پنجمین سرطان شایع در جهان است. این سرطان در مجموع یکی از کشنده ترین سرطان ها در جهان است، زیرا متوسط طول عمر افرادی که این بیماری در آنها تشخیص داده می شود، تنها ۲۴ ماه است و شانس زنده ماندن فرد بیمار به مدت پنج سال پس از تشخیص و درمان نیز تنها حدود ۱۰ درصد است. این سرطان بعد از سرطان ریه، کشنده ترین نوع سرطان در بین انسان هاست.
سرطان معده وقتی اتفاق می افتد که سلول های پوشاننده جدار و دیواره معده (سلول های لایه مخاطی و زیرمخاطی) به صورت غیرعادی رشد و تکثیر کنند و در نهایت سرطانی شوند. در مراحل (Stage) ابتدایی، سرطان محدود به لایه اول و دوم دیواره معده و غدد لنفاوی نزدیک است، ولی در مراحل پیشرفته تر، سرطان لایه سوم جدار معده و غدد لنفاوی دورتر را درگیر می کند و از طریق سیستم لنفاوی حتی به ارگان های دیگر هم گسترش می یابد.
عوامل محیطی در بروز این نوع سرطان چقدر نقش دارند؟
مهم ترین عامل که حدود ۸۰ درصد با سرطان های معده در ارتباط است، عفونت با میکروارگانیسمی به نام هلیکوباکترپیلوری است.
نوع تغذیه از دیگر عوامل محیطی موثر در بروز این سرطان است. اثبات شده که مصرف بعضی از غذاها از جمله غذاها و گوشت‌های نمک سود شده ابتلا سرطان معده را افزایش می دهد.
بروز زخم معده نیز می تواند در موارد بدخیم سبب بروز سرطان معده شود.
برخی عوامل دیگر:
- کاهش اسیدیته معده
- جراحی معده درگذشته
- تماسهای طولانی با داروهایی که ترشح اسید معده را مي کاهند.
- زخم های معده وبرخی پولیپها( پولیپهایي که استعداد بدخيمي دارند)
- در افراد دارای گروه خونی A نسبت به گروه خونی O ، میزان بروز سرطان معده بیشتر است
علائم سرطان معده
متاسفانه سرطان معده تا مدت زیادی بدون علامت باقی می ماند و خود را نشان نمی دهد یا با علائم غیراختصاصی (مانند سوء هاضمه، سوزش سردل و دفع بادگلو که در سایر بیماری های معده نیز دیده می شوند) بروز می کند. ازعلائم غیراختصاصی دیگر می توان به از دست دادن اشتها به خصوص نسبت به غذاهای گوشتی و احساس ناراحتی در ناحیه شکم اشاره کرد.
در صورت پیشرفت بیماری و بدخیم شدن آن، ممکن است علائمی چون درد شکمی، ایجاد نفخ و گاز در شکم، احساس ضعف، حالت تهوع، اسهال یا یبوست نیز بروز نمایند. اگر علائمی نظیر از دست دادن شدید وزن، استفراغ خونی یا مدفوع سیاه رنگ (Melena) به علائم فوق اضافه شوند، باید به طور جدی به احتمال وجود سرطان معده فکر کرد. اما تشخیص نهایی و تایید نهایی وجود سرطان برعهده پزشک متخصص است. آندوسکوپی دقیق ترین روش تشخیصی در این زمینه است.
پیشگیری
افرادی که سوءتغذیه دارند و بدنشان با کمبود کالری مواجه است بیشتر از ديگران در معرض ابتلا به اين سرطان قرار دارند. کمبود پروتئین ها و ویتامین ها بویژه ویتامین هاي A و C، مصرف مداوم مواد غذایی چرب و شور و غذاهای آماده و فست فودها نیز از عوامل زمینه ساز سرطان معده محسوب می شود. همچنین بیماری های معده می توانند زمینه ابتلای افراد به سرطان معده را فراهم کنند.
درنتیجه تغذیه مناسب یکی از عوامل مهم در پیشگیری از سرطان است و جدی گرفتن بیماره های معده و مراجعه به پزشک جهت درمان آنها نیز بسیار موثر است.
ترک سیگار و الکل، پیروی از رژیم غذایی حاوی فیبر فراوان، میوه ها و سبزیجات تازه، پرهیز از مصرف بیش از حد غذاهای فرآوری شده یا حاوی نیتریت و نیترات زیاد و درمان عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری (در صورت اثبات عفونت با آن) می تواند خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش دهد.
درمان سرطان معده
تصمیم گیری برای درمان بیماری، بر اساس میزان پیشرفت بیماری یا به اصطلاح “Staging” آن صورت می گیرد. اگر سرطان معده در مراحل بسیار ابتدایی آن یعنی Stage 0 (که ضایعات به لایه داخلی مخاطی معده محدود هستند و هنوز به لایه های زیرین گسترش نیافته اند)، تشخیص داده شود، تنها نیاز به جراحی است.
برداشتن بخشی از معده که دارای سلول های سرطانی است، مهم ترین روش درماني به حساب مي آيد. علاوه بر اين ممکن است از شیمی درمانی یا رادیوتراپی نیز استفاده شود. معمولا غدد لنفاوی اطراف و نزدیک ضایعات سرطانی نیز برداشته می شوند. اگر سرطان به لایه های پایین تر مخاط معده یا عضلات آن گسترش یابد و بیماری وارد Stage I یا مراحل بالاتر گردد، معمولا جراحی به تنهایی کافی نیست و باید پس از برداشتن کل معده و غدد لنفاوی اطراف آن، از درمانهای مکمل نظیر شیمی درمانی (Chemotherapy) و پرتودرمانی (Radiation Therapy) نیز استفاده کرد.
