یکی از مسایل مهمی که در حوزه کودک و نوجوان در اواخر دهه پنجاه تا اواخر دهه هفتاد شمسی اتفاق افتاد، دوبله تخصصی انیمیشن‌های مشهور جهان، توسط بزرگان حوزه صداپیشگی ایران بود. شاید باورش سخت باشد که روزگاری چهره‌های بی‌همتایی مثل منوچهر اسماعیلی یا فهیمه راستکار، در واحد دوبلاژ می‌نشستند تا روی شخصیت‌های انیمیشنی صداگذاری کنند. اما این اتفاق مهم در دهه پنجاه و شصت افتاد و کارتون‌های آن دوران را به بخش جدایی‌ناپذیر از خاطرات همه ایرانی‌ها تبدیل کرد. این موضوع تنها در حوزه کودک هم نبود، بلکه سریال‌های خارجی با صداپیشگی بزرگان هنر دوبله هم در دورانی که تلویزیون تنها تغذیه‌کننده فرهنگی جامعه ایرانی بود، توانست آثار بدون تکراری را در اختیار مردم بگذارد. اما از آنجایی که دوبله انیمیشن کار بسیار متفاوت از فضای بزرگسال بود، ظرافت‌های مخصوص به خود را هم می‌طلبید. ظرافت‌هایی که بزرگان دوبله با رعایت کردن آنها و جان بخشیدن دوباره به شخصیت‌های کارتونی، خدمت بزرگی به کودکان نسل گذشته کردند.
صدای این دوبلورها که بر روی انیمیشن‌ها قرار می‌گرفت، طوری در ذهن و خاطر بچه‌ها ماندگار می‌شد که هنوز هم بسیاری از متولدین دهه پنجاه و شصت، دیالوگ‌ها و شیوه حرف‌زدن بسیاری از شخصیت‌های کارتون‌های مشهور را در حافظه به صورت پررنگ حفظ کرده‌اند. متاسفانه بیشتر بزرگان عرصه دوبله در یک دهه اخیر از میان ما رفتند و جز چند چهره، دیگر از آن گروه دوبلاژ آثار کودکان و نوجوان، با صداهای منحصر به فرد و به یادماندنی، کسی باقی‌نمانده. فیلم‌ها و سریال‌های دوبله شده، لیست بلندبالایی دارد که پرداختن به تک‌تک آنها در این مطلب نمی‌گنجد.
اینجا قرار است به خاطره‌انگیزترین دوبله‌های فارسی انیمیشن‌ها بپردازیم، آنهایی که دوبله یک یا چند شخصیت از آنها با دیالوگ‌ها، نحوه بیان و ویژگی‌های رفتاری‌اش بیش از سایرین در ذهن‌ها باقی‌مانده است. مطمنا بسیاری از شخصیت‌هایی که در این لیست نیامده برای برخی بسیار خاطره‌انگیز هستند، اما این لیست براساس محبوبیت و ماندگاری شخصیت‌ها برای بخش بزرگی از مخاطبان تنظیم شده.
سریال‌های انیمیشن دوبله فارسی
۱. ماجراهای گالیور (The Adventures of Gulliver)
- صداپیشه‌گان: اکبر منانی، شهاب عسگری، شهروز ملک‌آرایی و مینو غزنوی
- محصول: آمریکا، ۱۹۶۸
«من می‌دونستم!» این جمله‌ای بود که گلام، یکی از دوستان کوتوله‌ی گالیور که از سرزمین لی‌لی‌پوت همراهش به راه افتاده بود، همیشه در زمان اتفاقات عجیب و بد به کار می‌برد. شیوه دوبله و لحنی که استاد اکبر منانی برای نقش گلام استفاده کرده بود، این شخصیت فرعی را خیلی بیشتر از خود گالیور و داستانش در خاطرات ماندگار کرده. منانی خودش سرپرست گویندگان این سریال کارتونی بود و در گفتگویی درباره طراحی این شخصیت به کودکی‌اش اشاره کرده که گدایی به در خانه آنها می‌آمده و دقیقا با همین لحن، صحبت می‌کرده. او هم تصمیم گرفته از این لحن برای این شخصیت گلام استفاده کند. «ماجراهای گالیور» یکی از چندین اقتباس تصویری است که از رمان «سفرهای گالیور» نوشته جاناتان سویفت نویسنده ایرلندی، توسط کمپانی برادران وارنر تلویژن ساخته شده. داستان این سریال درباره شخصیت گالیور است که برای پیدا کردن پدرش سفرهای زیادی انجام می‌دهد و در یکی از این سفرها به شهر لی‌لی‌پوت می‌رسد که مردمش تنها چند سانتی‌متر قد دارند. تعدادی از افراد این شهر همراه گالیور راه می‌افتند تا او پدرش و یک گنج گم شده را پیدا کند. این سریال یک دهه بعد و در اواخر دهه پنجاه شمسی به ایران رسید.
۲. مورچه و مورچه‌خوار (The Ant and the Aardvark)
- صداپیشه‌گان: مهدی آرین‌نژاد و حسن عباسی
- محصول: آمریکا، ۱۹۷۰
بخش قابل توجهی از انیمیشن‌های قدیمی به تعقیب و گریز دو گونه حیوان اختصاص داشته و دارد. مثلا «تام و جری»، «پلنگ صورتی»، «میگ میگ» و… یکی از مشهورترین این قالب داستان‌ها «مورچه و مورچه‌خوار» بود که پس از پخش موفق در آمریکا، در اوایل دهه پنجاه در ایران دوبله و پخش شد. دیالوگ مشهور شخصیت مورچه‌خوار که با صدای بم مهدی آرین‌نژاد می‌گفت :«سلام مورچه»، هنوز به صورت پررنگ در خاطرات بچه‌های متولدین دهه پنجاه و شصت باقی‌مانده. این سریال در بازپخش‌هایش هم در دهه شصت و هفتاد مورد استقبال قرار گرفت. این سریال ۱۷ قسمتی درباره تلاش‌های مورچه‌خوار آبی رنگی است که می‌خواهد یک مورچه قرمز به نام چارلی را به دام بیاندازد. خرطوم دراز و نوع مقابله مورچه‌خوار با شخصیت مورچه، از دیگر ویژگی‌های این سریال بود که آن را برای کودکان آن دوره دیدنی کرده بود.
۳. گوریل انگوری (The Great Grape Ape Show)
- صداپیشگان: امیرهوشنگ قطعه‌ای، صادق ماهرو، اصغر افضلی
- محصول: آمریکا، ۱۹۷۵
«انگوری انگوری» دیالوگ مشهور یک گوریل غول‌پیکر بنفش بود که همیشه روی سقف یک ون زرد رنگ می‌نشست. این گوریل که به دلیل تکه کلام و علاقه‌اش به انگور به گوریل انگوری شهرت داشت، همراه یک سگ کوچک، به نام بیگلی‌بیگلی به تمام دنیا سفر می‌کردند و با مسایل و داستان‌های جالبی روبرو می‌شدند. این سریال کارتونی محصول شبکه ای بی سی آمریکا بود که در دهه هفتاد میلادی، در داخل این کشور بسیار مورد توجه قرار گرفت و در اواسط دهه پنجاه توسط دوبلورهای ایرانی دوبله و پخش شد. صدای منحصر به فرد صادق ماهرو بر روی گوریل انگوری، کاراکتر او را با تمام ویژگی‌های جالب و دوست‌داشتنی‌اش به درستی به مخاطب نشان می‌داد. همچنین تکرار کلمه انگوری که این گوریل در پایان همه جملاتش از آن استفاده می‌کرد، در نسخه انگلیسی آن هم بود و ماهرو با بیان آن به شکل خاصی، این ترکیب و این سریال را برای همیشه در حافظه‌ی مخاطبانش ماندگار کرد.
۴. ماجراهای سندباد (Arabian nights: Sinbad’s adventures)
- صداپیشه‌گان: ناصر ممدوح، ناهید امیریان، مهدی آژیر، مرتضی احمدی
- محصول: ژاپن، ۱۹۷۵
یکی از چهره‌های مهم هنر دوبله که خیلی هم زود درگذشت، مهدی آژیر بود. صدای او انعطاف‌پذیری زیادی داشت و چندین نقش مختلف و ماندگار را در سال‌های کوتاه فعالیتش اجرا کرده. یکی از ماندگارترین این نقش‌ها در حوزه کودک، شیلا، مرغ سخنگویی است که همیشه همراه سندباد در سفرها بود. دیالوگ مشهور شیلا که همیشه با آن سندباد را خطاب قرار می‌داد، «سندباد جونم» بود که یادآور خاطرات خوب این سریال کارتونی است. در کنار آژیر صداپیشه‌گان مهم و برجسته‌ی دیگری هم در این سریال کارتونی صحبت می‌کردند. مثلا صدای خود سندباد که خانم ناهید امیریان آن را اجرا می‌کرد، هم فراموش‌نشدنی است. اما کاراکتر شیلا آنقدر مشهور و محبوب شد که حتی خود مهدی آژیر، زمانی که فرزند دومش به دنیا آمد نام آن را شیلا گذاشت. «ماجراهای سندباد» از انیمیشن‌های دوبله شده در اواسط دهه پنجاه و پیش از انقلاب است که پخش اولیه آن تا اواخر دهه پنجاه طول کشید. اما عمده شهرت آن مربوط به زمانی است که در اواسط دهه شصت بازپخش شد. به دلیل تعداد شخصیت‌های زیادی که در اپیزودهای مختلف این سریال حضور دارند، بسیاری از چهره‌های شاخص دوبله، هرچند کوتاه، در برخی قسمت‌های این مجموعه صداپیشگی کرده‌اند. این سریال براساس یکی از داستان‌های مشهور کتاب «قصه‌های هزار و یک شب» توسط شرکت انیمشن‌سازی نیپون ژاپن ساخته شده بود.
۵. پینوکیو (Pikorīno no Bōken)
- صداپیشه‌گان: نادره سالارپور، ناهید امیریان، مرتضی احمدی و کنعان کیانی
- محصول: ژاپن، ۱۹۷۶
سریال «پینوکیو» یکی از تیم‌های متفاوت و قوی دوبله را در پشت صحنه خود داشت. مرتضی احمدی و کنعان کیانی دو تا از چهره‌های شناخته‌شده حوزه بازیگری در دهه‌های چهل و پنجاه بودند که در اوایل دهه شصت، چندان در کار دوبله فعالیت نمی‌کردند. اما به دعوت از نصرت‌الله حمیدی، مدیر دوبلاژ این انیمیشن، دو شخصیت بدجنس این سریال یعنی روباه مکار و گربه نّره را برعهده گرفتند. هنوز هم پس از گذشت بیش از سه دهه، صدای مرتضی احمدی در نقش روباه، در خاطرات کودکان متولد دهه شصت و پنجاه باقی است. احمدی طراحی خاصی برای این شخصیت کرده بود که به کاراکتر یک روباه بدجنس نزدیک شود و نوع صدا کردن «پینوکیو» تنها منحصر به صدای متفاوت این بازیگر قدیمی بود. دیگر کاراکتر این سریال که با صدای ناهید امیریان در خاطرات مانده، شخصیت جینا، اردک کوچکی است که همیشه همراه پینوکیو بود و به نحوی در نقش وجدان او عمل می‌کرد. این سریال از محصولات شرکت نیپون انیمیشن ژاپن است که در دهه هفتاد میلادی با اقتباس از داستان‌های فولکلور کشورهای مختلف، سریال‌های کارتونی مشهوری ساختند که اکثر آنها توسط واحد دوبلاژ صدا و سیمای ایران به فارسی دوبله و در دهه شصت شمسی از تلویزیون پخش شد.
۶. زبل خان (Pampalini the Animal Hunter)
- صداپیشه‌گان: اکبر منانی
- محصول: لهستان، ۱۹۷۶
«زبل‌خان اینجا، زبل‌خان اونجا، زبل‌خان همه‌جا» این دیالوگ مشهور، یک شکارچی بود که در ایران با نام «زبل‌خان» شناخته می‌شد. اما در کشور سازنده‌اش یعنی لهستان آن را با نام «پامپالینی شکارچی حیوانات» می‌شناختند. یک سریال کوتاه ۱۳ قسمتی که هر اپیزود آن تنها ۱۰ دقیقه بود، اما به یکی از کارتون‌های پرمخاطب دهه شصت در ایران تبدیل شد. «زبل‌خان» داستان یک شکارچی حیوانات با سابقه است که معمولا جلوی دوربین مونولوگ‌هایی را اجرا می‌کند. او در بیشتر ماموریت‌های شکارش ناموفق است، اما بازهم تلاشش را می‌کند. این سریال در لهستان آنقدر پرطرفدار بود که مجسمه یادبودی برای آن در یکی از میدان‌های شهر ورشو پایتخت این کشور ساخته شده. اما صداپیشه این شخصیت دوست‌داشتنی، اکبر منانی بود. کسی که صدای گرم و منعطفی داشت و همین برای طراحی یک شخصیت ماندگار مانند زبل خان کافی بود.
۷. پسر شجاع (Don Chuck Monogatari)
- صداپیشه‌گان: نادره سالارپور، ناهید امیریان، پرویز ربیعی، پرویز نارنجیها، تورج نصر
- محصول: ۱۹۷۸
در روزگاری که هر بچه‌ای با یک تلفن همراه به دنیایی از کارتون‌ها و بازی‌ها دسترسی دارد، تصور اینکه کودکان دهه شصت و پنجاه، تنها چند ساعت کوتاه در روز، از تلویزیون سهم داشتند، کمی سخت است. اما در آن دوران برنامه کودک تنها در یک ساعت و در بعدازظهر روی آنتن می‌رفت. به همین دلیل در اوایل دهه شصت که کارتون «پسر شجاع» پخش می‌شد، یکی از پربیننده‌ترین سریال‌های انیمیشنی لقب گرفت. سریالی اپیزودیک که شخصیت اصلی آن یک سمور آبی بود که به همراه پدرش در روستایی زندگی می‌کردند و در تقابل با شخصیت‌های خوب و بد دیگر، داستان‌هایی برای آنها اتفاق می‌افتاد. اما یکی از دلایل اصلی ماندگاری این اثر در ایران، تیم دوبلاژ به سرپرستی غلامعلی افشاریه بود. از ویژگی‌های دوبله این کارتون، برجسته بودن تمام شخصیت‌های آن است. خود پسر شجاع که صدای آن برعهده نادر سالارپور بود، به دلیل ویژگی‌های این حیوان که دندان‌هایی جلو آمده دارد، به لحن مخصوصی در حرف زدن احتیاج داشت که سالارپور با شیوه خاصی آن را اجرا و ماندگار کرد. اما از نقش‌های به یادماندنی دیگر آن، دکتر بزی است با صدای پرویز نارنجیها. صدایی که به صورت کاملا پررنگ در یادها مانده است. این سریال شخصیت‌های منفی هم داشت از جمله شیپورچی با صدای تورج نصر که با دوبله حرفه‌ای این کاراکتر را ماندگار کرد.
۸. جزیره ناشناخته (Serendipiti Monogatari Pyuatō no Nakama-tachi)
- صداپیشه‌گان: ژاله علو، نوشابه امیری، مریم شیرزاد
- محصول: ژاپن، ۱۹۸۳
«جزیره ناشناخته» را در ایران بیشتر با نام اژدهای صورتی و مهربانی که در آن حضور داشت یعنی «سرندیپیتی» می‌شناختند. این سریال کارتونی داستان پسر بچه‌ای بود که در یک سفر دریایی پدر و مادر خود را از دست می‌دهد و همراه با یک تخم اژدها به یک جزیره‌ای ناشناخته می‌رسد. پس از به دنیا آمدن اژدهای صورتی، آن دو با اهالی جزیره دوست می‌شوند و ماجراهای مختلفی برایشان اتفاق می‌افتد. یکی برجسته‌ترین خاطراتی که از این کارتون در ذهن‌ها باقی است، صدای ژاله علو به عنوان راوی داستان است. علو که مدیریت دوبلاژ این سریال را هم برعهده داشت، بخش‌های زیادی از داستان را تعریف می‌کرد و در کنار او صدای مریم شیرزاد روی شخصیت سرندیپیتی و نوشابه امیری به جای کونا، پسر بچه داستان، مجموعه‌ای خاطره‌انگیز را به وجود آورده بود. «جزیره ناشناخته» هم اثری بود از شرکت انیمیشن‌سازی ژاپنی نیپون که در اواخر دهه شصت در ایران دوبله و پخش شد و طرفداران زیادی داشت.
۹. کارآگاه گجت (Inspector Gadget)
- صداپیشه‌گان: اصغر افضلی، شوکت‌السادات حجت، اکبر منانی
- محصول: کانادا، فرانسه، ژاپن ۱۹۸۳
«دستهای پرتوان برسید به داد این ناتوان» احتمالا این جمله را به خاطر می‌آورید. زمانی که کاراگاه گجت برای دست یابی به چیزی که با آن فاصله داشت، از دستهای عجیبش که چندمتر طول پیدا می‌کردند، کمک می‌گرفت. این شخصیت توسط اصغر افضلی اجرا می‌شد. صدای او بیشتر با شخصیت‌های کمدی مثل «چیچو فرانکو» و بازیگرانی مانند وودی آلن و استن لورل در خاطره‌های ماندگار است. اما سریال کارگاه گجت هم که به سرپرستی خودش دوبله شده، از مهم‌ترین آثار افضلی است. گجت در لغت انگلیسی به معنای ابزار و وسایل است و کارگاه گجت هم به دلیل قابلیت عجیبی که داشت و در بدن خود ابزارهای متعددی جاسازی کرده بود، به این نام شناخته می‌شد. این انیمیشن در دهه هشتاد میلادی به صورت مشترک توسط چند کشور تولید شد و در اواسط دهه هفتاد به ایران رسید. «کاراگاه گجت» در لیست ۱۰۰ انیمیشن محبوب تاریخ قرار دارد.
۱۰. لوک خوش‌شانس (Lucky Luke)
- صداپیشه‌گان: منوچهر والی‌زاده، حسین عرفانی، محمد عبادی، اکبر منانی
- محصول: آمریکا، ۱۹۸۳
«لوک خوش‌شانس» پیش از آنکه با انیمیشن آمریکاییش در دهه شصت شمسی به مخاطب ایرانی معرفی شود، در دهه پنجاه به واسطه یک انیمشین سینمایی بلند به نام «لوک خوش‌شانس شهر مروارید»، به کودکان و بزرگسالان ایرانی معرفی شده بود. اما انیمیشنی که در سال ۱۹۸۳ ساخته شد، محبوبیت و شهرت بیشتری پیدا کرد و یکی از اصلی‌ترین دلایل آن دوبله بسیار حرفه‌ای این سریال بود. صدای منوچهر والی‌زاده هنوز هم بسیاری از متولدین دهه شصت را به یاد شخصیت لوک خوش‌شانس می‌اندازد. اما یکی از نکات جالب این سریال، حرف زدن اسب و سگ لوک با او بود. اسبی که نامش جالی بود و سگ را هم بوشویک صدا می‌کردند. حسین عرفانی، یکی از صداهای ماندگار هنر دوبله، به جای جالی صحبت می‌کرد، شخصیتی متفکر که اگرچه دیالوگ‌های کمی داشت، اما با صدای عرفانی بسیار دیده شد. «لوک خوش‌شانس» برگرفته از یک داستان کمیک مشهور فرانسوی بلژیکی است . قصه درباره یک گاوچران است که در غرب وحشی زندگی می‌کند و در روزگاری که همه در تلاش برای دزدی هستند، سعی می‌کند عدالت را برقرار کند.
۱۱. بابا لنگ‌دراز (My Daddy Long Legs)
- صداپیشه‌گان: زهره شکوفنده، مهین کسمایی، مهوش افشاری
- محصول: ژاپن، ۱۹۹۰
اگر جزو متولدین دهه شصت یا اوایل دهه هفتاد باشید، حتما به خاطر می‌آورید که جودی ابوت در نامه‌هایی که هر شب برای بابا لنگ‌دراز می‌فرستاد، با چه لحنی نامه را به پایان می‌رساند. نوع کش‌دادن کلمه جودی ابوت با لحن زهره شکوفنده پررنگ‌ترین خاطره از این سریال است. مجموعه «بابا لنگ‌دراز» براساس رمان مشهوری به همین نام اثر جین وبستر، توسط کمپانی نیپون ژاپن ساخته شده. این سریال از سوی دولت ژاپن بسیار مورد تحسین قرار گرفت و در دهه ۹۰ در سراسر جهان به شهرت رسید. راوی خود جودی ابوت است که بیشتر داستان‌ها از زبان او و در خطاب به مردی که سرپرستی او را قبول کرده و هزینه تحصیلش را می‌دهد، بیان می‌شود. نوع صدایی که زهره شکوفنده برای یک دختر ۱۷-۱۸ ساله‌‌ی سر به هوا، با سری پر از آرزو و حرف، انتخاب کرده بود، در شخصیت‌سازی این کاراکتر برای مخاطب ایرانی بسیار تاثیرگذار بود. علاوه بر شخصیت اصلی، سایر دوبلورهای این سریال هم از مهین کسمایی تا ژاله علو و کیکاووس یاکیده، همه دوبله این سریال را خاطره‌انگیز کردند.
۱۲. باب اسفنجی شلوار مکعبی (SpongeBob SquarePants)
- صداپیشه‌گان: محمدرضا صولتی
- محصول: آمریکا، ۱۹۹۹
یکی از معدود انیمیشن‌های سال‌های اخیر که دوبله‌ای متفاوت و به یادماندنی دارد، «باب اسفنجی شلوار مکعبی» است. نکته جالبی هم درباره دوبله این سریال وجود دارد و آن صداپیشگی محمدرضا صولتی به جای تمام شخصیت‌های این مجموعه است. داستان این سریال دربارهی یک اسفنج زرد رنگ است که در اعماق اقیانوس زندگی می‌کند و یک دوست ابله دارد به نام پاتریک که یک ستاره دریایی است. آنها در یک فروشگاه محصولات همبرگرسازی کار می‌کنند و مدام اتفاقات خنده‌داری برایشان می‌افتد. صولتی در مصاحبه‌ای گفته :«در ابتدا قرار بود تنها نقش خرچنگ را بگویم اما بعد همه شخصیت‌ها به من رسید». این در حالی است که تفاوت زیادی میان صداها وجود دارد و این نشان‌دهنده قدرت بالای صداپیشگی این دوبلور است. «باب اسفنجی شلوار مکعبی» از روزی که توسط شرکت انیمیشن سازی نیکولدین تولیدش آغاز شده، تا به امروز همچنان ادامه دارد و یکی از مشهورترین شخصیت‌های انیمیشنی قرن اخیر در دنیا شناخته می‌شود. حتی اگر چند قسمت کوتاه از این انیمیشن را هم دیده باشید، صدای باب اسفنجی که با لحن خاصی با پاتریک، دوست صمیمی‌اش حرف می‌زند در ذهنتان باقی مانده.
انیمیشن‌های سینمایی دوبله فارسی
۱۴. سیندرلا (Cinderella)
- صداپیشه‌گان: ژاله علو، ایرج ناظریان، زهره شکوفنده، سیمین زرکوب، پری هاشمی، مهدی آژیر
- محصول: آمریکا، ۱۹۵۰
«سیندرلا» جزو ۱۰ انیمیشن برتر تاریخ است و احتمال اینکه کسی متولد دهه پنجاه و شصت شمسی باشد و این فیلم سینمایی انیمیشنی را ندیده باشد، بسیار کم است. «سیندرلا» از اولین محصولات شرکت انیمیشن سازی والت دیزنی آمریکا است که خیلی پیشتر از آمدن تلویزیون و ویدیو به ایران، ساخته و منتشر شد. اما در دهه ۵۰ توسط یک تیم حرفه‌ای از دوبلورهای پیش از انقلاب دوبله شد و با وجود اینکه دوبله‌های مجدد بر روی آن انجام شده، اما هنوز نسخه اولیه آن شنیدنی و خاطره‌انگیز است. گفتن کلمه «سکوت» از زبان حاکم با لحن خاصی که توسط ایرج ناظریان ساخته شده بود، یا «چیندرلا چیندرلا» گفتن‌های موش چاق خانه توسط محمد بهره‌مندی و… همه نشان از یک دوبله خاطره‌انگیز و تکرار نشدنی می‌دهد. اما در کنار همه اینها، صدای فرشته مهربانی که با چوب جادوییش برای سیندرلا، لباس، کالسکه و اسب تدارک می‌‌بیند، پررنگ‌ترین خاطره از این فیلم است. «سیندرلا» داستان دختری است که نامادری و خواهرهای ناتنی‌اش او را آزار می‌دهند. اما برگزاری مراسمی برای معرفی یک دختر جوان به پسر حاکم، همه چیز را به هم می‌ریزد.
۱۵. گربه‌های اشرافی (The Aristocats)
- صدا پیشه‌گان: ژاله علو، زهره شکوفنده، نصرالله مدقالچی، اکبر منانی
- محصول: آمریکا، ۱۹۷۰
«گربه‌های اشرافی» از آن انیمیشن‌های سینمایی مشهور والت دیزنی است که در دهه پنجاه و شصت شمسی در ایران هم بسیار طرفدار داشت. «گربه‌های اشرافی» داستان زن ثروتمندی است که هیچ ورثه‌ای ندارد جز یک گربه مادر و سه فرزند او. به همین دلیل تصمیم می‌گیرد تمام ارثیه خود را برای گربه‌ها بگذارد. اما پیشکار بدجنس این زن در تلاش برای از بین بردن گربه‌ها است. ژاله علو مدیر دوبلاژ این فیلم بود و خودش هم در نقش صاحب گربه‌ها صحبت می‌کرد. اما صداگذاری که برای شخصیت مادرگربه‌ها، به نام دوشس و گربه نر دیگری به نام اومالی شده بود، از صداپیشگی‌های فراموش‌نشدنی است. زهره شکوفنده و نصرالله مدقالچی این دو نقش را برعهده داشتند و سکانس‌های زیادی از فیلم را در تقابل، ابراز محبت و حتی خشمگین شدن از هم بازی می‌کردند. اما از خاطره‌انگیزترین بخش‌های این فیلم آوازخوانی، گربه‌های ولگردی بود که صدای بیشتر آنها را اکبر منانی با تیپ‌های مختلف بر عهده داشت.
۱۶. رابین هود (Robin Hood)
- صداپیشه‌گان: حسین عرفانی، ژرژ پطرسی، مینو غزنوی، شهروز ملک‌آرایی، پرویز نارنجیها
- محصول: آمریکا، ۱۹۷۳
یکی از متفاوت‌ترین فیلم‌های لیست ما «رابین هود» است. فیلمی که دو سال پس از تولید در آمریکا، در اواسط دهه پنجاه، وارد ایران شد و توسط یک گروه حرفه‌ای به سرپرستی خسروخسروشاهی دوبله شد. دوبله‌ای خاطره انگیز و ماندگار که حسین عرفانی به جای رابین هود صحبت می‌کرد، نصرالله مدقالچی به جای پرنس جان و جواد پزشکیان به جای سر هیس یا مار بدجنس پادشاه صحبت می‌کردند. اما ۵ سال بعد صدا و سیمای جمهوری اسلامی تصمیم گرفت این فیلم را با دوبله‌ای جدید راهی آنتن کند. تمام گروه دوبله فیلم عوض شدند و به سرپرستی احمد رسول‌زاده دوباره دوبله شد. این بار ژرژ پطرسی به جای رابین هود صحبت کرد و برای همه نقش‌ها جایگزین‌های مناسبی در نظر گرفته شد. نکته جالب دربارهی دوبله این انیمیشن، حفظ کیفیت و حرفه‌ای بودند هر دو نسخه است. تنها تفاوت در این است که نسخه اول برای متولدین دهه پنجاه به قبل خاطره‌انگیز است و نسخه دوم برای متولدین دهه شصت. داستان این فیلم برگرفته از افسانه «رابین هود» است که در آن یک روباه راهزن اما نیکوکار، در تلاش است تا در زمان حکومت حاکمی بدجنس، عدالت را برقرار کند.
