همسر و فرزندان امام رضا علیه السلام
طبق مشهور آن حضرت تنها همسرش حضرت خیزران و تنها فرزندش امام جواد علیه السلام بوده و فرزند دیگری برای آن حضرت ذکر نکرده اند. اما اختلاف نظرهایی برای تعداد همسر و فرزندان امام رضا (ع)وجود دارد. که در ادامه به آن ها می پردازیم.
امام رضا (ع) هشتمین امام شیعیان از سلاله پاک رسول خدا (ص) و هشتمین جانشین پیامبر مکرم اسلام (ص) است. نام مبارکش، علی، کنیه آن حضرت، ابوالحسن و دارای القاب متعددی از جمله؛ رضا، صادق، صابر، فاضل، قره اعین المؤمنین و… هستند، اما مشهورترین لقب ایشان، «رضا» به معنای «خشنودی» است.
همسر و فرزاندن امام رضا (ع)
در مورد تعداد همسران امام رضا بین مورخان اختلاف نظر است، اکثر مورخان تعداد همسران امام رضا را یک یا دو نفر نوشته اند، و تعداد کمی نیز برای حضرت سه همسر نوشته اند. اما مشهور این است که حضرت دارای همسری به نام سبیکه (س) و برخی می گویند سکینه بوده است و برخی نام ایشان را خیزران می گویند و از اهل مصر و از روستاى مِریسه مى باشد او را ریحانه و دُره هم گفته اند. که مادر امام جواد (علیه اسلام) و از خاندان ماریه قبطیه همسر پیامبر (ص)، بوده است.
در بعضی از منابع تاریخی، همسر دیگری هم برای امام رضا(ع) ذکر شده است، مأمون به امام پیشنهاد داد که با دخترش «ام حبیب» یا «ام حبیبه» ازدواج کند و امام رضا (ع) هم پذیرفت. طبری این ازدواج را در حوادث سال ۲۰۲ قمری یاد می کند. گفته اند که هدف مأمون از این کار، نزدیکی بیشتر به امام رضا (ع) و نفوذ به خانه وی جهت اطلاع از برنامه هایش بوده است. سیوطی نیز، از ازدواج دختر مأمون با امام رضا (ع) نام می برد ولی اسم آن دختر را ذکر نمی کند.
درباره تعداد و اسامى فرزندان امام رضا (عليه السّلام) هم اختلاف نظر است، گروهى برای امام رضا ۶ فرزند ۵ پسر و ۱ دختر، به نام هاى محمّد (امام جواد علیه السلام)، حسن، جعفر، ابراهيم، حسين و عايشه. اما شيخ مفيد بر اين باور است، كه امام هشتم (عليه السلام)، فرزندى جز امام محمّد جواد (عليه السّلام) نبوده است، و ابن شهرآشوب و طبرسى در اعلام الورى، هم همین نظر را دارند، اما تعدادی بر این باورند که تعداد فرزندان آن حضرت، دو فرزند، به نام هاى محمّد و موسى و یا محمّد و جعفر بوده است، و جز آنها فرزندى از آن حضرت به جاى نمانده است. گفته شده فرزندی از آن حضرت که دو سال یا کمتر داشته در قزوین دفن شده است، که همان امامزاده حسین کنونی قزوین است. بنابر روایتی امام در سال ۱۹۳ به این شهر مسافرتی داشته است.
محدث قمی به نقل از كتاب انساب می نويسد: اما رضا علیه السلام دارای دختری به نام فاطمه بوده كه با محمد بن جعفر بن قاسم بن اسحاق بن عبدالله بن جعفر ابی طالب ازدواج کرده است.
