کودک من از درد شکم شکایت دارد. چطور می‌توانم علت این بیماری را بفهمم؟
تشخیص دقیق علت شکم‌درد کودک می‌تواند فریب‌دهنده باشد حتی اگر توان سخن گفتن و توضیح درباره دردش را هم داشته باشد. تنها تمرکز بر یافتن محل درد کافی نیست بلکه تشخیص وجود ( یا نبود) دیگر علایم نیز بسیار مهم است.
اگر بلافاصله پس از صرف شام و دسر از شکم‌درد شکایت کند ولی نشانه‌ی دیگری وجود نداشته باشد ممکن است علت این بیماری تنها پرخوری باشد.
ولی اگر بی‌قرار است و علاوه بر درد شکم استفراغ یا اسهال نیز دارد می‌توان اطمینان داشت که علتی جدی‌تر درمیان است.
علت مشکلات شکمی در کودکان خردسال چیست ؟
شرایط زیر شایع‌ترین علل شکم‌درد در کودکان هستند گرچه علل محتمل دیگری نیز وجود دارند. اگر کودک شما ناگهان بیمار شود دردی در شکمش داشته باشد که به سادگی از بین نمی‌رود یا حتی بدتر هم می‌شود و نگران وی هستید با دکترش تماس بگیرید. همیشه در مواقع خطر بهتر است موضوع را جدی بگیریم.
1. ورم معده و روده یا " آنفلوآنزای شکمی"
آیا کودکتان علاوه بر درد‌های شکمی اسهال و استفراغ هم دارد اگر چنین است ممکن است مبتلا به ورم معده و روده باشد که پس از عفونت‌های حاد تنفسی یکی از بیماری های شایع محسوب می شود.
ورم معده و روده همچنین می‌تواند در اثر ابتلا به باکتری‌های جدی‌تر همچون سالمونلا، شیگلا، استافیلوکوکوس، کمپلوباکتر یا اشرشیاکولی نیز ایجاد شود. موارد دیگری هم به خاطر ابتلا به انگل‌هایی چون جیاردیا به‌وجود می‌آیند. نشانه‌های آشکار در کودک شما می‌تواند بسته به علت بیماری ملایم یا حاد باشندو ممکن است برای تنها چند ساعت یا چند روز ادامه یابند.
از آنجا که عامل این بیماری معمولا یک ویروس است? نمی‌توان آن را با آنتی‌بیوتیک معالجه کرد. ولی این بدین معنی نیست که بنشینید و منتظر طی شدن دوره‌ی بیماری شوید. اگر ورم معده و روده موجب استفراغ? یا اسهال و تب و کم‌اشتهایی در کودک شما شده است?ممکن است به سرعت آب بدن او از دست برود? لذا مهم است که مطمئن شویم کودک ما در طول مبارزه با بیماری مقادیر زیادی از مایعات بنوشد.
به دنبال نشانه‌های از دست رفتن آب بدن بگردید و اگر احساس می‌کنید کودکتان در حال از دست دادن آب بدنش است با دکتر تماس بگیرید. اگر با علایم جدی از دست دادن آب بدن در او مواجه شدید? سریعا او را به اورژانس برسانید.
هر چه زودتر رژیم غذایی طبیعی را به کودکتان بازگردانید و فقط از غذاهای چرب پرهیز کنید.
در مورد معالجه‌ی این بیماری‌ها بیشتر بدانید :
اسهال
استفراغ
از دست دادن آب بدن
2. آلرژی به شیر یا عدم‌تحمل لاکتوز
اگر کودک شما به شیر آلرژی دارد? سیستم ایمنی بدن او به پروتئین‌های موجود در شیر واکنش نشان می‌دهد. آلرژی به شیر مرتباً در نوزادان و کودکان رخ می‌دهد. علایم این بیماری? استفراغ? اسهال? شکم‌درد و جوش است. در موارد حاد آلرژی به شیر? کودک ممکن است با واکنشی خطرناک موسوم به شوک آنافیلاکسی مواجه شود.
عدم تحمل لاکتوز زمانی رخ می‌دهد که بدن آنزیم لازم برای تجزیه و هضم لاکتوز? قند اصلی موجود در شیر را تولید نکند. علایم این بیماری اسهال، حالت تهوع، درد شکمی، نفخ و گاز معده است. عدم تحمل لاکتوز در نوزادان رایج نیست? و معمولاً در اواخر نوزادی یا در ده سال نخست زندگی ظهور می‌کند.
برای ردگیری علت بیماری پزشک ممکن است پیشنهاد کند که برای چند روز همه نوع لبنیات (شیر، پنیر، بستنی، پودینگ و غیره) را از کودک خود دور کنید و سپس به آرامی مجددا آنها را در رژیم غذایی‌اش قرار دهید. اگر مشکلات شکم کودک شما مجددا آغاز شود مقصر اصلی را یافته اید.
برای کودکانی که به شیر آلرژی دارند شیر سویا راه‌حل مناسبی خواهد بود? ولی نه برای همه‌کس: 5 تا 10 درصد از کودکانی که به شیر آلرژی دارند به شیر سویا هم حساسند. در این صورت باید با دکتر کودک خود یا یک متخصص تغذیه در مورد اینکه چطور از رسیدن کلسیم کافی به بدن کودک از طریق غذاهای دیگر مطمئن شویدمشورت کنید.
اگر کودکتان نمی‌تواند لاکتوز را تحمل کند راه‌حل آسان‌تر خواهد بود. وی می‌تواند تا زمانی که شکلی ترکیبی از لاکتاز را دریافت می‌کند به مصرف لبنیات ادامه دهد. همچنین می‌توانید شیر بدون لاکتوز برایش بخرید.
اطلاعات بیشتری در مورد نحوه‌ی تشخیص و درمان آلرژی‌ها و حساسیت‌های غذایی بدست آورید.
3. یبوست و تغییر در رژیم غذایی
شایع‌ترین مشکل شکمی در کودکان کم‌سن و سال ـ که در حال افزودن غذاهای بیشتر و بیشتری به رژیم غذایی خود هستند- یبوست است. یبوست به معنای این است که فرد به مدت دو یا سه روز قادر به دفع نباشد و پس از آن نیز تکه‌های کوچک سفتی از مدفوع را دفع کند.
اگر کودک شما مبتلا به این بیماری است خونسردی خود را حفظ کنید. پس از چند هفته? سیستم گوارش وی با تغییرات ایجاد شده در رژیم غذایی تنظیم خواهد شد و وی دوباره آغاز به دفع عادی خواهد کرد.
شما می‌توانید با نوشاندن مایعات کافی در طول روز به تسریع این پروسه کمک کنید. و در روزهایی که به نظر می‌آید دچار یبوست شده است به او غذاهایی بدهید که مدفوع روان‌تری تولید می‌کنند ( مثل زردآلو، گلابی، آلو و نخود فرنگی) و آن دسته از غذاها را که مدفوع سفت‌تری ایجاد می‌کنند کنار بگذارید ( مثل موز، سیب و پوره‌ی سیب هویج برنج و کدو).
علاوه براین‌ها ورزش نیز می‌تواند به حرکت روده‌ها کمک کند پس کودک خود را تشویق به تحرک کنید.
4. بیماری مجاری بالایی تنفس
باور کنید یا نه سرما‌خوردگی یا آنفلوآنزای معمولی می‌تواند باعث ایجاد شکم‌درد در کودک گردد. دلیل این امر این است که مقدار زیادی از مخاط ایجاد شده در اثر بیماری مربوط به مجاری بالای تنفسی به گلو راه می‌یابد. وقتی این مخاط بلعیده شود می‌تواند موجب سوزش معده‌ی کودک شود.
برخی از کودکان برای دفع این مخاط از سیستم‌شان استفراغ می‌کنند. شکل خوشی ندارد ولی معمولاً مؤثر واقع می‌شود و درد از بین می‌رود.
برخی اوقات یک بیماری تنفسی جدی‌تر نیز می‌تواند به درد شکم در کودک بیانجامد. اگر کودک شما گلودرد، تب و سردرد هم داشته باشد ممکن است به گلودرد میکروبی مبتلا شده باشد. اگر فکر می‌کنید که شکم‌درد کودکتان به گلودرد میکروبی مربوط است پزشک را سریعاً مطلع سازید. این بیماری توسط باکتری استرپتوکوک ایجاد می‌شود و نیازمند معالجه با آنتی‌بیوتیک است.
5. انسداد روده
اگر حال کودکتان خوب به نظر می‌رسد و لحظه‌ای بعد ناگهان از درد به خود می‌پیچد دست روی دست نگذارید به خصوص اگر این علایم رفته رفته شدید‌تر و سریع‌تر تکرار شوند و کودکتان در حال استفراغ باشد.
این علایم ممکن است نشانه‌ی ابتلا به اینتوساسپشن (دخول بخشى از روده در بخش دیگر) باشند انسدادی که معمولا برای کودکان 5 ماه تا 2 سال رخ می‌دهد. این بیماری شیوع زیادی ندارد ولی می‌تواند خطرناک باشد لذا سریعاً با دکتر کودکتان تماس بگیرید؛ اگر نتوانستید با پزشک تماس بگیرید او را سریع‌تر به اورژانس برسانید زیرا که ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد.
6. آپاندیسیت
علایم شناخته‌ی آپاندیسیت درد شکم (مخصوصاً در قسمت راستِ پایین شکم)? تب? و استفراغ هستند. اگر کودک شما استامینوفن بچه خورده است و تب وی کاهش نیافته دردش رفته رفته بدتر می‌شود و نمی‌تواند چیزی را در معده‌ی خود نگه دارد? حتی آب را? ممکن است آپاندیسیت داشته باشد. وی را به نزد پزشک ببرید یا به اورژانس برسانید.
7. گاز معده
شما به عنوان یک بزرگسال می‌دانید که چقدر گاز معده اذیت می‌کند. برای کودکان نیز گاز معده دردآور است؛ و ممکن است همان عامل درد مزمن شکمی باشد که دکتر نمی‌تواند کشفش کند.
وقتی کودکتان از گاز رنج می‌برد باید بفهمید به تازگی چه خورده است . یکی از دلایل احتمالا آبمیوهی زیاد استریا؛ بسیاری از آب‌میوه‌ها – همچون آب سیبو آب گیلاس حاوی سوربیتول هستند که شکلی هضم‌ناشدنی از قند هاست.
AAP پیشنهاد می‌کند که کودکان خردسال بیش از حدوداً 2/1 تا 4/3 لیوان آب‌میوه در روز ننوشند. نوشیدن آبمیوهی زیاد علاوه بر ایجاد ناراحتی معدی باعث می‌شود از دیگر غذاهای مغذی کمتر مصرف شود و همچنین موجب خرابی دندان‌ها نیز می‌شود.
