در سرزمین کهن ایران پادشاهان و دلاوران زیادی زیسته اند که همواره نامشان به نیکی یاد شده و نام ایران را برای همیشه در ذهن تاریخ جاودانه کردند.
پادشاهان و دلاوران ایران زمین
برای آشنایی با جاودانه ترین اسطوره های ایران تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
ابولولو :
پیروز نهاوندی یا فیروز که با لقب ابولؤلؤ نیز شناخته می شود زیرا او دختری به نام مروارید داشته و مروارید در زبان عربی به معنای لؤلؤ است پس به او را ابو لؤلؤ یا پدر مروارید می گفتند. او یکی از نجاران خبره شهر نهاوند بود که با تعداد بیشماری از ایرانیان پس از یورش تازیان به ایران به سرکردگی عمربن خطاب به غلامی اعراب در آمدند . فیروز غلام مغیره بن شعبه شد و با زیرکی و برای انتقام خون ایرانیان عمر بن خطاب را به قتل رساند و این جنایتکار تازی را از صحنه روزگار محو کرد.
ابومسلم خراسانی :
عبدالرحمن بن مسلم خراسانی ابومسلم خراسانی فرمانده نظامی ایرانی و رهبر جنبش سیاه جامگان بود که توانست با براندازی حکومت بنی امیه، در پایه گذاری حکومت بنی عباس نقش شایانی داشت. او در سال 129 هجری در مرو و بر ضد مروان بن حمار خلیفه اموی قیام نمود و نهضتی ایرانی و بدور از فرهنگ تازیان در ایران بر پانمود.
عمر خیام :
حکیم عمر خیام نیشابوری با نام غیاث الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیّام نیشابوری در 28 اردیبهشت سال 427 در نیشابور متولد شد که همه چیزدان، فیلسوف، ریاضیدان، ستاره شناس و رباعی سرای ایرانی در دوره ی سلجوقی بود و تاثیری ژرف در جهان از خود برجای گذاشت. او در زمان جلال الدین ملکشاه سلجوقی از قوانین اعراب به تنگ آمده و رباعیات بسیاری در شکایت از آنان سروده است.
خیام در زمان خود دارای مقام و شهرت بسیار بود و معاصران او همه وی را به لقب های بزرگی مانند امام، فیلسوف و حجة الحق ستوده اند. او از بزرگترین دانشمندان عصر خود به حساب می آمد و دارای هوشی فوق العاده بوده و حافظه ای نیرومند و قوی داشت. تندیس این بزرگ مرد در دانشگاه فلورنس ایتالیا نصب است و فلسفه و خصوصیات او تدریس می شود.
فردوسی :
ابوالقاسم حسن پور علی طوسی معروف به فردوسی در سال 319 در روستای باژ از توابع طبران طوس به دنیا آمد. فردوسی شاعر بزرگ حماسه سرای ایران زمین است که شاهنامه را سرود که بخشی از هویت فرهنگی ادبیات ایران را تشکیل می دهد و سند افتخار ایران باستان است. او ایران را پس از 200 سال از دست زبان اعراب نجات داد و دوباره زبان پارسی را به کشور هدیه کرد.
فردوسی 35 سال از عمر خود صرف جمع آوری تاریخ ایران به صورت نظم و شعر کرد اما سلطان محمود غزنوی رنج او را ضایع کرد و او را آزرده و رنجیده خاطر نمود. او در سال 411 هجری در طوس درگذشت اما به دلیل سروده های جنجالی او علیه اعراب مسلمانان بر جسدش نماز نخواندندو او را در گورستان مسلمان خاک نکردند.
کاوه آهنگر :
کاوه یکی از قهرمانان اساطیری ایران و اهل اصفهان بود که علیه ضحاک قیام کرد.ضَحاک از پادشاهان ایرانی است که با بوسهٔ ابلیس، بر دوش او دو مار می روید. ضحاک آن ها را نشانهٔ ساحری خود دانسته و مردم را به هراس می اندازد. چنانچه تمام شما کاربران نمناک میدانید کاوه با یاری مردم چرم پاره خود را بر سر نیزه زد و ضحاک تازی را از تخت پادشاهی ایران به زیر افکند و فریدون را به سمت پادشاه ایران نشاند .بعدها چرم وی به درفش ملی کاویانی مبدل گشت. به روایت فردوسی از کاوه دو پسر باز می ماند:یکی قارن و دیگری قباد. قارن سپهسالار منوچهر و نوذر بود و از پهلوانان بزرگ شمرده می شد.
کمبوجیه :
کمبوجیه دوم یا کامبوزیا یا کامبیز ، دومین شاه دودمان هخامنشی و آغازکنندهٔ دودمان بیست و هفتم مصر و فرزند ارشد کوروش بزرگ و کاساندان است. او در سال 525 قبل از میلاد سرزمین های مصر را به دلیل کشتن ایرانیان و تمسخر آنها فتح کرد و کل مصر به زیر چتر پادشاهی ایران در آورد . او پیرو مزدیسنا زرتشت بود و همواره دین بهی را دنبال میکرد . او در راه بازگشت خبر دار شد که فردی به نام بردیه یا گئومات به نام برادر او پادشاهی ایران را از آن خود کرده و دست به جنایات و کشتار مردم ایران زده که در نهایت از اندوه این کار نکوهیده او جان داد.
کورش کبیر :
کوروش کبیر یا کوروش دوم نخستین شاه و بنیان گذار دودمان شاهنشاهی هخامنشی است. کوروش کبیر به خاطر بخشندگی، بنیان گذاشتن حقوق بشر، پایه گذاری نخستین امپراتوری چند ملیتی و بزرگ جهان، آزاد کردن برده ها و بندیان، احترام به دین ها و کیش های گوناگون، گسترش تمدن و ... نامش همیشه جاودانه است.
او پادشاه ماد و پادشاه لیدی را مغلوب ساخت و بابل را که فتح کرد و پس از ورود به بابل به احترام به خدای مردوک آنان تاجگذاری نمود تا حسن نیت خویش را به ملت مغلوب به اثبات برساند. ایرانیان کوروش کبیر را پدر و یونانیان، که وی سرزمین های ایشان را تسخیر کرده بود، او را سرور و قانونگذار می نامیدند.
کوروش پس از آن بنای بزرگترین شاهنشاهی جهان در سال 528 قبل از میلاد در جنگ با سکاهای خونریز کشته شد .کورش کبیر در ایران اولین سیستم استخدام دولتی به صورت لشگری و کشوری به مدت 40 سال خدمت و سپس بازنشستگی و گرفتن مستمری دائم را پایه گذاری کرد.
از کوروش کبیر تنها سند نسبتاً مفصلی که برجای مانده، استوانه ای به طول 22٫5 سانتی متر و عرض 11 سانتی متر از جنس خاک رس با نوشته ای 45 سطری به زبان بابلی است، سازمان ملل متحد استوانهٔ کوروش کبیر را به همهٔ زبان های رسمی سازمان منتشر کرد و بدلی از این استوانه در مقر سازمان ملل در فضای بین تالار اصلی شورای امنیت و تالار قیومت در شهرنیویورک قرار داده شد.
آذرباد :
در زمان اردشیر بابکان موبد و دانشمندی به نام آذر باد می زیست که برای جلب اعتماد مردم حاضر شد که 9 من روی گداخته، بر سینهٔ وی ریزند. چنین کردند و بدو رنجی نرسید.
آذربرزین:
آذربرزین یکی از پهلوانان ایرانی و پسر فرامرز بود که با بهمن پسر اسفندیار جنگید.
آذر کیوان :
آذر کیوان در قرن یازده هجری در سرزمین فارس می زیست و حکیمی و عالمی ایرانی بود.
آرش کمانگیر :
در عهد منوچهر شاه پهلوانی به نام آرش کمانگیر می زیست که در تیراندازی بسیار ماهر بود. در زمان پادشاهی منوچهر پیشدادی، در جنگی با توران، افراسیاب سپاهیان ایران را در مازندران محاصره می کند. سرانجام منوچهر پیشنهاد صلح می دهد و تورانیان پیشنهاد آشتی را می پذیرند و قرار بر این می گذارند که کمانداری ایرانی برفراز البرزکوه تیری بیاندازد که تیر به هر کجا نشست آنجا مرز ایران و توران باشد. آنها برای تعیین مرز میان ایران و توران آرش را انتخاب می کنند، آرش با تیر و کمانی که اسفندارمذ به او داده و گفته بود که این تیر خیلی دور می رود ولی هر کسی که از آن استفاده کند، خواهد مرد، به فراز دماوند می رود و تیر را پرتاب می کند. تیر از صبح تا غروب حرکت کرده و در کنار رود جیحون یا آمودریا فرود می آید و آنجا مرز ایران و توران می شود و پس از این تیراندازی آرش از خستگی می میرد و جانش را در راه ایران زمین فدا می کند.
آریه :
آریه، سردار مشهور و بزرگ ایرانی بود که از پادشاهی کورش صغیر حمایت نمود.
آیین گشسب :
نام سپهبدی که هرمز چهارم او را به جنگ بهرام چوبینه فرستاد و او به دست مردی زندانی کشته شد.
بوذرجمهر:
انوشیروان عادل وزیری به نام بوذرجمهر داشت که در سیاست و عقل لنگه نداشت به طوری که گفتگوی های خرد ورزانه او در تاریخ ایران ثبت گشته است.
پیروزان :
پیروزان یکی از سرداران ایرانی در زمان یزدگرد سوم بود که با اعراب جنگید و رشادتهای بی شماری از خود بر جای گذاشت.
بهرام چوبین :
بهرام چوبین فرزند بهرام گشنسب از یکی از هفت خاندان ممتاز ساسانیان و مردی از اهل ری بود و به علت بلندی قد و عضلانی بودن اندام به این نام معروف شد. سردار دلیر ایران در زمان پادشاهی هرمز چهارم ایران را از حمله وحشیانه ترک ها نجات داد و با لشگر کشی و حمله به آنان ارتش آنان را شکست داد.
تنسر:
در زمان پادشاهی اردشیر بابکان تنسر پیشوای بزرگ دینی (زرتشتی) ایرانیان بوده که عنوان هیربدان هیربد را داشته است و در راه دین بهی گامهای بزرگی را برداشته است.
جمشید :
جمشید یا جم یا جمشاسب پسر طهمورث و چهارمین پادشاه پیشدادی بود که جشن نوروز را بنیان نهاد و رسوم و آیین هایی شادی برای ایرانیان بر جا گذاشت. جمشید برای مردم حکمت آورد که سبب رستگاری و دانایی آنان شد. او مردم را با مشاغل شهری مانند نساجی، خیاطی، معماری، پزشکی، صنعتگری، کشتیرانی و استخراج سنگهای قیمتی آشنا کرد. از اقدامات دیگر جمشید ، تقاضای جاودانگی برای نوع بشر است که مورد پذیرش اهورا مزدا واقع شد.
جاماسب :
جاماسب وزیر گشتاسب شاه و داماد زرتشت اسپیتمان و مردی بسیار دانا و خردمند بوده است.
حلاج :
حسین بن منصور مشهور به حلاج، از عارفان و صوفیان جهان اسلام که اختلافات فراوانی درباره مذهب، عقاید و اقدامات او وجود دارد. برخی از حکما و فیلسوفان مسلمان و شیعه از قرن هفتم به بعد، حلاج را تحسین کرده و او را صاحب کشف و کرامت دانسته اند.
او در زمان المقتدر خلیفه عباسی خلاف موازین وعقاید اسلامیان افراطی حرف زد که او را به اصرار فقهای بغداد دستگیر و زندانی کرده و بعد هر دو دست و هر دو پای او را قطع کرده و جسدش را سوزاندند.
خسرو پرویز :
خسرو دوم، خسرو پرویز، خُسْراوْ اَپَرْویزْ یا خُسْراوْ اَپَرْویزَ بیست و چهارمین پادشاه ساسانی و از نامدارترین شهریاران دودمان ساسانیان است که در ساخت کاخ تیسفون و مدائن نقش بزرگی ایفا نمود که این کاخ بعدها به کاخ سفید ایرانیان ملقب گشت و یکی از زیبایی های تاریخ شمرده میشود.
او با حمایت قیصر روم و با سپاهی که وی در اختیارش گذاشته بود بهرام را شکست داد و تاج و تختش را پس گرفت. قیصر روم دخترش که مریم نام داشت را به ازدواج او درآورد که حاصل ازدواج پسری به نام شیرویه بود.خسرو همسر دیگری به نام شیرین داشت که داستان عشق آن دو از پرآوازه ترین داستان های عاشقانه ادبیات فارسی است و یک نسخهٔ معروف آن را نظامی گنجوی سروده است.
آریوبرزن :
آریو برزن یکی از سرداران بزرگ تاریخ ایران در زمان هخمنشیان بود که در زمان حمله اسکندر مقدونی به ایران از سرزمین خود با شجاعت دفاع کرد و در این راه کشته شد .عده ای او را از اجداد کرد ها یا لر ها می دانند.
استاذسیس :
استاذسیس سردار شجاع و میهن پرست خراسانی بود که در نواحی هرات و بادغیس و سیستان بر ضد منصور خلیفه ستمگر عباسی قیام کرد. استاذسیس دلیل قیام خود را خونخواهی ابومسلم و همچنین رهایی تمام ایرانیان از یوغ اعراب اعلام کرد. این سردار شجاع در راه دفاع از وطن جان خود را از دست داد و عاقبت به فرمان منصور در بغداد به دار آویخته شد . یاد و نام او همیشه درس وطن پرستی در برابر یورش بیگانگان را به جوانان می دهد.
اشک :
حکومت سلکوکیان یا یوناینان حدود 100 سال بر کشور ما تسلط پیدا کرده بودند . اشک بنیانگذار سلسله شاهنشاهی اشکانیان بود که دست حکومت سلکوکیان یا یوناینان را کوتاه کرد و حکومتی برخواسته از فرهنگ ایرانی بر پا کرد. شاهنشاهی اشکانی از سال 250 پ.م تا 224 میلادی (474 سال) به درازا کشید و 29 شهریار از این خاندان بر ایران پادشاهی نمودند.
انوشیروان :
انوشیروان مشهورترین و بزرگترین پادشاه ساسانی و یکی از تاثیر گذارترین شاهان ایران در طول تاریخ بوده است. در زمان او قصرهای باشکوه، شهرها، راه های تجاری، پل ها و سد های بسیاری ساخته شدند که برخی از آنها تا این زمان نیز همچنان پا بر جا هستند. انوشیروان دادگر با بنیان گذاشتن قوانین حکومتی و دادگستری خود نامش را در تاریخ ایران به ثبت رساند. در زمان فرمانروایی او دانش و هنر در ایران و امپراتوری ساسانی به نهایت شکوه و عظمت خود رسیده بود.
بابک خرمدین :
بابک خرمدین سردار دلیر ایرانی است که رهبری قیام ایرانی خرمدین را عهده دار بود. آن ها بعد از مرگ ابو مسلم، علیه خلفای عباسی دست به شورش زدند. بابک خرمدین در آذربایجان شورش خود را آغاز کرد و پس از 20 سال جنگ و خون ریزی، قیام او سرانجام در سال 837 میلادی سرکوب شدو در نهایت وحشیگری به دست معتصم تکه تکه شد. آوازه دلاوری های او نه تنها در آذربایجان، بلکه در هند و سلسله رومیان نیز بر سر زبان ها افتاد که این باعث افتخار هر ایرانی است.
برزمهر :
برزمهر پهلوان و دلیر مرد ایرانی در زمان پادشاهی بهرام گور بود.
برزویه :
برزویه پزشک نامدار و پیشوای پزشکان ایران در عصر خسرو انوشیروان ساسانی بود که کتاب کلیله و دمنه را از هند به ایران آورد و به زبان پهلوی ترجمه کرد.
بلاش :
بلاش یا ولاش یا ولاخش، نوزدهمین شاهنشاه از امپراتوری ساسانی است که در سال های 484 تا 488 میلادی بود و پس از کشته شدن پیروز برادرش در جنگ با خوشنواز پادشاه هپتالیان، و در زمانی که ایران دوران فترت و سستی خود را پس از شکست های بزرگ در شمال شرق از هپتالیان، بر تخت ایران نشست و خدمتی بزرگ به ایران زمین نمود زیرا کتاب ارزشمند ایرانیان ( اوستا ) که در زمان حمله اسکندر به ایران از میان رفته بود با تلاش و همت او دوباره گردآوری شد.
رستم :
جهان پهلوان رستمِ دستان در زمان پادشاهیِ منوچهر به دنیا می آید، او فرزند زال و رودابه است. رستم نیرویی ماورای قدرتِ دیگر زورمندان دارد و هیکلِ تنومندش آن چنان بوده که یکی از لقب هایش در شاهنامه، «پیلتن» است. او در عهد کیقباد و کیکاوس و کیخسرو با تورانیان جنگید و از خود دلاوری ها و رشادتهای شگفت انگیز بر جای گذاشت.
رستم فرخزاد :
رستم فرخزاد رازی یا رستم فرخزاد هرمز یکی از بزرگترین سرداران تاریخ ایران بود که در آخرین سال های حکومت ساسانیان می زیست. او مردی بزرگ و یکی از نوابغ نظامی آن دوره و بسیار باهوش و میهن پرست بود که در زمان سلطنت خسرو پرویز، سپهسالار سپاه خراسان و در زمان یزدگرد سوم به سپهسالاری کل ارتش ایران رسید. تا آن زمان که رستم فرماندۀ ارتش ایران بود، ایرانیان هرگز شکست نخوردند. طوری که شنیدن نام وی لرزه بر تن دشمنان می افکند . اما همانطور که در این بخش از فرهنگ و هنر نمناک عنوان شده است سر انجام به دلیل نابخردی شاه سردار کبیر ایران در جنگ با اعراب کشته شد. او حماسه ای در جنگ قادسیه بوجود آورد که تاریخ نیاکانمان را زیبا تر از همیشه ساخت.
زرتشت اسپیتمان :
زرتشت اسپیتمان اولین پیام آور صلح و خرد و اندیشه جهان بود که ایرانیان را به پرستش خدا یگانه دعوت کرد . نام پدرش پورشسب و مادرش دغدو نام داشت.
سعدی :
مشرف الدین مصلح بن عبدالله شیرازی معروف به "سعدی شیرازی" یا "شیخ شیرازی" یکی از نویسندگان و شعرای مشهور ایرانی در قرن هفتم هجری قمری است که زبان پارسی را پس از ترک تازی های مغول دوباره زنده و جاودانه کرد . آثار سعدی از جلوه ویژه ای برخوردار بوده و در سراسر دنیا علاقه مندان بسیار زیادی دارد. همه آثار سعدی که شامل شعر و نثر می شود، در کتابی به نام کلیات سعدی جمع آوری شده است؛ اما در این میان دو آثار او به نام های بوستان و گلستان در دو کتاب مستقل آمده اند.
سنباد :
سنباد زرتشتی یکی دیگر از قیام کنندگان بر علیه حکوتهای غارتگر اعراب بود که پس از قتل ابومسلم در ری و نیشابور به خونخواهی ابومسلم علیه خلیفه عباسی منصور قیام کرد. سنباد یکی از توانگران نیشابور بود که چون اعراب خراسان پسرش را کشته بودند به سیاه جامگان پیوست.
گسترش شگفت انگیز شورش سنباد هم خلیفه عباسی را غافلگیر ساخت و همه مسلمانان بومی را به سرکردگی عاملان دستبی و قومس با مقابله با سنباد برخاستند، سرکوب کرد.
در این زمان منصور عباسی ، جمهور بن المرار العجلی را با سپاهی از مردم خوزستان و فارس و عشایر عجلی به مقابله با سنباد فرستاد و سپاه در محلی به نام جرجنبان در هم آویختند و جنگی هولناک در انداختند نبرد 4 روز به طول انجامید تا آنکه سپاه سنباد شکست خورد و او با شصت هزار نفر از یارانش توسط اعراب بیابانگرد و کشتارگرکشته شد.
سورنا :
سپهبد سورنا یکی از سرداران دلیر سپاه ایران در زمان اشکانیان است که در زمان پادشاهی اشکانیان بزگترین سردار تاریخ جهان نیز نام گرفته بود. او در سال 53 قبل از میلاد کراسوس سردار مشهور روم را با سپاهیان بیشمارش شکست داد و تاریخ ایران زمین را دگرگون نمود. این سردار ایرانی را پدیدآورنده جنگ پارتیزانی (جنگ به روش پارتیان) در جهان می دانند.
سیاوش :
سیاوش مردی جوان و خوش چهره و فرزندِ پهلوان و برومندِ کاووس است. سیاوش نمود پاکی و لطافت بی خلل است که ویژگی آرمانی انسان را داراست. سیاوش شخصیتی اهل سازش است و یکسره از خشونت و برندگی دوری می کند.
سودابه زن کیکاوس عاشق سیاوش شده و سیاوش از او امتناع می ورزد. سودابه به همین جهت او را نزد پدر متهم می سازد. با این که کاوس می داند که سودابه در این امر گناهکار است اما با این حال بر رای موبدان و انتخاب خود سیاوش گذشتن از آتش را به وسیله وی و امتحان او می پذیرد. سیاوش با اطمینان و اعتماد به نفس از میان آتش عبور می کند. در اثر بی کفایتی کاوس سیاوش راهی توران شده و با دختر افراسیاب ازدواج می کند. اما مورد کینه توزی گرسیوز قرار می گیرد و سرانجام به دست افراسیاب و گرسیوز کشته می شو .
شاپور ذوالاکتاف :
پس از خلع آذر نرسی شاپور دوم پادشاه مقتدر ساسانی بر تخت پادشاهی ایران نشست و هفتاد سال پادشاهی کرد . به این دلیل که او دارای شانه های پهن و بزرگ بود او را ذوالاکتاف میخوانند. او چندین بار از حمله اعراب به ایران جلوگیری کرد و با سرزمین آریایی را از هجموم بیگانگان محفوظ داشت.
خشایارشاه :
خشایار شاه چهارمین پادشاه سلسله هخامنشیان بود که از 486 تا 465 قبل از میلاد بر گستره ای پهناور از جهان باستان فرمانروایی داشت. او یونان را به دلیل عدول کردن یونانیان از قوانین آن روزگار به کلی تصرف کرد.
خشایارشا پس از 20 سال سلطنت، توسط یک خواجه به نام میترا یا اسپنت میترا و رئیس گارد سلطنتی به نام اردوان که با یکدیگر همدست شده بودند، در خوابگاه خویش کشته شد.
داریوش کبیر :
در سال 521 بر تخت پادشاهی ایران زمین جلوس کرد و بزرگترین و شکوهمند ترین پادشاهی تاریخ را از خود به جای گذاشت. او پیرو دین بهی و مزدیسنا زرتشت بود و همواره منش و بزرگی کورش را دنبال میکرد . او ساخت کاخ پرسپولیس را آغاز نمود و بعد از سه سال بررسی و ساختن ماکت از کاخ پرسپولیس با کمک مهندسی مصری که بعدها به موزه هنر تمام کشورها شناخته شد بنای این کاخ جاودانه را گذاشت و بیش از نیمی از آن را در زمان خود ساخت و ادامه ان توسط جانشینش خشیارشا تکمیل و بعد از وی فرزند او داریوش برای ساخت کاخ پرسپولیس که نمایشگاه هنر آسیا بوده 25 هزار کارگر به صورت 10 ساعت در تابستان و 8 ساعت در زمستان به کار گماشته بود و به هر استادکار هر 5 روز یکبار یک سکه طلا ( داریک ) می داده و به هر خانواده از کارگران به غیر از مزد آنها روزانه 250 گرم گوشت همراه با روغن – کره – عسل و پنیر میداده است و هر 10 روز یکبار استراحت داشتند.
داریوش در هر سال برای ساخت کاخ به کارگران بیش از نیم میلیون طلا مزد می داده است که به گفته مورخان گران ترین کاخ دنیا محسوب میشده . این در حالی است که در همان زمان در مصر کارگران به بیگاری مشغول بوده اند بدون پرداخت مزد که با شلاق همراه بوده است .داریوش بزرگ کانالی در 2500 سال پیش ساخت که بعدها به کانال سوئز معروف گردید . طول این کانال دریایی به بیش از 161 کیلیومتر میرسیده است و از عرض آن دو کشتی به راحتی عبور میکردند. داریوش بزرگ ایران را به بزرگ ترین کشور جهان مبدل کرد ( بیش از 28 کشور ).
داریوش بزرگ آموزش رایگان را برای قشر عوام کشور به صورت اجباری در آورد و طرح سواد آموزی را اجباری و به صورت کاملا رایگان بنیان گذاشت که به موجب آن همه مردم می بایست خواندن و نوشتن بدانند که به همین مناسبت خط آرامی یا فنیقی را جایگذین خط میخی کرد که بعدها خط پهلوی نام گرفت. ( داریوش به حق متعلق به زمان خود نبود و 2000 سال جلو تر از خود می اندیشید) داریوش در سال دهم پادشاهی خود شاهرای بزرگ کورش را به اتمام رساند و جاده سراسری آسیا را احداث کرد که از خراسان به مغرب چین میرفت که بعدها جاده ابریشم نام گرفت.
داریوش پادگان و نظام وظیفه را در ایران پایه گذاری کرد و به مناسبت آن تمام جوانان چه فرزند شاه و چه فرزند وزیر باید به خدمت بروند و تعلیمات نظامی ببینند تا بتوانند از سرزمین پارس دفاع کنند. تقویم کنونی ( ماه 30 روز ) به دستور داریوش پایه گذاری شد و او هیاتی را برای اصلاح تقویم ایران به ریاست دانشمند بابلی “دنی تون” بسیج کرده بود. بر طبق تقویم جدید داریوش روز اول و پانزدهم ماه تعطیل بوده و در طول سال دارای 5 عید مذهبی و 31 روز تعطیلی رسمی که یکی از آنها نوروز و دیگری سوگ سیاوش بوده است. در زمان داریوش به مردانی که زنانشان باردار بودند مرخصی داده می شده است! همین مردان در صورتی که در سفر بودند به زنانشان مقرری در غیاب شوهراشنان پرداخت می شده ! و هزارات اقدام دیگر...
رابعه :
رابعه بنت کعب قزداری به رابعه بلخی هم مشهور است ، زن شاعر پارسی گوی نیمه نخست سده چهارم هجری است.
رابعه همدوره با سامانیان و رودکی بود. بسیاری رابعه را نخستین زن شاعر پارسی گوی می دانند. رابعه از عربهای کوچیده به خراسان بود. پدرش فرمانروای بلخ و سیستان و قندهار و بست بود.
حارث برادر رابعه غلامی خوبرو به نام بکتاش داشت . رابعه شیفته بَکتاش می شود و برایش شعر می سراید. حارث که از این عشق آگاه می شود آشفته می شود و دستور می دهد که خواهرش را به حمام برند و رگهایش را بگشایند تا بمیرد. بعد از آن درب حمام را گل بگیرند که بعد از آن رابعه با خون خود شعرهایش را بر دیوار حمام نوشت و چشم عاشق خود را بر جهانی که عشق در آن جرم محسوب می شود، بست.
مازیار :
مازیار یکی دیگر از قیام کنندگان بر علیه حکومت اعراب در ایران بود که در طبرستان بنایی عظیم ساخت و برای بازگرداندن عظمت ایران به قبل از یورش تازیان تلاش کرد. او در زمان معتصم عباسی قیام خود را آغاز کرد و همگام با بابک خرمیدن دین زرتشت را رواج داد و با جنگهای معتصم دستگیر و در بغداد کشته شد.
مرداویج :
مرداویج پسر زیار بود که دولت زیاری را بنیان گذاشت و در طبرستان فرمانروایی داشت. زیاریان یک خاندان سلطنتی گیلی بودند که همانند دیگر خاندان های ایرانی، تبار خود را به شاهنشاهان پیش از اسلام می رساندند و بر این ادعا بودند که نوادگان آرش فرهادان، شاه گیلانند. مرداویچ برای متلاشی کردن حکومت اعراب در ایران کوشید و جان داد.
فرمانده لشگر اسفار پسر شیرویه عامل نصر بن احمد ساسانی بود طبرستان را برای اسفار فتح کرد. پس از کشته شدن اسفار- مرداویج قزوین و همدان و اصفهان و اهواز را گرفت و با در هم شکستن قشون المقتدر، خلیفه عباسی، فرمانروایی دودمان ایرانی زیار را از طبرستان در شمال تا خوزستان در جنوب برپا ساخت. وی در کمال تاسف توسط غلامان ترک در حمام اصفهان کشته شد.
مهران :
مهران بهرام رازی، یکی از سرداران و پهلوانان ایرانی در زمان ساسانیان بود که اهل ری و از خاندان مشهور مهران بود. نام مهران رازی نخستین بار در زمان حمله اعراب به ایران دیده می شود. او با اعراب بیابانگرد جنگید و ابوعبیده سردار مشهور عرب را به قتل رسانید.
نادر شاه :
نادرشاه افشار یکی از بزرگترین پادشاهان ایرانی که توانست از آب و خاک و آبروی ایرانیان دفاع کند. زمانی که افغانها و روسها و عثمانی ها به ایران هجوم آوردند، نادر برخواست و لشگر بزرگی آماده کرد و نزد شاه طهماسب رفت و به عنوان فرمانده ارتش ایران به آنان حمله کرد.
افغانها را بیرون کرد و سپس عثمانی ها و روسها را شکست داد و بعد از خلع شدن شاه طهماسب پادشاه ایران شد و ایران را به یکی از قدرتمندترین کشورهای جهان تبدیل کرد. او هندوستان را فتح کرد و غنائم بسیاری از آنجا به ایران آورد. سرانجام چند تن از سران قزلباش در اطراف قوچان او را کشتند اما هرگز نام او از خاطر ایرانیان پاک نشد.
نظامی گنجوی :
حکیم ابومحمد الیاس بن زکی بن موئد یکی ازبزرگترین شاعران ایران زمین است که از آثار او می توان به مخزن الاسرار - منظومه لیلی و مجنون - هفت پیکر – اسکندر نامه و خسرو وشیرین اشاره نمود. نظامی در سال 535 درشهرگنجه متولد شد و به گفته پارسی شناسان بعد از فردوسی قراردارد.
یعقوب لیث :
یعقوب پسر لیث در روستای قرنین در سیستان به دنیا آمد. پدر او لیث مس گر بود و خود او نیز این پیشه را برگزید به همین دلیل به او صفار می گفتند. او تمام درآمد خود را بین دوستانش خرج می کرد بنابراین عیاران او را برای سرداری خود انتخاب کردند. کفایت و جوانمردی و دلیری او سبب شد او از رویگری و عیاری به امارت سیستان برسد.
یعقوب لیث یکی از قیام کنندگان بر علیه حکومت اعراب در ایران بود که گامهای اساسی در جهت بر اندازی تازیان در ایران برداشت. او برضد معتمد خلیفه کشتارگر عباسی قیام کرد و جوانمردانه جنگید اما زمانی که در صدد حمله به بغداد و کشتن خلیفه عرب بود، عمرش کفاف نداد و در گندی شاپور دراثر بیماری درگذشت.
شاهین :
در زمان پادشاهی خسرو پرویز ساسانی، شاهین یکی از بزرگ سرداران و سپهسالاران ایران محسوب می شد.
شیدرنگ :
در عهد ضحاک، پزشک و فیلسوف ایرانی به نام شیدرنگ وجود داشته که پزشکی را یکی از مشاغل واجب الوجوب می دانست.
کیخسرو :
در شاهنامه و متون پهلوی کیخسرو نمادی از یک شاهنشاه آرمانی است کیخسرو که در دیانت و شهامت، سرآمد شاهان کیانی می باشد. کیخسرو فرزند سیاوش و فرنگیس و نوادهٔ کیکاووس و افراسیاب است. سومین پادشاه مقتدر کیانی به خونخواهی کشتن سیاوش برخواست و مدتهای زیادی با تورانیان جنگید و در نهایت آنان را مغلوب ساخت و افراسیاب را به دلیل کشتن سیاوش پدرش کشت.
کیومرث :
کیومرث نخستین پادشاه و بنیانگذار سلسله پیشدادی در هزاران سال پیش بود که نام او در اوستا گیومرتا آمده است و زرتشتیان او را نخستین انسان میدانند. در زمان او مردم در غارها و کوهها بودند. کیومرث بخاطر دانش و هنرمندی خود توانسته بود به پادشاهی برسد و همه موجودات او را ستایش می کردند. کیومرث به مردم آموخت خوردنی ها و پوشیدنی ها را تهیه کنند. پادشاهی کیومرث سی سال بود.
گشتاسب :
گشتاسب پسر لهراسب و پنجمین پادشاه از سلسله کیانی و اولین کسی بود که به زرتشت گرویده و از مبلغان اصلی دین بهی می باشد. گشتاسب به عنوان حامی زردشت مقامی بس گرامی در متن های اوستایی و پهلوی دارد.
