اگر قرار باشد سالمند را تعریف کنید، چه می‌گویید؟ ما اینطور تعریفشان می‌کنیم: کوله‌باری از تجربه که دنیایی زیباتر و رنگی‌تر از ما را دیده و تجربه کرده‌اند و حالا می‌توانند تجربه‌هایشان را به ما منتقل کنند. قدیم‌ترها قصه‌گوهای اعظم بودند و در هر جمع و برای هر مناسبتی داستانی داشتند. دانسته‌هایشان هم آنقدر هست که برای یک عمر زندگی ما کافی باشد. بد نیست اگر به همین بهانه سری به دنیای جذابشان بزنیم و در دل تجربه‌های بی‌نظیر و رنگارنگشان با خواندن کتاب هایی درباره سالمندان غرق شویم. با این یادداشت همراه شوید تا با هم سرکی به دنیای چند کتاب با شخصیت سالمند بزنیم.

‌

‌

پیرمرد و دریا

پیرمرد و دریا

نویسنده: ارنست همینگوی

مترجم: حمیدرضا رضایی

نشر روزگار

پیرمرد و دریا شاهکاری است در میان تمام داستان‌هایی که می‌توانید بخوانید. داستان پیرمردی سرسخت که شغلش ماهیگیری است اما هشتاد و چهار روز است که چیزی صید نکرده است و بالاخره تصمیمش را می‌گیرد. او می‌خواهد به سراغ یک نیزه ماهی بزرگ برود. موجودی که می‌تواند بزرگ‌ترین صید او باشد و البته که او باید به سختی این کار آگاه باشد. سانتیاگو که همان پیرمرد داستان است، نمادی است از سرسختی و در دنیای ادبیات به عنوان قهرمانی شکست ناپذیر شناخته می‌شود. این کتاب، یکی از مهم‌ترین کتاب‌هایی است که سبب شد جایزه نوبل ادبیات به ارنست همینگوی تعلق بگیرد و یک کتاب با شخصیت سالمند به‌یادماندنی است.

‌

مالون می‌میرد

مالون می‌میرد

نویسنده: ساموئل بکت

مترجم: مهدی نوید

نشر چشمه

یکی از موضوعاتی که با نزدیک‌شدن به سالمندی، احتمالا دغدغه آدم‌ها می‌شود، مسئله مرگ و از دنیا رفتن است. موضوعی که احتمالا به دلیل ناشناخته بودنش، عجیب یا ترسناک است. به هرحال ساموئل بکت که استاد پوچ‌گرایی است در داستان مالون می‌میرد، روایتی از زندگی پیرمردی ارائه می‌کند که چندوقت پیش همسرش را از دست داده و حالا هم خودش به انتظار مرگ نشسته است. او در اتاقش، روی تختی است که در آن غذا می‌خورد، اجابت مزاج می‌کند و در دفترچه‌اش می‌نویسد.
این کتاب با شخصیت سالمند را باید یکی از کتاب‌های سه‌گانه بکت دانست که همگی در عین پوچ‌گرایی، به بیان مفاهیم فلسفی می‌پردازند. آن‌ها را به بازی می‌گیرند و به چالش می‌کشند. بکت هم یکی از نویسندگانی است که موفق شده است جایزه نوبل ادبی را از آن خود کند، بنابراین کتابش، می‌تواند یکی از کتاب هایی درباره سالمندان باشد که با اطمینان به سراغش می‌روید.

در انتظار گودو

در انتظار گودو

نویسنده: ساموئل بکت

مترجم: مرادحسین عباسپور

نشر روزگار

نقل است که از بکت پرسیدند این گودو که همه در انتظارش بودند کیست؟ او هم در جواب گفته: اگر می‌دانستم در همان کتاب می‌نوشتم! به هرحال چه این گفته حقیقی باشد و چه نباشد، باید سراغ این کتاب با شخصیت سالمند هم برویم. به چند دلیل. با خواندن کتاب در انتظار گودو می‌توانیم تصویری واضح‌تر و کامل‌تر از آنچه بکت در ذهن داشته به دست بیاوریم. شاید بتوان در انتظار گودو بودن را به انتظار و امیدی برای زندگی تعبیر کرد. همانطور که شاید ما هم در انتظار یک ناجی باشیم. کسی که قرار است بیاید و ما را نجات دهد و البته شاید هم تلنگری به ما بزند!

خاکستر گرم

خاکستر گرم

نویسنده: شاندور مارائی

مترجم: مینو مشیری

نشر ثالث

خاکستر گرم، داستان یک ژنرال مسن است که دوستش را برای شام دعوت کرده است. دوستی که البته برای مدت چهل سال ناپدید شده بود و این مهمانی شام، بیشتر شکل و شمایل یک مراسم محاکمه را به خود می‌گیرد. شاندور مارائی از یک مثلث عشقی به عنوان یک بهانه استفاده کرده است تا از مفاهیمی مانند دوستی، عشق، خیانت و تنهایی در یک کتاب با شخصیت سالمند صحبت کند. اما جرات و جسارت نویسنده برای شکل دادن و ایجاد یک ساختار تجربی در داستانش ستودنی است.

‌

مرگ آرتیمو کروز

مرگ آرتیمو کروز

نویسنده: کارلوس فوئنتس

مترجم: مهدی سحابی

انتشارات نگاه

مرگ آرتیمو کروز داستانی از کارلوس فوئنتس، نویسنده مشهور اهل مکزیک است. او در این کتاب که به شیوه جریان سیال ذهن نوشته شده است، روایتگر داستان روزهای آخر زندگی شخصیتی به نام آرتیمو کروز است. شخصیتی انقلابی که حالا در روزهای پایان عمرش، به مرور دستاوردهای گذشته‌‎اش می‌پردازد.
آرتیمو کروز مردی ثروتمند، و سروانی انقلابی است برای به ثمر نشستن انقلاب تلاش‌های بسیاری کرد. اما کم‌کم و با گذشت زمان، انقلابی که اینچنین برایش تلاش کرده بود از آرمان‌هایش فاصله گرفت و از او دور شد. او با رفت و آمدهای مدام میان گذشته و حال، هم خوانندگان داستانش را با تاریخ معاصر مکزیک آشنا می‌کند و هم یکی از بهترین نمونه‌های جریان سیال ذهن را به مخاطبان نشان می‌دهد.
این اثر هم انتخاب خوبی برای کسانیاست که می‌خواهند کتاب درباره سالمندان بخوانند.

‌

مردی به نام اوه

مردی به نام اوه

نویسنده: فردریک بکمن

مترجم: الناز فرحناکیان

نشر نون

مردی به نام اوه، کتاب پرسروصدایی بود که باعث شناخته شدن این نویسنده در جهان و ایران شد؛ فردریک بکمن خلاق که در سوئد همراه با همسر ایرانی‌اش زندگی می‌کند و تقابل این دو زندگی را در این اثرش هم به خوبی نشان داده است.
داستان این کتاب با شخصیت سالمند اینگونه آغاز می‌شود. پیرمردی بدخلق، جدی، خشک و تلخ که همسرش را از دست داده و در تلاش است تا به زندگی خودش هم پایان دهد. اما تصادف ماشین همسایه کناری، با صندوق پستی او مانع خودکشی اوه شد. هرچند اوه در طول کتاب سخت تلاش می‌کند تا تصمیمش را عملی کند و همان مرد خشک و تلخ باقی بماند اما این همسایه‌های جدید، ارتباطی که میان آن‌ها شکل می‌گیرد و ماجراهایی که برایش رخ می‌دهد باعث می‌شود تا دلش بخواهد زندگی کند.

و هر روز صبح راه خانه دورتر می‌شود

در میان مسائل و دغدغه‌هایی که سالمندان با آن درگیرند، بیماری‌های جایگاه خاص خود را دارند. بیماری آلزایمر، فراموش کردن تدریجی خاطرات، حواس‌پرتی و … همه و همه از جمله مشکلاتی هستند که خانواده‌های سالمندان را درگیر خود می‌کنند. فردریک بکمن در این کتاب روایتی از زندگی یک پیرمرد را بیان می‌کند. مردی که به دلیل ابتلایش به آلزایمر، کم‌کم خاطراتش را فراموش می‌کند اما هنوز به زندگی امیدوار است و دلیل امیدش هم، نوه شیرینی است که به زندگی او نور بخشیده است. او در این کتاب با نگاهی جدید به مسئله فراموشی پرداخته است که متفاوت و درعین‌حال زیباست.