دو تصویر افسانه‌ای از لیلا خالد[1] در سال 1969، که چفیه به گردن و سر پیچیده و تفنگ کلاشینکف مدل اِی‌کِ47 را به نمایش می‌گذارد، تا امروز جزو مشهورترین تصاویر سمبلیک مبارزۀ رهایی‌بخش فلسطین است. اما کمتر کسی دربارۀ جنبش چپ فلسطین، که این زن جوان در آن‌ زمان به آن پیوست، قبل از اینکه به‌عنوان نخستین ربایندۀ هواپیما در جهان به نمادی بین‌المللی تبدیل شود، شنیده و یا خوانده‌ است. ولی هنوز هم «جبهۀ مردمی برای آزادی فلسطین» (پی‌اف‌ال‌پی)[2]، همانند «جبهۀ دموکراتیک برای آزادی فلسطین» (دی‌اف‌ال‌پی)[3]، و ‌‌همین‌طور «حزب کمونیست فلسطین»[4] وجود دارد.

معرفی کتاب نگرش تاریخی به چپ در فلسطین و اسرائیل

تاریخ این سه سازمان و همچنین سایر فعالان چپ فلسطینی، موضوع این کتاب است: از زمان تأسیس حزب کمونیست پس از جنگ جهانی اول برای ایجاد «چپ نو» مسلح در دهۀ 1960 تا زمان حال. اما همچنین چپ اسرائیلی، حزب کمونیست «ماتزپن»[5] و بسیاری از گروه‌های جوامع مدنی که در دهه‌های گذشته ایجاد شدند، مورد بررسی قرار می‌گیرد. درنهایت، نویسنده به موضوعی موسوم به «صهیونیسم چپ» می‌پردازد.

دفتر حاضر نخستین نظر اجمالی به زبان آلمانی دربارۀ تاریخ احزاب و اتحادیه‌های چپ‌گرا در فلسطین را در طول تقریباً یک‌ ربع قرن ارائه می‌کند؛ به تاریخ چپ‌های فلسطین از زمان تأسیس حزب کمونیست پس از نخستین جنگ جهانی، درمورد ایجاد «چپ نو» مسلح در دهۀ 1960 تا به امروز می‌پردازد و به آن نور می‌افکند. اما همچنین چپ اسرائیل - نظیر «حزب کمونیست اسرائیل»، حزب ضدصهیونیسم رادیکال ماتزپن - و بسیاری دیگر از اجتماعات مدنی را که در دهه‌های گذشته به وجود آمدند، هم بررسی می‌کند. درنهایت، نویسنده به موضوع «صهیونیسم چپ» وارد می‌شود.‌‌

اگر از چپ سیاسی صحبت به میان می‌آید، باید نخست تعیین گردد که منظور چه‌ کسی است. آنچه در ادامه می‌آید، مرکز ثقل آن چپ افراطی یا انقلابی در فلسطین - به‌عبارتی در فلسطین تحت قیمومیت بریتانیا، اسرائیل کنونی، مناطق اشغالی نوار غزه و کرانۀ باختری اردن در 1967، و همچنین سازمان‌های فلسطینی در تبعید - است.

به‌طور خلاصه، در باب تاریخ احزاب کمونیستی که در طول سال‌ها در منطقه فعال بودند، راجع‌به پارتیزان‌های چپ‌گرای سازمان‌های «جبهۀ مردمی برای آزادی فلسطین» (پی‌اف‌ال‌پی)، و «جبهۀ دموکراتیک برای آزادی فلسطین» (دی‌اف‌ال‌پی) و انشعابات آن‌ها، و ‌‌همین‌طور دربارۀ بخشی از جنبش‌های چپ که در سال‌های اخیر در اسرائیل و مناطق اشغالی فعال بودند و هنوز هم تا به امروز فعال هستند، نظرات اجمالی ارائه داده می‌شود. درحالی‌که درنهایت به «سوسیالیست‌های عرب» خواهیم پرداخت که شامل بخش خاصی دربارۀ موضوع بغرنج و پیچیدۀ «صهیونیسم چپ» است.‌

معرفی نویسنده: لئون ویستری‌خفسکی

لئون ویستری‌خفسکی[6] (متولد 1995 در دویسبورگ[7] آلمان) در دانشگاه روئر بوخوم[8] آلمان به تحصیل در مقطع دکترای تاریخ و شرق‌شناسی/اسلام‌شناسی مشغول است. او که پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد خود را راجع‌به نقش آفریقای شمالی هنگام صعود فاشیسم در اروپا نوشته است، همچنین مقاله‌هایی در مجلۀ دیس: اورینت[9]، مجلۀ بنیاد پژوهشی رزا لوکزامبورگ[10]، ژورنال فلسطین[11] و مجلۀ عشق آزادی[12] منتشر می‌کند. علاوه بر این، وی یکی از مؤسسان و سردبیر مجلۀ اسلام‌شناسی یوزور[13] در دانشگاه بوخوم است.

[1]. Leyla Khāled متولد 1944، که در حال حاضر در اردن زندگی می‌کند، عضو فعلی نهاد قانون‌گذاریِ تشکیلات
خودگردان فلسطین است.

[2]. Volksfront zur Befreiung Palästinas (PFLP)

[3]. Demokratische Front (DFLP)

[4]. Kommunistische Partei Palästinas

[5]. Matzpen، سازمان انقلابی سوسیالیست و ضدصهیونیست که در 1962 در اسرائیل تأسیس شد و تا 1980 به فعالیت خود ادامه داد. م.

[6]. Leon Wystrychowski

[7]. Duisburg

[8]. Ruhr-Uni Bochum

[9]. Dis:orient

[10]. Migazin der Rosa-Luxemburg-Stiftung

[11]. Palästina Journal

[12]. Freiheitsliebe

[13] Jusur . روزنامۀ دیجیتالی دانشکدۀ حقوق. م.