نقد و بررسی فیلم روانی (psycho): 

Psycho یا فیلم روانی، فیلمی است که در سال 1960 به کارگردانی آلفرد هیچکاک در ژانر دلهره ‌آور و وحشت روان‌ شناختی در کشور آمریکا است. فیلم روانی به کارگردانی هیچکاک از بهترین فیلم‌ های سینمایی در ژانر وحشت و جزو مؤثر‎‌ترین و برجسته ترین آثار تاریخ سینما محسوب می ‌شود.

نورمن بیتس شخصیت این فیلم است که از بهترین‌ های شرور‌های سینما محسوب می ‌شود. فیلم روانی در بنیاد فیلم آمریکا « صد سال... صد فیلم» در رتبه 18 قرار دارد. در این رده‌ بندی 100 فیلم برتر سینمایی از نظر منتقدان سینما معرفی می‌ شود. همچنین شخصیت منفی این فیلم (نورمن بیتس) در فهرست «100 سال.... 100 شرور و قهرمان» در رتبه 2 قرار دارد. در این فهرست 50 نفر از برترین شروران و قهرمانان تاریخ سینما از نظر منتقدان سینما نام برده می ‌شود. در سال 1998 گاس‌ ون سنت فیلم روانی را با همین نام بازسازی کرد.

معرفی فیلم از نظر عوامل سازنده:

فیلم روانی در سه حلقه، فیلم روانی 1، فیلم روانی 2 و فیلم روانی 3 ساخته شده است؛ و یکبار هم آلفرد این فیلم را بازسازی کرده است.

مشخصات فیلم:

فیلم روانی در سال 1960 ساخته شد و 8 سپتامبر همین سال منتشر شد و به نمایش گذاشته شد. این فیلم که به تهیه کنندگی و کارگردانی آلفرد هیچکاک روی پرده‌ی سینما رفت، در کشور ایالات متحده ساخته شده و به زبان انگلیسی است. مدت زمان تماشای این فیلم 109 دقیقه یا به عبارتی یک ساعت و 39 دقیقه است. هزینه‌ تماشای این فیلم 806,947 دلار بود و فروش گیشه این فیلم در آن سال بیش از 50 میلیون دلار بوده است. جوزف استفانو فیلمنامه‌ این فیلم را بر اساس روانی از رابرت بلاک نوشته است.

بازیگرانی که در این فیلم ایفای نقش کرده اند:

تعدادی از بازیگرانی که در فیلم روانی ایفای نقش کرده ‌اند را نام می‌ بریم تا پی ببرید که کدام بازیگر چه نقشی را در فیلم ایفا کرده است:

1. جان اندرسون در نقش چارلی (در فیلم روانی دلال اتوموبیل بود.)
2. آنتونی پرکینز در نقش نورمن بیتس (در فیلم روانی صاحب هتل بتیس بود.)
3. ورا مایلز در نقش لیلا کرین (در فیلم روانی خواهر مارین بود.)
4. جنت لی در نقش مارین کرین (در فیلم روانی کارمند بنگاه املاک بود.)
5. جان گوین در نقش سم لومیز (در فیلم روانی معشوقه‌ی مارین بود، فردی که مارین عاشق او بود.)
6. سیمون اوکلند در نقش فرد ریچمن (در فیلم روانی نقش روان‌ پزشک را بازی می ‌کرد.)
7. مارتین بالسام در نقش آربوگاست (در فیلم روانی کارآگاه خصوصی بود.)
8. جان مک اینتایر در نقش آل چمبرز (در فیلم روانی سرکلانتر بود.)
9. فرانک آلبرسون در نقش تام کاسیدی (در فیلم روانی کارکتر مشتری بنگاه املاک را بازی کرده است.)
10. پاتریشا هیچکاک در نقش کارولاین (در فیلم روانی همکار مارین در بنگاه مشاور املاک بود.)
11. وان تیلور در نقش جورج لوری (در فیلم روانی کارکتر رئیس مارین و صاحب بنگاه مشاور املاک را بازی می ‌کند؛ هنرپیشه ماهری است.)
12. مرت میل (در فیلم روانی نقش افسر گشت زنی در بزرگراه را ایفا می‌کند.)
13. لورن تاتل در نقش خانم چمبرز (در فیلم روانی کارکتر همسر آل چمبرز را بازی می ‌کند.)

خلاصه ‌ای از زندگی و رزومه کارگردان فیلم (آلفرد هیچکاک): 

سر آلفرد جوزف هیچکاک (Sir Alfred Joseph Hitchcock) از فیلم سازان مشهور انگلیسی(بریتانیایی) بود. هیچکاک یکی از تاثیرگذار ترین چهره‌ های سینمای بریتانیا است. آلفرد هیچکاک 6 دهه پی در پی در فیلم سازی (کارگردانی و تهیه‌ کنندگی) فعالیت حرفه‌ ای داشته است. در طی این 6 دهه فعالیت حرفه ‌ای 50 فیلم بلند را کارگردانی کرده است که همچنان مورد بررسی و مطالعه قرار می ‌گیرند. از آلفرد هیچکاک با نام «استاد تعلیق» یاد می ‌کنند. هیچکاک به وسیله مصاحبه‌ های فراوانی که انجام می ‌داد، نقش‌ های کوتاهی که در فیلم ‌هایش بازی کرده است، تهیه ‌کنندگی و میزبانی گلچین تلویزیونی «آلفرد هیچکاک تقدیم می ‌کند» شناخته شده است. آلفرد هیچکاک در طول فعالیتش توانسته است 6 جایزه کسب کند؛ همچنین فیلم ‌های تاریخی او نامزد دریافت 46 جایزه اسکار شده است.

برخی از فیلم‌های برتر آلفرد هیچکاک: 

• طناب ( سال 1948)
• مستأجر (سال 1927)
• ام را به نشانه‌ی قتل بگیر (سال 1954)
• خرابکار (سال 1942)
• طلسم شده (سال 1945)
• قایق نجات (سال 1944)
• خرابکاری (سال 1936)
• خانم ناپدید می‌شود (سال 1938)
• خبرنگاری خارجی (سال 1940)
• ربکا (سال 1940)
• سایه‌ی یک شک ( سال 1943)
• بیگانگان در ترن (سال 1951)
• پرندگان (سال 1963)
• سی‌ و نه پله (سال 1935)

 

خلاصه ‌ای از زندگی و رزومه شخصیت شرور فیلم (گاس ون سنت):

گاس گرین ون سنت جونیور (Gas Greene Van Sant Junior) علاوه بر بازیگری، کارگردان، موسیقی‌ دان، عکاس و فیلم ‌نامه نویس نیز بوده است. استو گاس‌ ون ‌سنت در سال 1997 نامزد جایزه اسکار بهترین کارگردانی برای فیلم ویل هانتینگ خوب و در سال 2008 برای فیلم میلک شد. او همچنین برای فیلم فیل برنده‌ جایزه نخل طلا در جشنواره کن شد.

گاس گرین ون سنت جونیور هنرپیشه‌ ای است که معمولا فیلم ‌نامه فیلم‌ های خود را خودش می ‌نویسد. رمان صورتی اثری از این بازیگر است؛ همچنین او کتابی از عکاسی‌ های خود به نام 108 پرتره دارد.

برخی از فیلم‌ های بلندی که ون سنت در آن ایفای نقش کرده است:

• فیل (در سال 2003)
• به خاطر مردن (در سال 1995)
• روانی (در سال 1960)
• شب ابد (در سال 1985)
• آیدا هوی اختصاصی خودم (در سال 1989)
• ولگرد دراگ ‌استور‌ها (در سال 1989)
• ویل هانتینگ خوب (در سال 1997)
• آخرین روز‌ها (در سال 2005)
• یافتن فارستر (در سال 2000)
• دوره‌های عمیق (در سال 2015)
• سرزمین موعود (در سال 2012)
• دریای درختان (در سال 2015)

خلاصه‌ای از داستان فیلم روانی ساخته‌ی هیچکاک:

در این فیلم «لی» (مارین کرین) جهت آسان شدن ازدواجش به کمک «گاوین» (سام لومیس) همه پول‌ های رئیس (کارفرمایش) را می‌ دزدد و از شهری که در آن سکونت داشت، خارج می ‌شود. «لی» در بین راه در هتل بیتس که توسط «پرکینز» (نورمن بیتس) اداره می‌ شود، اقامت پو استراحت می‌ کند. «نورمن» به «لی» اعلام می ‌کند که در کنار مادرش که از لحاظ روانی وضعیت مناسبی ندارد و نامتعادل است، در کنار هتل زندگی می ‌کند. شب هنگام «لی» که از کار خود نسبتاٌ پشیمان است به سمت حمام می ‌رود تا طبق عادت همیشگی قبل از خواب دوش بگیرد؛ اما به دست مادر «نورمن» که وضعیت روانی نامتعادلی داشت زیر دوش حمام به قتل می ‌رسد. «نورن» بعد از آن شب اثار قتل را پاک می‌ کند و جسد «لی» را به همراه ماشینش در باتلاق می‌ اندازد.

در ادامه داستان خواهر لی «مایلز» (لیلا) و «سام» با همراهی یک کارآگاه خصوصی به نام «بالسام» (آربوگاست) به دنبال «لی» گشتند. آربوگاست وقتی برای تحقیق وارد خانه «نورمن» می‌ شود، کشته شده و توسط مادر «نورمن» به قتل می ‌رسد. در ادامه «سام» و «لیلا» به دنبال آربوگاست به خانه ‌ی «نورمن» می‌آیند؛ در این زمان «سام» سعی می‌کند سر «نورمن بیتس» را گرم کند و «لیلا» در جست و ‌جوی نشانی از «لی»، «آربوگاست» یا مادر «نورمن بیتس» به درون خانه می رود. ناگهان «نورمن» متوجه «لیلا» می ‌شود و به دنبال آن به درون خانه می‌ دود. «لیلا» به دلیل اینکه «نورمن» آن را نبیند وارد زیر پله خانه می ‌شود و اتفاقی مادر «نورمن بیتس» که «نورمن» آن را به قصد در زیر پله خانه مخفی کرده بود، را می بیند. از آنجا که «نورمن» فکر می‌ کند «لیلا» از پله‌ ها بالا رفته، پله‌ ها را با سرعت بالا می‌ رود. در این زمان «لیلا» وقتی پیدا می ‌کند تا وضعیت را بررسی کند. او پیرزنی را مشاهده می‌ کند که رو به روی آتش، روی یک صندلی نشسته است. اما وقتی صندلی را باز می ‌گرداند متوجه می ‌شود که او فقط یک اسکلت است.

وقتی «لیلا» اسکلت را می‌ بیند ناخودآگاه جیغ بلند و وحشتناکی می‌ کشد. او می‌ فهمد که سال ها پیش مادر «نورمن بیتس» سال‌ها مرده است و این قتل ‌ها کار او نیست‌. در این هنگام ناگهان؛ یک زن با قیافه وحشتناک در حالی که چاقوی بلندی در دست دارد، به «لیلا» حمله‌ ور می‌ شود. اما «سام» که موضوع را متوجه شده است، جلوی آن زن وحشتناک را می‌گیرد و آن را به پلیس تحویل می‌ دهد؛ بعد از دستگیری این فرد متوجه می ‌شوند که فردی که «لی» و «آربوگاست» را به قتل رسانده، همین فرد یعنی «نورمن بیتس» است. او به دلیل شکی که بعد از مرگ مادرش به او وارد شده است، مرگش را هنوز نپذیرفته است. به همین دلیل است که خود را شبیه به مادرش می ‌سازد و کار‌های وحشتناک انجام می‌دهد. پس از تمام اتفاقاتی که افتاده حقایق آشکار می ‌شود و «لی» را نیز به همراه ماشینش از باتلاق خارج می ‌کنند.

تحلیل فضایی فیلم:

این فیلم توسط اسلاوی ژیژک، از فیلسوفان و منتقدان تاریخ سینما، فیلم روانی را دو زمان حال و گذشته تعریف می ‌کند و آن را صحنه‌ رو به رو شدن با دو معماری می‌ داند. جوری که این رویارویی باعث تقسیم «نورمن بیتس» به دو  میام شده است، ژیژک بیان می‌دارد: «نورمن» تا ابد در میان دو فضای هتل افقی و خانه مادری عمودی در حال دویدن است و هرگز مکان مناسبی برای خود پیدا نمی ‌کند و در آینده هم نخواهد کرد.

سکانس قتل زیر دوش آب:

سکانس قتل «مارین» (لی) در زیر دوش آب، شب هنگام از سکانس‌های تأثیر‌گذار در تاریخ سینما است. این سکانس  در فیلم روانی از اهمیت بالایی برخوردار است، این سکانس آنقدر پراهمیت است که در اغلب دانشگاه‌ های سینمای جهان تدریس می‌ شود. این سکانس 3 دقیقه‌ ای آنقدر مهم و با اهمیت است که در آن از 50 کات و 77 زاویه دوربین استفاده شده است.

پیشنهاد ما: بهترین فیلم های روانی (10 فیلم برتر با موضوع بیماری روحی و روانی)

تحلیل کلی فیلم روانی :

چرا فیلم روانی با وجود اینکه 61 سال از زمان تولید و انتشار آن می‌ گذرد هنوز هم ما را به وحشت می ‌اندازد و دلهره‌ آور است؟ چرا فیلم روانی آنقدر موفق بوده است؟

آلفرد هیچکاک کارگردان و تهیه ‌کننده توانمند سینما در این فیلم تله ‌هایی برای مخاطب پهن می ‌کند تا آن‌ها را از قضیه‌ اصلی پرت کند و موضوع اصلی فیلم را ناگهانی لو می ‌دهد (آَشکار می ‌کند). او اولین دامی که برای مخاطب در این فیلم پهن کرده است شروع فیلم است، که همچون چشم چرانی نزدیک به ظهر ما را دعوت به تماشای ملاقاتی مخفیانه می ‌کند. این قضیه منجر می‌ شود که ما مخاطبان فرض کنیم قضیه اصلی فیلم آشکار نشدن رابطه بین این دو فرد است؛ شروعی از جزء به کل فیلم را جذاب می ‌کند و ذهن مخاطب را به خود می ‌پیچاند.

در ابتدای فیلم قضیه اصلی را آشکار نشدن رابطه می ‌دانیم اما هیچکاک با ترفند همیشگی اش  مک گاوین قوی ‌تر خود را به نمایش می‌ گذارد. مک گاوین همواره هوشمندی است که هیچکاک از آن بهره می ‌برد تا مخاطبان را مانند عروسک خیمه شب ‌بازی به دست بگیرد و ذهنمان را به هرجا که میل داشت سوق دهد. پاکت پول 40 هزار دلاری در فیلم روانی یک مک گاوین قوی و نشان ‌دهنده‌ معنای واقعی مک گاوین است. هیچکاک آنقدر روی قضیه پاکت پول و تعقیب‌ های طولانی مدت پلیس مانور دارد که ما مخاطبان مطمئن شدیم قضیه اصلی لو نرفتن رابطه‌ی مارین کرین  است.

از تله‌های دیگری که هیچکاک با هوشمندی و ذهن گیرایش مخاطب را با آن به چالش کشیده است، بلند فکر کردن آدم‌ ها است. در فیلم روانی صدای بلند ذهن ماریون هم خودش را آزار می‌ دهد و هم برای ما مخاطبان اذیت ‌کننده است. برای مثال نباید برای ما سوال پیش بیاید که چرا ماریون صدای مادر نورمن بیتس را از آن طرف هتل می ‌شنود. در این فیلم هر غیر ممکنی، ممکن است...

جمع بندی:

همانطور گه گفته شد فیلم روانی ساخته آلفرد هیچکاک، فیلمی وحشت ‌آور است که در تاریخ سینما تأثیر گذار بوده است. در این فیلم گاس ون سنت و بازیگران دیگری درخشیدند. از انتشار فیلم روانی 61 سال می‌ گذرد اما سکانس ‌های این فیلم به خصوص سکانس قتل زیر دوش آب (که هفت روز برای این سکانس وقت گذاشته شده و دارای 77 زاویه دوربین با 50 بار کات است) آنقدر تأثیر گذار و ماندگار است که از آنها برای تدریس در دانشکده‌ های سینمایی استفاده می ‌شود. تمام هنرمندان و عوامل سازنده‌ این فیلم عوامل حرفه ‌ای و کار بلد در حرفه خود هستند و وجود عوامل حرفه‌ ای منجر به موفق بودن پروژه ‌ای به این عظمت می‌ شود. امیدوارم از دیدن این فیلم لذت برده باشید.

منبع خودنویس