سازمان غذا و دارو یا سازمان غذا و تغذیه

توجه کنیم درهرکشوری کل جمعیت روزانه حداقل سه وعده غذامی خورند وغذای نامناسب وناسالم می تواند باربیماری وناتوانی راافزایش دهد.ولی مصرف کنندگان داروتعداد بیماران هستندکه بخش کوچکی ازجمعیت راتشکیل می دهند بدیهی است اگر به چگونگی غذا توجه نشودعوارض زیادی که ازطریق غذای نامناسب وآلوده به جمعیت تحمیل می شود تعداد بیماران رازیاد می کند .

متولیانی که بر عرصه غذا وتغذیه مستقیم وغیرمستقیم اثر گذارند دربخش دولتی وبخش غیردولتی بدون هماهنگی مطلوب تکه هایی از پازل بزرگی را که قطعات مفقوده ای نیز دارد در دست گرفته اند و اگر پازل تکمیل نشده چیز مشخصی را نشان نمی دهد هر کدام گناه را بگردن دیگری می اندازند.موسیقی ناموزونیاین ناهماهنگی هاابتلا به انواع بیماریاست که گوش جان مردم را می آزارد وهزینه های سنگین مالی و جانی رابه کشورتحمیل می کند .

با وجود تعریف کاملی ازامنیت غذایی وانجام بررسی های بسیار درسطح جهانی وکشوری و ارسال نتایج تحقیقات به رسانه های متفاوت هنوزبرخی ازمسئولین واژه های امنیت وایمنی غذا را بجای هم بکارمی برند وتفاوت فاحش حیطه های ایمنی وامنیت راکامل نمی شناسند .

متولی اصلی ایمنی یا سلامت غذا درساختار دولتی اداره کل نظارت برمواد غذایی،آرایشی و بهداشتی دروزارت بهداشت درمان وآموزش پزشکی است شرح وظیفه این اداره کل ایمنی غذاهای فرآوری شده یا صنعتی است اگرچه جدیدا تلاش هایی از طرف مدیران این واحد برای نگاه به کل غذا صورت گرفته است

علت این امر در گذشته یعنی تنها نگاه صنعتی به غذا ادغام فعالیت های غذاودارو در یک معاونت است معاونتی که مسئولیت استرات‍ژیک در قبال تاآمین دارو را دارد و تنها با صنایع داروئی کار می کند بنابراین نگاه به محصول صنعتی که بعد از دریافت مجوز وارد بازار شده است درنظارت بر غذاهم گسترش یافته است.

با یک نگاه دقیق می توان تفاوت های عمده ای را چگونگی دریافت مجوز برای تولید غذا ودارو یافت

تفاوت های روند تولید غذاو دارو را در جدول زیر ببینید

 

در اغلب کشورها ، علت استقرار سازمان های غذا و دارو بصورت مشترک استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی بسیاردقیق موجود درآزمایشگاه داروییست و صرفه جویی منطقی موجب شده است که یک آزمایشگاه بسیار مجهز ،کنترل همه مواد غذایی و دارویی را انجام دهد

کشورهایی که سازمان غذا و دارو دارند اهمیت یکسان و بعضا بیشتری به کنترل غذا می دهند وکلیه مواد غذایی رادر لیست نظارتی دارند

این کشور ها که نمونه بارز آن امریکاست علاوه بر سازمان قوی غذا و دارو یک واحد تغذیه که گاهی نام فعالیت بدنی را هم در کنارش دارد در بخش بهداشت دارند . وظیفه اداره تغذیه و فعالیت بدنی همانطور که از اسمش مشخص است به نوع تغذیه انسانها ،فرهنگ سازی و آموزش تغذیه صحیح ، تدوین راهکارهای مناسب برای پیشگیری از بیماریهای مرتبط با تغذیه و کمبود های تغذیه ای ، تدوین راهنما های غذایی توجه دارد .

سابقه معاونت دارویی در کشور ما نشان می دهد که ابتدا این نام معاونت دارویی بهداشتی و آرایشی ومواد مخدر بود زیر مجموعه این معاونت ادارات کلی بود که اداره کل مواد غذایی ،آرایشی و بهداشتی بود و لی ذکری از غذا در نام معاونت وجود نداشت  . در طی سالهای 1365 تا 1368پا فشارهای منطقی کارشناسان مسئول و متعهد سیستم سلامت کشور که بر اهمیت غذا در سلامت تاکید داشتند موجب شد که نام غذا وارد اسم معاونت دارو شود و نام این معاونت که متهم بود به غذا توجهی ندارد و فقط به مسائل دارویی می پردازد به معاونت دارو یی و غذایی تغییر یافت. ولی با وجود این تغییر ظاهری باز دارو کانون توجه و دغدغه اصلی این معاونت بود .

بار ها در جلسات مختلف بی توجهی به غذا در معاونت دارو و غذا توسط کارشناسانی که غذاهای نامناسب و آلوده را موجب شیوع بیماری می دانستند مطرح شد وباز این اعتراضات موجب شد که در این معاونت غذا و دارو تنها درنام جابجا شود و نام معاونت به غذا و دارو تبدیل شود.

توجه کنیم در هر کشوری کل جمعیت روزانه حداقل سه وعده غذا می خورند وغذای نامناسب وناسالم می تواند بار بیماری و ناتوانی را افزایش دهد.ولی مصرف کنندگان دارو تعداد بیماران هستند که بخش کوچکی از جمعیت را تشکیل می دهند بدیهی است اگر به چگونگی غذا توجه نشود عوارض زیادی که از طریق غذا ی نامناسب و آلوده به جمعیت تحمیل می شود تعداد بیماران را زیاد می کند و برای صرفه جویی در هزینه های درمانی و حفظ جمعیت سالم باید پایش غذا را در ابعاد مختلف مورد توجه قرار داد.

توجه داشته باشیم حتی جمعیت کوچکی که به دلیل بیماری مجبور به دریافت داروهستند نیز ازغذاهمراه با دارو استفاده می کنندواگر غذای مصرفی این تعداد هم دچار مشکل باشد ممکن است خدمات دارویی موثرواقع نشود.در شکل زیرعوامل موثرغذایی و تغذیه ای که می تواند موجب افزایش بار بیماری شود نشان داده شده است

بیماری های ناشی از غذا کاملا جدا از قصه غذا در بخش دیگری از وزارت بهداشت ودراداره ای زیر مجموعه مرکز کنترل بیماری ها دیده می شود

در این اداره هم فقط بیماری های مشهود مثل مسمومیت های حاد غذایی که بصورت اسهال و استفراغ هستند را مورد توجه قرارمی دهند وبرای همین هم سیستم ثبت وجود ندارد.

مهمتر از بیماری های حاد ناشی از آلودگی غذا به مواد پاتو‍ژن و ایجاد مسمومیت های حاد که ممکن است فرد را به بیمارستان نیز بکشاند.مسمومیت های تدریجی از طریق غذا، باقیمانده سموم ، نگهدارنده های یر مجاز،رنگهای صنعتی و ... که آسیب های فراوان به سلامت جامعه واردمی کند و به شکل بدخیمی و سرطان مردم را بکام مرگ و بیماری می کشاند توسط هیچ بخشی در وزارت بهداشت مورد توجه و نظارت نیست.

. توجه کنیم در حال حاضر وضعیت بحرانی است و چه بسا بخش عمده بیماری ها به شرایطی که با آن روبروهستیم ودر زیربه آنها اشاره می شود رخ می دهد.

بیش از 90درصد نان مصرفی مردم کشورمان نان های سنتی است که متاسفانه در شرایط بسیار غیر بهداشتی پخت می شود

 

1. این نان ها اغلب با حرارت مستقیم پخته می شوند و چه بخواهیم و چه نخواهیم باقیمانده این سوخت های روی نان باقی می ماند و دستگاه گوارش را در معرض آسیب و سرطان های گوارشی قرارمی دهد خصوصا اینکه مصرف سرانه نان در کشور ما بالاست.
2. دومین کالای پر مصرف ما برنج است- وجود چند برابر استاندارد کادمیوم در برنج ها که توسط موسسه آب و خاک وزارت کشاورزی در سال 1383 اعلام شده است مسئله ساده ای نیست که بتوان به سادگی از آن گذشت.گزارش های دیگری منتشر شده است که الودگی های برنج را تایید می کند.
3. باقیمانده سموم روی میوه ها خصوصا میوه هایی که مستقیما و بدون پوست گرفتن مصرف می شوند مثل گیلاس ، گوچه، هلو، شلیل، توت فرنگی ، سیب و....
4. در کشت های گلخانه ای مصرف قارچ کش ها بالاستسموم و قارچ کش های مصرفی در این روش کشت که اخیرا متداول شده است سلامت مصرف کنندگان را به شدت در معرض مخاطره قرار می دهد.
5. مصرف آنتی بیوتیک در مرغداری ها و رعایت نکردن زمان ذبح موجب دریافت این مواد توسط بدنو مقاومت به انتی بیوتیک می شود.
6. نظارت به غذای مصرفی دام و طیور ، حوضچه ها و استخر های پرورش ماهی ،نوع مکمل ها مصرفی برای رشد سریع تر آنها ، نشط فاضلابها به مکانهای پرورش ماهی و....
7. سبزی های آبیاری شده با فاضلاب

علاوه بر اهمیت غذا به عنوان کالایی که می تواند بجای سلامت،بیماری را تشدید کند و ایمنیا سالم بودن این غذا ، باید به چگونگی مصرف غذا نیز توجه داشت این چگونگی یعنی افراد چه می خرند ، چگونه در منزل غذا را می پزند و آیا این تغذیه موجی سیری سلولی می شود یا خیر فرایندی است که آنرا تغذیه می نامیم که از دوران جنینی آغاز می شود و تا پایان عمر ادامه دارد.

در هر مفطع زمانی و در شرایط متفاوت و تغییرات فیزیولوژیک نیاز های تغذیه ای متفاوت است و مسوولین سلامت جامعه باید به آن توجه خاص داشته باشند

برای داشتنیک جامعه سالم و پویا نیازی دائمی برای دریافت اطلاعات صحیح تغذیه ای وجود دارد.باید دانست چه کسانی در معرض کمبود های تغذیه ای هستند.چه گروه هایی با ناترازی روبرو هستند ، بیماریهای تغذیه ای در چه جوامع و چه نقاطی شیوع دارد. پایش وضعیت تغذیه ای مردم از طریق بررسی های میدانی می تواند کمبود ها را مشخص کندو سیاست های کلان غذایی ، غنی سازی و سایر روشهای غلبه بر مشکل را بوجود بیاورد.

متاسفانه با وجود تحقیقات جامعی که در کشور در زمینه تغذیه و عوامل خطر زای ناایمنی مواد غذایی صورت گرفته ولی اقدامی برای از بین بردن عوامل خطر صورت نگرفته است . این تحقیقات معمولا به یک گزارش قطور تبدیل می شوند و مقالاتی هم بر اساس آنها منتشر می شود که ناشرین نفع پرسنلی که حقشان نیز هست از آن می برندولی مورد تجزیه و تحلیل دقیق قرار نمی گیرند و در حقیقت هیچ ارگانی خود را موظف به تجزیه و تحلیل اطلاعات و تلاش برای رفع مشکلات نمی داند

یکی از این تحقیقات بررسی مصرف مواد غذایی خانوار های کشور است که در سال 1381 صورت گرفتو گرچه هزینه سنگینن و کار بسیار سنگین تری برای انجام این بررسی صورت گرفت ولی منجر به ایجاد یک هسته فکری برای تغییر و یا ارایه گزارش های متفاوت به مقامات متولی و مسئول که بتواند در سیاست گذاری ها اثر گزار باشد نشد.

تحقیق بسیار سنگین دیگر پژوهشی در وضعیت ریز مغذی ها بود که پرده از مشکلات مهمی در عرصه اقلیم های متفاوت کشور برداشت و نشان داد که چه خطراتی کودکان کشور را در بعضی از اقلیم ها به شدت تهدید می کند برای مثال کمبود روی در مناطق روستایی اقلیم جنوبی در کودکان زیر دو سال به 70 در صد می رسد و یا کمبود ویتامین در بعضی مناطق از جمله تهران اقدام عاجلی می طلبید.

در شکل زیر مشخص است که چه در صدی از خانوار های کشور مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت نمی کنند و چه در صدی بیش از نیاز کالری می گیرند وقتی بیش از 48 در صد از خانوار ها بیش از حد نیاز انرژی دریافت می کنند نباید از آمار 60 در صد چاقی متعجب شد .

وقتی 90 در صد جمعیت دریافت ناکافی کلسیم دارند نباید از هزینه های بالای بیماریهای مفصلی و استخوانی نالیدو تعجب کرد که چرا شکستگی ناشی از پوکی استخوان این همه هزینه سنگین به دولت و خانواده ها تحمیل می کند

عوارض اقتصادی ناشی از این وضعیت موجب:

-از دست دادن ساعات کاری

-کاهش ظرفیت کاری

-کاهش درآمد خانوار

-کاهش اقتصاد ملی

-افزایش هزینه مراقبت بهداشتی

-افزایش هزینه نگهداری

-افزایش هزینه آموزش

-آموزش های خاص یا تکرار پایه و کاهش شدید ضریب هوشی کودکان کشور می شود.

شاید این اسلاید آخر نشان دهد که ندانسته چه ضرر هنگفتی را با بی توجهی به تغذیه صحیح به کشور تحمیل می کنیم .به خوانندگان محترم این گزارش توصیه می کنم که تحقیقات مورد اشاره در این گزارش کوتاه را مورد توجه قرار دهند قویا اعتقاد دارم تنها ایجاد تشکیلات برای حل مشکل چاره ساز نیست ولی داشتن یک متولی قوی برای کل مسائل مرتبط با غذا وتغذیه و ادغام فعالیت هایی که در وزارتخانه ها و سازمان های متفاوت در زمینه غذا وتغذیه صورت می گیرد و نگاه همه جانبه به مشکل و کمک گرفتن از بخش خصوصی، ایجاد اطاق فکر و ارایه راهکار های اجرایی به مسولان فعلی نیز شاید بتواند از بار این مشکلات بکاهد.