دلایل حفاظت از محیط زیست

حفاظت از محیط زیست، یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت است. چرا؟ کافی است در ذهنتان خشکسالی‌، بی‌آبی، آتش‌سوزی جنگل‌ها، خشک‌شدن تالاب‌ها، آلودگی هوای کلانشهرها و شهرها، انقراض انواع گونه‌های جانوری و گردو‌غبار و ریزگردهای سال‌های اخیر را تصور کنید. همین کافی است که بدانیم چرا باید از محیط زیست محافظت کنیم. اکسپرس مگ در ادامه قرار است به سه سوال مهم بپردازد، سه سوالی که در زمینه بحث حفاظت از محیط زیست کمتر به آنها پرداخته شده است:

1. چرا حفاظت از محیط زیست کار مهمی است؟
2. عدم حفاظت از محیط زیست بیشتر از همه به چه کسانی آسیب می‌زند؟
3. نقش دولت‌ها در حفاظت از محیط زیست چیست؟

وقتی به این سوالات فکر کنیم، می‌توانیم بفهمیم باید چگونه از محیط زیست محافظت کنیم و باید برای حفظ محیط زیست چه کارهایی انجام دهیم و راه های حفاظت از محیط زیست چیست. بیایید این بار فارغ از دستورالعمل‌های تکراری و کم‌اثر، یک نگاه عمیق به حفاظت از محیط زیست داشته باشیم.

تعریف دقیق محافظت از محیط زیست چیست؟

حفاظت از محیط زیست به هرگونه فعالیت برای حفظ یا بازیابی کیفیت محیط زندگی ما از طریق جلوگیری از انتشار آلاینده‌ها یا کاهش حضور مواد آلاینده در محیط گفته می‌شود. حفاظت از محیط زیست ممکن است شامل موارد زیر باشد: تغییرات در خصوصیات کالاها و خدمات، تغییر در الگوی مصرف، تغییرات در تکنیک‌های تولید، تصفیه یا دفع پسماندها در تأسیسات جداگانه، بازیافت و جلوگیری از تخریب چشم‌انداز و اکوسیستم.

چرا حفاظت از محیط زیست کار مهمی است؟

همیشه گفته‌اند که نحوه برخورد ما با محیط زیست پیامدهای بزرگی برای آینده سیاره زمین دارد. این نحوه برخورد، همه‌چیز از سلامت انسان گرفته تا حیات وحش ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همه ما می‌توانیم نقش خود را در حفاظت از زمینی که روی آن زندگی می‌کنیم، انجام دهیم. اگر همه برای آگاهی بیشتر از محیط زیست تلاش کنیم، می‌توانیم جهان را به مکانی بهتر تبدیل کنیم و از ضربه انسان به محیط زیست جلوگیری کنیم. در ادامه 6 دلیل اساسی برای حفاظت از محیط زیست را با یکدیگر مرور خواهیم کرد.

یک. اهمیت حفاظت از محیط زیست برای افزایش سلامت انسان

وضعیت محیط زیست نقش مهمی در سلامت کلی ما دارد. آلودگی هوای بیرون می‌تواند منجر به بیماری‌های مضری مانند آسم و برونشیت شود. همچنین می‌تواند بر کیفیت غذای ما تأثیر بگذارد، چون همین هم منجر به بلع سموم خطرناک می‌شود. هر چه محیط زیست ما تمیزتر باشد، شانس بیشتری برای داشتن یک زندگی سالم داریم، پس هر کس که بپرسد باید چگونه از محیط زیست محافظت کنیم درواقع باید به این نکته هم فکر کند که باید چگونه برای افزایش سلامت انسان دست‌به‌کار شویم.

دو. اهمیت حفاظت از محیط زیست به‌منظور محافظت از اکوسیستم

نحوه برخورد ما با محیط زیست تأثیر مستقیمی بر آسیب‌پذیرترین گونه‌های جهان دارد. چندین گونه به‌دلیل رفتار غیرمسئولانه انسان در معرض خطر انقراض قرار دارند. اگر می‌خواهیم از این حیوانات ارزشمند محافظت کنیم، باید برای حفظ زیستگاه طبیعی آنها تلاش کنیم. این به‌معنای کاهش آلودگی، انتخاب آگاهانه و مسافرت مسئولانه است. حمایت از تلاش‌های اکوتوریسم که به حفاظت از حیات‌وحش کمک می‌کند، مهم است. همچنین برای مثال تورهای دوستدار محیط زیست باید به گردشگران در مورد حفاظت از حیوانات و اهمیت حفاظت از محیط زیست، آموزش می‌دهند.

سه. حفاظت از منابع طبیعی یکی از مهم‌ترین دلایل حفاظت از محیط زیست

منابع طبیعی محدود است و همین بر پایداری جوامع ما تأثیر می‌گذارد. انتخاب‌های پایدار و تجدیدپذیر در زندگی روزمره به حفظ این منابع حیاتی کمک می‌کند. این به‌معنای استفاده کمتر از پلاستیک، انتخاب محصولات سازگار با محیط زیست و به‌حداقل‌رساندن ضایعات مواد‌غذایی است. این‌ها رفتارهای ساده‌ای هستند که همه می‌توانند آن را در زندگی خود پیاده کنند. اگر می‌خواهیم جوامع‌مان شکوفا شوند، باید اجازه دهیم که طبیعت هم شکوفا شود.

چهار. حفظ محیط زیست و مبارزه با تغییرات آب‌و‌هوایی

همانطور که دمای زمین همچنان در حال افزایش است، ما شاهد ظهور الگوهای آب‌و هوایی خطرناک‌تری هستیم. این تا حد زیادی به‌دلیل فعالیت‌های انسانی است که باعث افزایش سطح دی اکسید کربن اتمسفر شده است. بر همین اساس، این مسئولیت اخلاقی ماست که به راه های جلوگیری از آلودگی هوا و تغییرات آب‌و‌هوایی، کمک کنیم. تلاش واقعی برای حفاظت از محیط زیست به‌صورت روزانه و دائمی، همه‌چیز را در آینده ما تغییر خواهد داد.

پنج. تقویت رشد اقتصادی یکی از اثرات حفظ محیط زیست

حفاظت از محیط زیست فوایدی هم برای اقتصاد دارد. یک محیط سالم به تقویت گردشگری مبتنی بر طبیعت‌گردی و تشویق شیوه‌های سفر مسئولانه کمک می‌کند. بخش اکوتوریسم کمک بزرگی به بسیاری از اقتصادها در سراسر جهان می‌کند و می‌تواند به تأمین مالی پروژه‌های حفاظتی، ایجاد شغل و افزایش ارزش اقتصادی جوامع محلی کمک کند.

شش. هموار کردن راه برای نسل‌های آینده و حفاظت از محیط زیست

نحوه برخورد ما با زمین امروز بر زندگی نسل‌های آینده تأثیر خواهد گذاشت. انجام وظیفه خود در حفاظت از محیط زیست به نفع بچه‌ها و نوه‌های شما خواهد بود. این وظیفه ماست که الگوی مثبتی برای نسل‌های آینده باشیم. اگر حالا قدردانی خود را از محیط زیست نشان دهیم، نسل‌های جوان‌تر نیز ممکن است با ذهنیت دوستدار محیط زیست بزرگ شوند. هر چه زودتر مسئولیت محیط زیست را بپذیریم، بهتر است.

عدم حفاظت از محیط زیست بیشتر از همه به چه کسانی آسیب می‌زند؟

همیشه یادمان باشد که عدم حفاظت از محیط زیست یعنی عدالت کمتر و تبعیض بیشتر. بر‌همین‌اساس برای دانستن اینکه فقرا بیشترین آسیب‌پذیری را در برابر تخریب‌های محیطی دارند، نیازی به تحقیق عمیق نیست، بلکه صرفاً به مشاهده نیاز داریم. برای مثال عابران پیاده و دوچرخه‌سواران بیش از همه در معرض انتشار دودهای سمی هستند. رانندگان ثروتمند، موقع رانندگی به سمت مناطق مسکونی نسبتاً تمیز، می‌توانند مه‌دود درون شهرها را پشت سر بگذارند یا اگر در ترافیک گرفتار شدند، می‌توانند شیشه‌ها را جمع و تهویه هوا را روشن کنند. همچنین، محله‌های کم درآمد در اطراف مناطق صنعتی رشد می‌کنند پس بیشتر در معرض هوای کثیف، بوی بد و پساب هستند.

نباید تعجب آور باشد که کودکان فقیر بیشتر در معرض آسم، سایر بیماری‌های تنفسی و مسمومیت با سرب هستند. تأثیر مخرب مسمومیت با سرب بر توانایی‌های یادگیری کودکان ثابت شده است. به‌همین‌دلیل، کسانی که از همه بیشتر محروم هستند، باز هم بیشتر محروم می‌شوند. احتمال فرار از فقر یا افزایش دامنه انتخاب‌هایشان در طول زندگی برای آنها کاهش می‌یابد و توانایی ایجاد زندگی بهتر به فرزندانشان نیز کاهش می‌یابد.

افراد فقیر، به‌ویژه زنان، به‌دلیل استفاده از سوخت‌های نامناسب برای پخت‌و‌پز و گرمایش داخلی، بیشتر در معرض آلودگی محیط‌های داخلی قرار دارند و در محل کارْ ساعت‌های طولانی را در محیط‌های آلوده سپری می‌کنند. به‌دلیل عدم دسترسی به آب سالم و بهداشتی، فقرا بیش از همه در معرض بیماری‌هایی مانند اسهال خونی هستند. مصرف کم مواد مغذی هم به‌معنای مقاومت کمتر در برابر چنین بیماری‌هایی است. پس اگر برایتان سوال شد که برای حفظ محیط زیست چه کنیم و یا راه های حفاظت از محیط زیست چیست؟ حتما باید در پاسختان، وضعیت فقر و عدالت را درنظر بگیرید وگرنه دستورالعمل‌ها بی‌فایده خواهند شد.

به طور مشابه، کشاورزان فقیر بی‌سواد بیشتر در معرض اثرات مخرب نهاده‌های شیمیایی کشاورزی قرار دارند. استفاده بیش‌از‌حد از مواد سمی و آب نامناسب، اسپری‌های دریفت و عدم آگاهی از کار با مواد خطرناک، به‌سادگی خطر ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد. برای مثال، زنان و کودکانی که به چیدن پنبه، مشغول هستند، در معرض بیماری‌های متعددی قرار دارند. این‌ها همه شامل بیماری‌های سرطان‌زا، عدم‌تعادل آنزیم‌ها، واکنش‌های پوستی و آلرژیک، بیماری‌های ریوی، عقیمی، آب مروارید، از‌‌دست‌دادن حافظه، تغییر در سیستم عصبی مرکزی و آسیب به سیستم ایمنی خواهد شد.

نقش دولت‌ها در حفاظت از محیط زیست چیست؟

اکثریت افراد می‌گویند که حفاظت از محیط زیست، نمی‌تواند حوزه انحصاری بازار یا به‌قول خودشان Market باشد، درواقع حرفشان خیلی ساده این است که «بازار» موظف نیست که از محیط زیست محافظت کند، هرچند همه ما می‌دانیم همان بازار و صنایعْ چطور زندگی ما را با دودهای حاصل از مواد سمی، آلوده‌سازی آب و آسیب‌زدن به منابع غذایی، تباه می‌کنند. از طرف دیگر در‌حالی‌که بعضی از سازمان‌های غیردولتی در افزایش آگاهی زیست محیطی مشارکت دارند، مسئولیت اصلی انجام این کار باید بر عهده دولت باشد.

کثیف‌شدن هوا، آب و زمین هزینه‌ای است که از طریق انواع فعالیت‌های اقتصادی بر عموم مردم تحمیل می‌شود و بازار برای دست‌زدن به چنین آلودگی‌هایی محدودیتی برای خود نمی‌بیند. از آنجایی که بازار هیچ هزینه‌ای را نمی‌پذیرد، فعالان اقتصادی همچنان انگیزه دارند تا به آلوده‌کردن محیط ادامه دهند مگر اینکه به نوعی مهار شوند. برای مثال مورد گازهای گلخانه‌ای را در نظر بگیرید؛ دامنه و وسعت این مشکل باز هم نشان‌دهنده شکست صنایع بزرگ است. چرا؟ چون در بازار همه درگیر به‌حداکثر‌رساندن سود فردی هستند. با این حساب، همین رفتار به‌حداکثر‌رساندن سود فردی بدون توجه به نفع جمعی، باعث خودکشی جمعی ما می‌شود. برای اثبات این امر کافی است به هوای کلانشهرهای جهان نگاه کنیم!

نقش مردم در حفاظت از محیط زیست

این روزها زمین به‌خاطر آلودگی‌های مختلف حال‌وروز خوبی ندارد. روزبه‌روز به حجم زباله‌های تولیدی و میزان آلودگی هوا افزوده‌تر می‌شود. در برخی از کشورها نیز شاهد آن هستیم که خشکسالی و تغییرات اقلیمی دما  سرعت گرفته است. تمام این اتفاقات به‌خاطر اقداماتی است که ما انسان‌ها روی کره زمین انجام دادیم. با این وجود باید جلوی این اتفاقات را گرفت و هرکسی باید سهم خود را در حفاظت از محیط زیست انجام دهد.

استفاده از کیسه‌های پارچه ای

اکثر غریب به اتفاق مردم، از کیسه‌های پلاستیکی برای جابه‌جایی وسایل خود استفاده می‌کنند. پلاستیک ماده‌ای است که تقریباً در زمین تجزیه نمی‌شود. برای تولید محصولات پلاستیکی نیز از ماده‌های شیمیایی استفاده می‌شود که در آلودگی هوا بسیار تأثیر گذار است. به همین دلیل تا جایی که می‌توانید از کیسه‌ها و ساک‌های پارچه‌ای استفاده کنید. هنگام خرید از فروشگاه‌ها، اگر نیازی به پلاستیک ندارید، نگیرید و کیسه‌های پارچه‌ای همراه خود داشته باشید. با این اقدامات زباله کمتری تولید و زباله‌های پلاستیکی کمتر وارد چرخه طبیعت می‌شوند.

جمع‌آوری زباله‌ها

زباله‌ها از هر نوعی که باشند، به همراه خود آلودگی می‌آوردند. مخصوصاً زباله‌های شیمیایی که موجب تخریب زیبایی بصری طبیعت و هم تجمع موجودات موذی و گسترش بیماری‌ها می‌شوند. به‌عنوان مثال قبل از ترک مکانی که در طبیعت اتراق کرده بودید، ابتدا آن مکان را تمیز و عاری از هرگونه زباله کنید.

استفاده از وسایل چندبار مصرف

با اختراع پلاستیک و وسایل یک بار مصرف، کار انسان ها به شدت راحت شد. به عنوان مثال زمانی که قاشق و چنگال های یک بار مصرف وارد بازار شدند مردم در خیلی از مواقع دیگر مجبور به شستن ظرف نبودند؛ ولی استفاده زیاد از این وسایل باعث افزایش حجم پلاستیک موجود در روی کره زمین و در نتیجه زباله های پلاستیکی شد. به همین دلیل توصیه می شود تا جایی که ممکن است از وسیال چند بار مصرف استفاده کنید تا زمینی پاک تر و عاری از زباله های پلاستیکی داشته باشیم.

چگونه با مطالبه‌گری از دولت‌ها، از محیط زیست محافظت کنیم؟

تضمین اصلاح رفتار در زمینه حفاظت از محیط زیست، در درجه اول به عهده دولت‌هاست. با این حال، مشخص شده است که دولت محدودیت‌های مختلفی دارد و بنابراین تلاش برای دستیابی به توسعه انسانی پایدار باید یک تلاش جمعی شامل دولت، جامعه مدنی و تمام مشاغل باشد. ما هم به‌عنوان شهروندان باید اول دولت‌ها را مسئول بدانیم و از آنها بخواهیم که تمام توان خود برای قانون‌گذاری، اجرای قوانین و نظارت را به کار بگیرند. پس مهم‌ترین کار برای این که بدانیم باید چگونه از محیط زیست محافظت کنیم این است که دولت‌ها را متوجه مسئولیتشان کنیم و محافظت از محیط زیست را از آنها مطالبه کنیم.

چرا حفاظت از محیط زیست مهم است؟

حفاظت از محیط زیست مهم است چون اکوسیستم‌های سالم، آب ما را تمیز، خاک ما را حفظ، آب‌وهوا را تنظیم، مواد مغذی را بازیافت، هوای ما را تصفیه و غذای ما را فراهم می‌کنند.

مصادیق حفاظت از محیط زیست چیست؟

استفاده مجدد و بازیافت، کاهش دورریختنی‌ها، داوطلب‌شدن برای پاکسازی، آموزش، حفظ آب، زندگی پایدار، خرید عاقلانه، استفاده از لامپ‌های بادوام و کاشت درخت از مهم‌ترین کارها برای حفظ محیط زیست است.