زمانی که وارد یک شهر باستانی می‌شوید، چشم‌هایتان را ببندید و تصور کنید چند هزار سال قبل انسان‌هایی دیگر در کوچه پس کوچه‌های این شهر قدم زده‌اند. با خود تصور کنید چه شکلی بوده‌اند، چه می‌پوشیدند و به چه فکر می‌کردند. این تصورات در کاخ‌ها و برج و باروهای قدیمی جذاب‌تر هم می‌شود چرا که این بار ساکنان این قصرها را با لباس‌هایی پرزرق و برق و فضایی مجلل به ذهن می‌آورید. اگر دوست دارید این تجربه متفاوت و شیرین را لمس کنید، سفری به شهرهای باستانی ایران داشته باشید. از آنجایی که ایران کشوری باستانی با چند هزار سال تمدن است، شهرهای باستانی فراوانی دارد که گشت و گذار در آنها تجربه لذت‌بخشی برای همه ما خواهد بود.
شوش
شوش را می‌توان مرکز تاریخ و تمدن ایران دانست. این شهر ۷ هزار سال پیش پایتخت حکومت عیلامیان، بوده است. وجود بقایای ساختمان‌ها و عمارت‌های قدیمی، شوش را به یکی از مهم‌ترین شهرهای باستانی ایران تبدیل کرده است. البته شوش در دوره‌های بعد یعنی زمان حکومت هخامنشیان و ساسانیان هم از مهم‌ترین شهرها بوده است. شاید بتوان وجود رود کرخه را که مانند رگ حیاتی منطقه عمل می‌کرد، باعث رونق شوش دانست. رودی که به اعتقاد مردم شهر مقدس هم بوده است. شاید یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های شوش را بتوان این دانست که هنوز هم زندگی در آن جریان دارد.
بد نیست اگر قصد سفر به شوش را دارید، با برخی از مکان‌های مهم و دیدنی این شهر آشنا شوید. یکی از مهم‌ترین دیدنی‌های شوش، معبد چغازنبیل است. چغازنبیل که در فاصله ۲۲ کیلومتری از شوش واقع شده، باقی‌مانده یک سازه عظیم ۵۲ متری است.
کاخ آپادانا، آرامگاه دانیال نبی، تپه آکروپل و موزه شوش از دیگر دیدنی‌های این شهر باستانی است.
آدرس شهر شوش در گوگل مپ
شهر سوخته
زمانی که صحبت از شهرهای باستانی به میان می‌آید، نام شهر سوخته در ذهن بسیاری از ما شکل می‌گیرد. این شهر که در استان سیستان و بلوچستان و در نزدیکی زابل واقع شده، ویژگی‌ها منحصربه‌فرد و ویژه‌ای دارد. نشانه‌ها و بقایای فراوانی وجود دارند که بر پیشرفت و تمدن شهر سوخته شهادت می‌دهند. قدمت شهر سوخته به حدود ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح نسبت داده می‌شود.
در پژوهش‌های باستان شناسی در شهر سوخته، نمونه‌های متعددی از پیشرفت مردمان آن دوره به دست آمده است. از جمله این نمونه‌ها می‌توان به وجود یک چشم مصنوعی بر روی یکی از جسدهای کشف شده اشاره کرد. این جسد مربوط به زنی است که گویا به هر دلیلی چشم خود را از دست داده است. این چشم مصنوعی از طلا، چربی حیوانات و قیر ساخته شده و روی یک تکه چرم در محل چشم قرار داده شده است. یکی دیگر از شاهکارهای پزشکی این دوران، عمل جراحی روی مغز یک دختر نوجوان است. گویا این دختر به بیماری هیدروسفالی مبتلا بوده است و پزشکان عمل جراحی مفصلی رو مغز او انجام داده‌اند. بی‌شک این پیشرفت‌های پزشکی نشانه‌ای از رشد تمدن در شهر سوخته بوده‌اند.
ظروف سفالی زیبا، جواهرات و زیورآلات هنرمندانه، لوح نوشته دوران عیلامی و پیکان‌های سنگی از جمله آثار به جامانده از دوران باشکوه شهر سوخته است.
آدرس شهر سوخته در گوگل مپ
هگمتانه
اگرچه بسیاری از ما هگمتانه را به عنوان پایتخت هخامنشیان می‌شناسیم اما قدمت این شهر به حدود قرن ۱۷ پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد. رونق و آبادی تپه هگمتانه احتمالا اصلی‌ترین دلیل برای انتخاب این شهر به عنوان پایتخت بوده است. وسعت تپه هگمتانه بیش از۴۰ هکتار بوده است؛ البته ساخت و سازهای جدیدی که در سال‌های بعد در هگمتانه انجام شده، وسعت منطقه باستانی را به حدود ۳۰ هکتار محدود کرده است.
اگرچه هگمتانه در نظر اول شبیه به یک شهر به نظر می‌رسد اما اسناد تاریخی می‌گوید که هگمتانه قصری بزرگ و باشکوه بوده است. قصری که به نظر می‌رسد در زمان خود جلال و عظمت فوق‌العاده‌ای داشته است. ستون‌های مستحکم و تزئینات طلا و نقره بخشی از این عظمت بوده که البته در حال حاضر چیزی از آن باقی نمانده است.
لوح زرین آریارمنه، لوح داریوش دوم، کاسه سیمین خشایارشا و ریتون سرشیر از جمله آثاری است که در کاوش‌های باستان‌شناسی هگمتانه به دست آمده است.
آدرس تپه هگمتانه در گوگل مپ
میبد
یکی دیگر از معروف‌ترین شهرهای باستانی ایران میبد است. این شهر که در استان فارس واقع شده، از قدیمیترین شهرهای متمدن ایران بوده است. شواهد و آثار کشف‌شده در کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که قدمت میبد به بیش از ۴۰۰۰ سال قبل می‌رسد. بقایای ساختمانی این شهر حکایت از حکمفرمایی تمدن عیلامی در میبد باستانی دارد.
قلعه معروف شهر میبد، از خشت و گل ساخته شده است؛ قلعه‌ای در دوره‌های مختلف حکومتی به عنوان مقر نظامی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. نشانه‌های معماری عیلامی در این قلعه به فراوانی دیده می‌شود.
اما تمام آثاری که در این شهر وجود دارد، تنها مربوط به دوران باستان نیست. اگر گذارتان به میبد افتاد حتما سری هم به آب‌انبار کلار بزنید. آب‌انباری که آب خنک و گواری مورد نیاز مردم شهر را در خود نگه‌داری می‌کرده است. میبد نیز یکی از شهرهای باستانی ایران است که دیدن آن خالی از لطف نیست.
آدرس میبد در گوگل مپ
تخت جمشید
شاید شناخته‌شده‌ترین شهر باستانی ایران تخت جمشید باشد؛ شهری که در نزدیکی مرودشت در استان فارس واقع شده است. با اینکه برخی تخت جمشید را به عنوان یک شهر می‌شناسند اما بیش از آنکه شهر باشد، عمارتی سلطنتی و قصری بسیار بزرگ است. شاید چون در ساخت تخت جمشید اصول معماری و شهرسازی به دقت رعایت شده، به عنوان یک شهر شناخته می‌شود.
قدمت تخت جمشید به ۲۵۰۰ سال پیش و دوران هخامنشیان بازمی‌گردد. در ساخت این شهر یا عمارت باشکوه، از بهترین مواد اولیه و مصالح ساختمانی استفاده شده است. گفته می‌شود سرزمین‌های تحت حکومت ایران در آن زمان، بخشی از مصالح و اقلام تزئینی تخت جمشید را تامین و ارسال می‌کرده‌اند.
آن طور که در کتیبه‌های تخت جمشید نوشته شده، کارگرانی که در ساخت این قصر باشکوه نقش داشته‌اند، از حقوق و بیمه برخوردار بوده‌اند. حتی آنها بیمه بیکاری هم داشته‌اند.
تخت جمشید دارای چندین کاخ بزرگ و کوچک است که هر یک به فرد یا امور خاصی اختصاص داشته‌اند. علاوه بر این تخت جمشید یک شبکه آب و فاضلاب بسیار پیشرفت هم داشته که نشانه‌ای از رشد معماری و دانش در ایران باستان بوده است.
تخت جمشید قطعا یکی از شهرهای باستانی ایران است که هر ساله توریست‌های زیادی را به خود جذب می‌کند.
آدرس تخت جمشید در گوگل مپ
سفری به دل تاریخ
سفر به هر یک از این شهرها و تماشای عظمت آنها، احساساتی نظیر غرور ملی را بیشتر در درونمان تقویت می‌کند. اگر دوست دارید فرزندانتان از هویت ایرانی‌شان بیشتر آگاه شوند و به آن افتخار کنند، حتما آنها را به دیدن این شهرهای باستانی ببرید. شهرهایی که اگرچه در زمان‌های قدیم ساخته شده‌اند اما نشانه‌های دانش و پیشرفت را به وضوح می‌توان در آنها مشاهده کرد.
