تفسیر نقاشی کودکان اطلاعات با ارزشی در مورد عواطف درونی کودک به ما نشان می‌دهد. از آنجایی که کودکان توانایی آن را ندارند که به خوبی احساسات خود را بگویند، نقاشی فرصت مناسبی است که احساسات خود را بروز بدهند.

کودکان اغلب از طریق شیوه های فکری، جسمی و احساسی جهان اطراف خود را کشف می‌کنند. مداد، قلم مو و کاغذ بهترین شیوه برای انتقال ترس‌ها و امید‌های آن­ها می باشد. پیشرفت نقاشی کودکان در طول یک دوره زمانی می‌تواند نشان دهنده رشد فکری آن‌ها باشد و همینطور میزان توانایی‌ها و مهارت‌های علمی آن‌ها را تعیین کند.

کودکان از طریق نقاشی‌های خود، نظرات و تفسیرهای خودشان را بیان می‌کنند. نقاشی‌های کودکان قسمتی از طبیعت درونی آن‌ها است. وقتی که نقاشی می‌کنند، مواد، مداد رنگی، الگو، اندازه و موقعیت هرچیزی را که می‌خواهند بکشند با توجه انتخاب می‌کنند که هر کدام نشان دهنده بعدی از درون آنهاست و می‌تواند اطلاعات دقیقی را به ما نشان دهد.

نقاشی کودکان در فرهنگ های مختلف

نقاشی‌های کودکان در فرهنگ‌های گوناگون فرق دارد. تحقیقات نشان می‌دهد کودکان در فرهنگ‌های گوناگون نه تنها در جزئیات طراحی سبک، بلکه در استراتژی‌های اولیه نیز با هم فرق دارند. فرهنگ، نقش اساسی در توسعه نماد‌های نهادینه ایفا می کند. همینطور می‌تواند یک ابزار ارتباطی باشد. کودکانی که هنوز توانایی کافی برای گفتن لغات انتزاعی را ندارند، از شیوه های ارتباطی مثل نقاشی استفاده می‌کنند.

از راه نقاشی کودکان با اشخاص خانواده رابطه برقرار می‌کنند و مهارت‌های زندگی را گسترش می‌دهند و حس اعتماد را به وجود می آورند. نقاشی‌های کودکان دارای نظمی است که به گسترش مهارت‌های حرکتی آن­ها کمک می‌کند. گستردگی دیدکودک، علایق، احساساتی مثل شادی، خشم، غم و اندوه همینطور روش و شیوه زندگی و شیوه های تربیتی اثر زیادی بر محتوای آن دارد.

روانشناسی نقاشی کودکان، نشان از آن دارد که کودکانی که نقاشی‌های بهتری دارند از درصد هوش عاطفی بالاتری نیز برخوردارند.

کشیدن خطوط کج و ناهماهنگ

کودکانی که دائم خط‌های کج کشیده و خط‌های صاف و سالم در نقاشی‌های آن‌ها دیده نمی‌شود، اغلب مشکلات عاطفی و ناثباتی احساسی دارند. این کودکان در محیط خانه یا جامعه، از ضعف احساسی برخوردار بوده و بسیار شکننده هستند.

عدم تناسب بین اجزای نقاشی

چنانچه در نقاشی کودک خود، بعضی اجزا بسیار بزرگتر از دیگر اجزا هستند، مثلا خانه بزرگتر از دیگر اجزا مانند درخت‌ها، کوه‌ها و غیره دیده شده و تفاوت ابعاد غیرطبیعی وجود دارد، باید بدانید که او به اختلالات عاطفی دچار است و حتما باید درمان‌ها و مشاوره‌های تکمیلی در این رابطه دریافت کند.

رنگ‌ها

کودکان با بزرگ شدن در معرض طیف گسترده‌ای از تجربیات و احساسات قرار می‌گیرند. با هرچیزی که با آن­ها روبرو می‌شود هیجان انگیز و تازه است. جواب یک کودک سالم به همه این اطلاعات و ورودی‌های احساسی این است که از طیف گسترده‌ای از رنگ‌ها در نقاشی‌های خود استفاده می­کند.

هرچه کودک شما از رنگ‌های بیشتری استفاده کند، در زندگی خود شادتر و هیجان زده تر خواهد بود. رنگ‌ها همینطور در بیان بهتر احساسات کمک می‌کنند. به این صورت که استفاده بیش از حد از یک رنگ خاص امکان دارد نشان دهنده یک وضعیت خاص عاطفی کودک باشد که مطابق با یافته‌های روانشناسی رنگ است.

انتخاب رنگ می‌تواند قابل توجه باشد. رنگ سیاه و بنفش حاکی از مسلط بودن است و می‌تواند مورد استفاده کودکی قرار بگیرد که نسبتاً خواهان سلطه‌گری است. آبی در کودکانی استفاده می‌شود که طبیعتی دلسوز دارند.

رنگ قرمز رنگ هیجان است. امکان دارد در کودکانی مورد استفاده قرار گیرند که نمی‌خواهند چیزی را از دست بدهند و یکی از دوست داشتنی ترین رنگ‌ها در میان کودکان است.

صورتی احتیاج به عشق و قدردانی را نشان می‌دهد و بیش تر مورد علاقه دختران است.

سبز رنگ افرادی است که دوست دارند متفاوت باشند. این افراد هنرمندانه و باهوش هستند.

زرد نشان دهنده هوش و طبیعتی گرم است.

مفهوم شکل‌ها در تفسیر نقاشی کودکان

خورشید

خورشید اغلب در نقاشی‌های بیش‌تر کودکان دیده می‌شود. تصویر خورشید بیانگر امنیت، گرما، قدرت، شادی و به نظر برخی پژوهشگران نشان پدر خوب است.

هنگامی که رابطه‌ پدر و کودک خوب باشد، خورشید به صورت کامل و در حال درخشیدن نمایش داده می‌شود.

هنگامی که خورشید در پشت کوه می رود و یا به صورت قوسی در افق دیده می‌شود رابطه فرزند و پدری خوب نیست.

همینطور چنانچه کودک از پدرش ترس داشته باشد، خورشید به رنگ قرمز تند یا سیاه می کشد.

خانه

کودکان در نقاشی های خود، خانه را بیشتر از هر چیز دیگری می کشند.

در ابتدا اغلب خانه به صورت یک مربع که بر بالای آن یک مثلث قرار دارد، کشیده می شود. خانه نشان پناه گاه و هسته ی اصلی و گرمی خانواده ای است که امکان دارد مورد علاقه یا تنفر کودک باشد. خانه هایی که کودکان نقاشی می کنند ممکن است باغچه، گل، درهای بزرگ، پنجره و پرده های رنگین داشته باشد.

چنین خانه ای، نماد یک زندگی سعادتمند است که کودک در آن احساس آرامش می کند.

برعکس، چنانچه خانه ای بدون در ورودی، با دیوارهایی بلند و به طوری گوشه گیر و دورافتاده نقاشی بشود، معنی دیگری پیدا می کند.

در صورتی که این خانه بین سنین پنج تا هشت سالگی نقاشی شود علامت خجالتی بودن کودک و وابستگی شدید او به مادر است.

بعد از هشت سالگی کشیدن چنین خانه ای علامت حس خودکوچک بینی و تنهایی کودک است. در نوجوانی علامت شرم و حیای بیش از اندازه، و داشتن احساسات رقیق است.

درخت

برای تجزیه و تحلیل نقاشی درخت باید سه بخش آن را مورد بررسی قرار داد که عبارتند از: ریشه، تنه، شاخه ها و برگ ها.

ریشه­ی در زمین فرو رفته و درخت از آن غذا می گیرد، نشان ناخودآگاه و فشارهای غریزی است. تنه، باثبات ترین و شبیه ترین عامل به خود کودک است، پس نشان گر مشخصات دائمی و عمیق شخصیت می باشد. شاخه ها و برگ ها نشانگر راه ارتباطی کودک با دنیای خارج است. در صورتی که کودک به ریشه نسبت به دیگر بخش های درخت اهمیت بیش تری داده باشد، نمایان گر طبیعت بدوی، عاشقانه و همزمان محافظه کار و بی حرکتی کودک است.

تنه ی درخت ممکن است کوتاه و یا بلند کشیده شود. بچه ها در سنین قبل از مدرسه، تنه ی درخت را بلند نقاشی می کنند؛ اما بعد از این سن، بلند بودن درخت معمولا نشان دهنده عقب افتادگی فکری، بیماری عصبی و یا آرزوی بازگشت به دنیای کوچکی و پیش از مدرسه است.

تنه ی درخت چنانچه کوتاه کشیده شود نشانگر جاه طلبی و بلندپرواز بودن کودک است. تنه ی درخت امکان دارد مستقیم، صاف و یا کج کشیده شود و در حالت دوم نشان دهنده باثبات نبودن کودک است.

وقتی که کودک درختی با برگ های زیاد و درهم می کشد، نشان گر شخصیت بلغمی مزاج و در خودفرورفتگی کودکی است که آمادگی تغییر و تحول را ندارد. درختی که شاخه های آن گوناگون است و هر کدام به سمتی کشیده شده اند، بیان گر حساسیت زیاد کودک است که موضوعات را به راحتی می فهمد و قادر است به راحتی با دیگران ارتباط بر قرار کند؛ و همزمان به راحتی می تواند خود را با محیط سازگار کند.

آیا صورت ها و آدمک‌ها، اشخاص خانواده‌ی کودک را نشان می‌دهند؟

نقاشی صورت نشانگر مادر در نقاشی کودکان است. به طور کلی نقاشی صورت خانواده‌ی کودک را نشان می‌دهد. شما می‌توانید مختصری از حالات احساسی کودک را با توجه به مکان هر صورت در نقاشی، اینکه آدمک‌ها چطور در کنار هم قرار گرفته اند (که نشان‌دهنده‌ی شخصی است که کودک حس نزدیکی با وی دارد)، اینکه کدام صورت بزرگتر از همه به نظر می‌رسد (که بیانگر این است که از نگاه کودک، مهم‌ترین فرد خانواده چه کسی است) و غیره، به دست آورید.

معنی ابر و باران در نقاشی بچه ها چیست؟

وجود ابرهای زیاد و همینطور باران در نقاشی کودک، می‌تواند نشان دهنده این باشد که کودک در حال تجربه‌ی اضطراب یا ترس است. چنانچه کودک به صورت ویژه این احساس ها را داشته باشد، امکان دارد خود را در حالی که زیر یک ابر ایستاده است، نقاشی بکند.

رنگین کمان

خبر خوب این است که وجود رنگین کمان پر از رنگ نشان دهنده پیام های مثبت و احساس امید به آینده در کودک است. کودکی که در نقاشی هایش رنگین کمان می کشد، دید مثبتی نسبت به آینده دارد.

چه زمانی کشیدن نقاشی های خشونت آمیز جای نگرانی دارد؟

وقتی که یکی از نقاشی های کودک دارای خشونت است موضوع مهمی برای نگرانی نیست. تکرار آن به وسیله کودک به مشاوره به وسیله روانشناس کودک احتیاج دارد. مشاور می تواند مشخص کند که فرزند شما از چه چیز رنج می برد.

کشیدن نقاشی های دارای خشونت نوجوانان تا حدی طبیعی است، ولی همراهی آن با نشانه هایی مانند انزوا، افسردگی، افت تحصیلی و پرخاشگری در او احتیاج به بررسی و مشاوره را نشان می دهد.