امروز بـه بررسی رابطه فصل مورد علاقه با شخصیت انسان می‌پردازیم. همه ی مـا یکی از 4 فصل سال را بیشتر از باقی فصول دوست داریم. چرا همه ی فصل ها رابه یک اندازه دوست نداریم؟ روانشناسی چـه توضیحی برای توجیه این عملکرد ذهنی مـا دارد؟ بعضی از مـا عاشق فصل هاي گرم و بعضی مان هم عاشق فصل هاي سرد هستیم. در ادامه رابطه بین فصل ها و علاقه هاي مان را مرور می‌کنیم.
چرا گاهی یک فصل را ترجیح میدهیم؟
برای درک این‌کـه چرا مـا یک فصل خاص را ترجیح میدهیم تحقیقاتی بر اساس روانشناسی انجام شده اسـت. محققین پی برده‌اند تغییرات دما و نور در فصل‌هاي مختلف میتواند روی روحیات و رفتار مـا تاثیر بگذارد. حتی یک تحقیق نشان داده اسـت ماهی کـه افراد در آن بدنیا آمده‌اند هم ممکن اسـت با شخصیت آن‌ها در آینده، مرتبط باشد.
برای مثال خلق‌وخوی بیش از حد مثبت و تغییرات سریع در روحیه در کسانی کـه در ماه‌هاي بهار و تابستان بدنیا آمده‌اند، بیشتر دیده شد. از طرف دیگر احتمال داشتن روحیه تحریک‌پذیر و زودرنج در کسانی کـه در ماه‌هاي زمستان بدنیا آمده‌اند، کمتر بود. با این‌کـه ممکن اسـت عجیب بـه‌نظر برسد، مدت زیادی اسـت کـه روانشناسان بـه تاثیر نیرومند فصل‌ها بر روحیه افراد پی‌برده‌اند:
روزهای کوتاه زمستان ممکن اسـت گاهی باعث شود افراد اختلالات عاطفی فصلی کـه بنام «افسردگی زمستانی» رایج اسـت را تجربه کنند. تحقیقات هم چنین نشان داده اسـت شروع بهار در واقع می تواند باعث التیام در روحیه این افراد شود؛ البته با توجه بـه میزان زمانی کـه فرد مورد نظر در بیرون از خانه و طبیعت می‌گذراند. نتایج یک تحقیق نشان داد در افرادی کـه فصل تابستان را در رحم مادر بوده‌اند:
احتمال مرگ بر اثر بیماری قلبی در فصل زمستان بیشتر اسـت. هرگونه توضیح علمی در مورد علاقه شخصی مـا بـه یک فصل خاص، حتما باید تفاوت‌هاي اقلیمی و جغرافیایی را هم درنظر بگیرد. بعضی از منطقه‌ها پاییزهای سردی دارند کـه بـه سرعت بـه زمستان‌هاي برفی تبدیل میشود. از طرف دیگر خیلی از مناطق پاییزهای ملایم‌تری دارند کـه با نمایشی از رنگ‌هاي مختلف و زیبا، تابستان رابه زمستان تبدیل میکند.
ارتباط بین آب و هوا و روحیه
آب و هوای سرد ممکن اسـت روی روحیات مـا تاثیر بگذارد. تحقیقات نشان داده کـه افت دما هم میتواند بـه همان اندازه روی خلق‌وخو تاثیر گذار باشد. برای مثال دمای اتاق می تواند روی این‌کـه مردم چطور یک متهم را قضاوت می کند تاثیر بگذارد. در تحقیقی کـه درسال ۲۰۱۴ انجام شد، افراد در اتاق‌هاي گرم بیشتر احتمال داشت متهم را فردی بی‌پروا و تندمزاج تلقی کنند.
در حالی‌کـه افرادی کـه در اتاق‌هاي سرد بودند بیشتر تمایل داشتند متهم را فردی بی‌عاطفه قلمداد کنند کـه در جرمی از پیش طرح‌ریزی شده شرکت داشته اسـت. مشخص اسـت کـه دما می تواند تاثیری نامحسوس ولی عمیق روی قضاوت مـا نسبت بـه مردم داشته باشد. تحقیقی درسال ۲۰۰۸ نشان داد افرادی کـه نوشیدنی گرم در دست دارند، بیشتر تمایل دارند دیگر افراد را خون‌گرم و ارجمند ببینند.
چرا نور روی روحیه تاثیر میگذارد؟
همه ی میدانند کـه نور تاثیر قابل توجهی بر روحیات افراد میگذارد. روزهای روشن و آقتابی ممکن اسـت شـما را خوشحال و پرانرژی کند، در حالیکه روزهای سرد و تاریک ممکن اسـت باعث احساس دلتنگی، غم و بی‌انگیزگی شود. نور هم چنین ممکن اسـت نقشی در دلیل انتخاب فصل مورد علاقه مـا داشته باشد. ریتم ساعت بدن «یا ساعت بیولوژیکی» مـا تحت تاثیر نور خورشید اسـت.
کاهش میزان دریافت نور خورشید باعث تولید هورمون‌هایي در بدن می شود کـه بیحالی و رخوت را تشدید می کنند. کمبود نور خورشید در طول زمستان و پاییز با سندرومی کـه بعنوان «افسردگی زمستانی» می‌شناسیم، مرتبط اسـت. افرادی کـه علائم این سندروم را تجربه می کنند در روزهای تاریک و کوتاه سال احساس افسردگی می کنند و تمایل خودرا نسبت بـه انجام کارهایی کـه طبق معمول دوست دارند از دست می دهند.
فصل مورد علاقه چه چیزی درمورد شما میگوید؟
دمای هوا و نور ممکن اسـت نقش پررنگی در این‌کـه شـما چـه فصلی را دوست دارید بازی کنند، اما آیا اولویت شخصی شـما در مورد ترجیح یک فصل نسبت بـه فصل دیگر، میتواند پرده از شخصیت درونی شـما بردارد؟
بهار
برای بعضی از نقاط جهان، بهار از وقتی شروع می شود کـه روزهای تاریک زمستان می روند و هوا گرم‌تر و طبیعت سبزتر می شود.
اگر بهار فصل مورد علاقه شماست، احتمالا بـه تجربه‌هاي جدید تمایل دارید و فصل بهار فرصت نو شدن دوباره را بعد از یک زمستان طولانی و سرد بشما می دهد.
تابستان
در تعداد زیادی از مناطق کره زمین تابستان فصلی اسـت کـه در آن روزها طولانی‌تر، گرم‌تر و روشن‌تر اسـت. اگر فصل مورد علاقه شـما تابستان اسـت، احتمالا بـه این معنی اسـت کـه شـما عاشق بیرون رفتن یا یک زندگی پرتحرک هستید.
ماه هاي گرم تابستان فرصت سفر کردن و لذت بردن از فضای بیرون از خانه اسـت. شـما احتمالا در دسته افراد اهل بیرون رفتن و برون‌گرا هستید و طبق معمول شـما را فردی پرتحرک، برجسته و ارجمند توصیف میکنند.
پاییز
جرج الیوت مینویسد «پاییز دل چسب! روح مـن بـه آن گره خورده اسـت و اگر مـن یک پرنده بودم سرتاسر زمین را در پی پاییز می‌گشتم».
در حالیکه نیمی از مردم فکر میکنند کـه بهار فصل نو شدن و تازه شدن اسـت، پاییز همزمان بسیار خوبی برای یک شروع تازه اسـت. فضای رنگی و هوای خنک‌تر پاییز می تواند میل شـما را برای تغییر برانگیزد.
زمستان
اگر زمستان فصل مورد علاقه شـما بین تمام فصل‌هاست، ممکن اسـت بـه این دلیل باشد کـه کمی بـه درون‌گرایی و خانه‌نشینی گرایش دارید؛ بـه این‌کـه یک پلیور گرم بپوشید.
پتوی نازکی دم دست بگذارید و روی کاناپه بنشینید و نوشیدنی گرم خودرا در دست بگیرید. اینکار یک بعدازظهر مطلوب و بی‌نقص برای خیلی از افراد بنظر میرسد.
کلام آخر
تغییرات فصلی آب‌وهوا و نور میتواند نقش مهمی در احساسات، افکار و رفتار مـا داشته باشد. با این حال باید بـه یاد داشته باشیم کـه تمایلات مـا ممکن اسـت تحت تاثیر عوامل بسیار گسترده‌تری از جمله تجربه‌هاي مـا قرار بگیرد.
اگر شـما در شرایطی بزرگ شده‌اید کـه تابستان‌ها را بیرون از خانه در حال لذت بردن از هوای گرم و روزهای بلند گذرانده‌اید و خاطرات دلنشینی ازآن دوران دارید، بـه احتمال زیاد در دوران بزرگ‌سالی هم فصل مورد علاقه شـما تابستان خواهد بود. اولویت‌هاي مـا از جمله اولویت‌هایي کـه مربوط بـه زمان مشخصی از سال می شوند، پیچیده‌اند و تحت تاثیر شبکه‌اي از عوامل مرتبط باهم قراردارند.
و در ادامه همین بحث کارهایی که افراد برای شاد بودن نباید فراموش کنند
حتما در اطرافیان، دوستان و آشنایان شـما هم افراد شاد و پر انرژی وجود دارند کـه هم‌صحبتی با انها حال شـما را هم خوب میکند. برخی افراد با داشتن دید مثبت بـه زندگی، غرق در شادی هستند و سعی می کنند از لحظه لحظه زندگی خود لذت ببرند. راز افراد خوشحال چیست؟ بـه غیر از ذهنیات مثبت و خوش‌بینانه، برخی عادات و فعالیت‌هاي روزمره و معمول زندگی باعث حس و حال بهتر در افراد میشود.
شاید بهتر باشد شـما هم از این عادت‌ها اطلاع داشته باشید تا روند شاد و امیدوارتری را در زندگی پیش بگیرید. باوری وجوددارد کـه میگوید استرس، اضطراب و نگرانی سلامت رابه خطر می‌اندازد. محققان دانشگاه هاروارد مطالعه‌اي انجام داده‌اند تا ببیند آیا عکس این باور هم صحیح اسـت و شادی و افکار مثبت میتواند موجب سلامت بیشتر شود. مطالعات اولیه امیدوار کننده‌اند.
به میزان زیاد آب بنوشید
۶۰ درصد بدن انسان از آب تشکیل شده اسـت و بسیار مهم اسـت کـه این میزان را ثابت نگه داشت. تأثیرات منفی کمبود آب از مشکلات ذهنی قدیمی مانند استرس و تمرکز کم تا علائم فیزیکی مثل سردرد و خستگی متفاوت اسـت.
از طرفی نوشیدن منظم آب باعث میشود ذهن باز و بدن پر انرژی باشد. اگر فراموش می کنید در طول روز بـه مقداری کافی آب بنوشید، می توانید از برنامه‌هاي هشداردهنده تلفن همراه خود جهت یادآوری استفاده کنید.
غذای مناسب و سالم بخورید
خوردن فست فود و غذا هاي مضر شاید اشتها و هوس شـما بـه خوردن غذا را راضی نگه دارد، ولی نبود کالری می تواند شـما را از مواد مغذی و لازم برای بدن محروم کند و باعث شود احساس بداخلاقی و کسلی داشته باشید. برای رژیم غذایی خود از غذا هاي سالم و مغذی استفاده کنید.
موادی مانند غذا هاي دریایی تقویت کننده مغز، سبزیجات سبز ارگانیک و سیب زمینی شیرین حاوی آنتی‌اکسیدان فراوان دراین دسته قرار می گیرند. زمانی کـه برنامه غذایی شـما پر از مواد مغذی و مقوی باشد، علاوه بر این‌کـه انرژی و حالتان را بهتر می کند، باعث میشود میزان قند خونتان نرمال ماند و انرژی متعادلی داشته باشید.
ورزش کنید
چـه پیاده‌روی و دوی صبحگاهی داشته باشد و چـه ورزش‌هاي حرفه‌اي را در باشگاه دنبال نمایید، ورزش کردن نقش بسیار زیادی در شادی بیشتر و حس بهتر دارد.
ورزش کردن و حرکات فیزیکی اعتماد بـه نفس شـما را افزایش میدهد، بدن‌تان را قدردان شـما میکند و باعث آزاد شدن اندورفین از مغز می شود. هورمون اندورفین احساس شادی و آرامش را افزایش میدهد و موجب میشود از استرس و نگرانی دور شوید.
برنامه صبحگاهی داشته باشید
احساس گیجی و کسلی در صبحگاه، تا زمانی کـه ظهر برسد از بین می رود و التیام پیدا می کند ولی اگر یک برنامه همیشگی را در صبح انجام دهید، میتوانید این احساس رخوت و بی حالی را در طول روز بازرسی کنید.
بـه غیر از برنامه‌هاي بهداشتی همیشگی مانند شستن صورت و دوش گرفتن در ابتدای صبح، هرروز صبح چند دقیقه رابه برنامه‌ریزی برای کارهای روزانه خود اختصاص دهید، اهداف خودرا تعیین کنید و کمی حرکات مدیتیشن و تمرکز انجام دهید. این حرکات ذهنی باعث تمرکز ذهن می شود و اعتماد بـه نفسی بشما می دهد کـه بتوانید فعالیت‌هاي خودرا در طول روز انجام دهید.
قوانین را بشکنید
دستیابی بـه اهداف بزرگ زندگی نیاز بـه زمان زیادی دارد و بهمین دلیل ندیدن نتیجه‌اي کـه مدنظر داریم، بـه اسانی احساس نامیدی بـه مـا میدهد. هر از گاهی بخود پاداش دهید و بـه دوری کردن از برنامه بلند مدت یکنواخت خود، بـه خودتان فرصتی برای استراحت و آرامش بدهید.
چند روزی بـه مسافرت بروید یا تفریحاتی کـه دوست دارید را انجام دهید. اگر این کارها باعث می شود برنامه غذایی سالم خودرا بشکنید یا ورزش کردن را برای مدتی کنار بگذارید، نگران نباشید بعد از بازگشت بـه زندگی روزمره، مجدد انها را پیش بگیرید.
به اندازه کافی بخوابید
درکنار این‌کـه خوابیدن خستگی را ازبدن خارج می کند، خواب آسوده شبانه باعث میشود فعالیت مغز بـه حداکثر ظرفیت خود برسد. کمبود خواب نه تنها انجام کارهای روزانه رابا کاهش تمرکز سخت‌تر می کند، بلکه با احساس تحریک‌پذیری و بدخلقی حال فرد را نیز بـه هم می‌ریزد.
اگر صبح کـه از خواب بیداری می شوید، چشمانتان بـه زور باز می شوند و هنوز خواب‌آلود هستید، سعی کنید شب‌ها زودتر بـه رختخواب بروید یا در طول روز یک چرت کوتاه بزنید.
شکرگزاری کنید
برای کسیکه در حقتان لطفی انجام داده اسـت، یادداشت تشکر و سپاسگزاری بگذارید، حق‌شناس نعمت‌ها و داشته‌هاي خود باشید و زمانی را در طی روز برای مدیتیشن و تمرکز و تفکر بـه جنبه‌هاي مثبت زندگی خود اختصاص دهید.
هرچه بیشتر این کارها را انجام دهید و تشکر و قدردانی خودرا بیشتر کنید، احساس مثبت و شادی بیشتری می کنید. زمانی کـه برای داشته‌هاي خود شکرگزاری میکنید، نگران نداشته‌هایتان نیستید.
تجربه های جدید داشته باشید
پول خوشحالی نمی‌آورد ولی میتوانید با آن خاطره‌هاي شادی بسازید. بجای این‌کـه مبلغ زیادی را بابت گجت‌ها و لباس‌هاي جدید هزینه کنید، بـه سفر یک روزه بروید، بلیط کنسرت بخرید یا یک سرگرمی جدید را تجربه کنید.
احساسی کـه از تجربه‌هاي جدید بـه دست می‌آورید، شاید کوتاه‌مدت باشند ولی تأثیر خودرا در خاطر شـما میگذارد و افکار شاد و مثبت را در ذهنت ان تقویت می کند. اگر می خواهید جزو افراد شاد باشید از تلفن همراه دور شوید.
اخم را از صورتتان بردارید
اگر احساس افسردگی می کنید، بـه خاطرات خوشایند و خوش زندگیتان فکر کنید و مثبت اندیش باشید. اخم را از بین ببرید و لبخند بزنید. خندیدن ساده اسـت و همین کار ساده می تواند شادی را حتی برای مدت کوتاه بشما بازگرداند و احساسات منفی را دور کند.
نیمه پر لیوان را ببینید
اگر زندگی برایتان سخت می شود، سعی کنید نکات مثبت آنرا ببینید. درست این‌کـه دیدن نیمه پر لیوان آن هم در شرایط بد زندگی سخت اسـت ولی اگر بتوانید خوش‌بین باشید، استرس و افسردگی خودرا کاهش داده‌اید.
بجای این‌کـه روی سناریوی سخت زندگی خود تمرکز کنید، چالش زندگیتان را بشکنید و سعی کنید مرحله بـه مرحله آنرا حل کنید. بـه راه موفقیت خود بیندیشید و خودرا در آن نقطه ببینید. زمانی کـه دید خودرا باز کنید، می توان بـه مشکلات فائق آمد.
