قیمت روغن خوراکی طی یکی دو هفته اخیر در کشور روند کاهشی به خود گرفته که یکی از علل آن را افت ۳۰ درصدی قیمتهای جهانی روغن خام می‌دانند، اما حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و صفر شدن قاچاق این کالای اساسی به خارج از کشور نیز سبب کاهش مصرف آن شده است.
پس از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کالاهای اساسی، دولت سیزدهم به‌منظور حمایت از مصرف‌کنندگان علاوه بر تعیین نرخ مصوب برای کالاهای اساسی، تشدید نظارت‌ها بر عرضه، جلوگیری از احتکار و کاهش حقوق ورودی گمرکی را اجرا کرد.
هفته گذشته فهرست جدید قیمت انواع روغن توسط انجمن صنفی صنایع روغن نباتی در راستای تعامل و همکاری با دولت منتشر شد و بر اساس آن قیمت روغن مصرفی خانوار ۱۰ درصد و روغن صنف و صنعت ۱۵ درصد کاهش یافت.
طبق آمارها نیاز سالانه کشور بین ۱.۵ تا ۲ میلیون تن است که البته هر ساله نزدیک ۵۰۰ هزار تن روغن خوراکی از محل روغن‌کشی‌های داخلی و مابقی روغن خام موردنیاز کشور از محل واردات تأمین می‌شود؛ اما با توجه به تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی و پایین بودن قیمت برخی محصولات در کشور ما نسبت به کشورهای منطقه قاچاق روغن خوراکی افزایش پیدا کرد تا جایی که ورود روغن خام به کشور به مرز بیش از ۲.۵ میلیون تن در سال رسید که بخش عمده این محصول به خارج از کشور قاچاق می‌شد.
در واقع به علت ارزان بودن روغن خوراکی در ایران نسبت به کشورهای همسایه، در سال‌های اخیر در کشورهای عراق، افغانستان و پاکستان نیز روغن یارانه‌ای ایران به‌طور قاچاق منتقل می‌شد و منابع ارزی ملت ایران به جیب کشورهای همسایه می‌رفت.
با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، احتکار روغن، افزایش بی‌رویه صادرات محصولات حاوی روغن و خروج غیرقانونی روغن از کشور کاهش پیدا کرد؛ این در حالی است که پیش از این به دلیل پایین بودن نرخ روغن خوراکی داخلی نسبت به کشورهای همسایه با قاچاق این محصول مواجه بودیم.
همچنین سال گذشته با تقاضای کاذب مصرف روغن خوراکی در کشور روبرو بودیم که با حذف و اصلاح ارز ۴۲۰۰ تومانی و واقعی شدن قیمت‌ها علاوه بر کاهش قاچاق، مصرف نیز به سمت واقعی شدن حرکت کرد؛ آمارها در کشور نشان می‌دهد که یکی از پرمصرف‌ترین کشورها در مصرف روغن خوراکی بودیم که با اصلاح نظام یارانه‌ای مصرف این محصول بیش از ۴۰ درصد در ماه‌های اخیر کاهش یافت که همین امر در سلامت جامعه نیز اثرگذار خواهد بود.
اما در پی حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و اصلاح نظام یارانه‌ای و واقعی شدن قیمت روغن خوراکی در کشور قاچاق به‌طور عمده کاهش یافت تا جایی که سرانه مصرف این محصول به آمارهای واقعی نزدیک شده است.
وضعیت کنونی بازار نشان می‌دهد که اجرای طرح مردمی کردن یارانه‌ها که تصمیم درستی بود و برای جامعه منفعت به دنبال داشت همان‌گونه که به‌تازگی معاون ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نتایج تصمیم دولت در حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را با کاهش ۵۰ درصدی قاچاق کالاهای اساسی به خارج از کشور و صفر شدن قاچاق عمده آرد و روغن در ۴ ماه نخست امسال را مثبت ارزیابی کرد.
همچنین به‌تازگی طبق مصوبه ستاد تنظیم بازار سود بازرگانی برای واردات روغن خام و دانه روغنی با عزم جدی وزارت صمت برای رفع موانع تولید و حمایت عملی از حقوق مصرف‌کنندگان صفر شد.
حال با گذشت بیش از ۲.۵ ماه از اجرای این طرح و با وفور کالا در کشور، قیمت روغن خوراکی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای روند کاهشی به خود گرفته به‌طوری که برخی شرکت‌ها اقدام به کاهش قیمت و تخفیفات ۲۰ درصدی روی کالاهای خود کرده‌اند.
همچنین برخی تولیدکنندگان و شرکت‌های تولیدی طی یک تا دو هفته اخیر قیمت روی محصولاتشان را نزدیک ۲۰ درصد کاهش قیمت دادند به‌طوری که دبیرکل اتحادیه بنکداران نیز هفته گذشته از کاهش ۱۰۰ هزارتومانی قیمت روغن نباتی حلب ۱۶ کیلوگرمی در بازار خبر داده بود. پیش از این قیمت هر حلب روغن نباتی ۱۶ کیلوگرمی یک میلیون و ۸۰ هزار تومان برای مصرف‌کنندگان بود که اکنون در بازار ۹۶۰ هزار تومان شده است.
دبیرکل اتحادیه بنکداران مواد غذایی گفته بود: این کاهش قیمت در پی کاهش حدود ۳۰ درصدی قیمت جهانی روغن خام به دلیل تفاهمات بر سر عرضه غلات از بنادر اوکراین است.
پیش از این نیز «امیر هوشنگ بیرشک» دبیر انجمن صنایع روغن نباتی کشور در خصوص وضعیت تولید و توزیع روغن نباتی در کشور گفته بود: در حال حاضر روغن موردنیاز کشور تأمین است و کمبودی در این خصوص نداریم و همچنین با اصلاح نظام یارانه‌ای قیمت روغن اصلاح‌شده است.
