سعید بابایی مدیرکل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور با اشاره به کاهش اقبال خانواده‌ها به فرزندپذیری کودکان زیر ۲ سال، گفت: در طول سال اخیر متقاضیان فرزندخواندگی کودکان زیر ۲ سال از ۷۵ درصد به ۶۵ درصد کاهش یافته که نشان از اقبال خانواده‌ها به فرزندپذیری کودکان بزرگ‌تر و ثمر دادن فرهنگ‌سازی در این زمینه است که جای خوشحالی دارد.

بابایی در پاسخ به این سوال که چه تعداد خانواده در روند فرزندخواندگی هستند، گفت: در حال حاضر بیش از ۳۱ هزار خانواده در روند فرزندخواندگی هستند. روند به این معنا که ممکن است به تازگی ثبت نام کرده باشند یا این که فرزند خود را تحویل گرفته باشند یا حتی در مراحل مصاحبه اولیه مورد تایید قرار نگرفته باشند، یا پرونده‌شان دارای نقص باشد.

وی ادامه داد: هنوز بیشترین اقبال برای بحث فرزندپذیری برای کودکان زیر ۲ سال است اما در طول سال اخیر متقاضیان فرزندخواندگی کودکان زیر ۲ سال از ۷۵ درصد به ۶۵ درصد کاهش یافته که نشان از اقبال خانواده‌ها به فرزندپذیری کودکان بزرگ‌تر و ثمر دادن فرهنگ‌سازی در این زمینه است که جای خوشحالی دارد. درمجموع ۱۴ درصد متقاضیان، متقاضی فرزندخوانده بالای ۵ سال هستند که امر فرزندخواندگی را برای آنان تسهیل می‌کند.

مدیرکل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور با اشاره به مهمترین مشکلات خانواده‌ها در مسیر فرزندخواندگی، گفت: مهم‌ترین چالش ما در بحث فرزندخواندگی، کمبود کودکانی است که بی‌سرپرست یا فاقد سرپرست موثر باشند. طبیعتا ما کودکی را که بی‌سرپرست یا سلب حضانت شده است، در مراکز نگه نمی‌داریم و اولویت ما ورود حتی یک روز زودتر کودک به خانواده است.

او افزود: چالش بعدی‌، ناآشنایی کامل خانواده‌های متقاضی با این فرایند و با این موضوع است. هنوز هستند خانواده‌هایی که حاضر نیستند برای این روند به قدر یک کار ساده پیش‌پاافتاده زمان بگذارند. در صورتی که خانواده باید برای پذیرش یک کودک آمادگی لازم را کسب کرده باشد تا با ورود کودک به خانواده‌اش دچار چالش نشود. امری که هنوز در برخی موارد مشاهده می‌شود و باعث بروز آسیب برای کودک و در نهایت فسخ فرزندخواندگی می‌شود. بنابراین خانواده باید با آگاهی کامل گام در این مسیر بگذارد تا احتمال آسیب‌های بعدی کاسته شود.

بابایی ادامه داد: چالش بعدی برخی برداشت‌های سلیقه‌ای از قوانین موجود است که در حال هماهنگ‌سازی نهادها و دستگاه‌های مختلف دخیل در امر فرزندخواندگی هستیم. بعضا حکم دو قاضی در خصوص یک مسئله واحد ممکن است در دو شهر متفاوت باشد که با کمک دادستانی و مسئولان قضایی در پی احکام وحدت رویه برای رفع این مشکلات هستیم. این موضوع ممکن است در برخی از نهادهای همکار دیگر مانند ثبت احوال، پزشکی قانونی و حتی در خود سازمان بهزیستی هم وجود داشته باشد که هرچه پیش‌تر می‌رویم، خوشبختانه این هماهنگی‌ها افزایش می‌یابد.

مدیرکل امورکودکان ونوجوانان سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به این سوال که آیا این امکان وجود دارد که خانواده‌ای از یک استان، فرزندی را از استان دیگر انتخاب کرده و سرپرستی او را بپذیرد، گفت: فرزندخواندگی از هر استانی برای استان دیگر مشکلی ندارد اما باید این نکته را در نظر داشت که اولویت با خانواده‌های متقاضی همان استان است. بنابراین توضیه نمی‌شود و بهتر است هر خانواده متقاضی در استان خود ثبت نام کند. در موارد نادری به علت کمبود کودک قابل واگذاری در یک استان با هماهنگی بحث فرزندخواندگی بین استانی ترجیحا بین استانهایی که از منظر فرهنگی با هم تطابق دارند، دنبال می‌شود.

بابایی درباره کودکان رهاشده در سطح شهر هم اظهار کرد: تعداد کودکان رهاشده در سطح شهرها بسیار ناچیز است. سال گذشته همان طور که پیش‌تر نیز در اخبار اعلام شد، تعداد کودکان رهاشده در سطح شهر ۶۱ نوزاد بود که به نسبت بسیاری از کشورها و همچنین جمعیت کشور مسئله نادری به شمار می‌آید. البته باید شرایطی را فراهم آورد که خانواده‌هایی که به هر علتی توان نگهداری کودک خود را ندارند، بتوانند مسئولیت آنها را به بهزیستی واگذار کنند. چون خیل پرشمار خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی در صف هستند که بسیاری از آنان نیز شرایط نگهداری از این کودکان در وضعیت مطلوب را دارند.

متقاضیان فرزندخواندگی در خارج از کشور 

این مسئول سازمان بهزیستی درباره متقاضیان فرزندخواندگی که در خارج از کشور ساکن هستند، گفت: متقاضیان زیادی در خارج از کشور حضور دارند که در کنار متقاضیان داخل کشور در یک نوبت قرار می‌گیرند و در صف انتظار هستند. لزوما خارج از کشور یا داخل کشور بودن اولویتی را برای فرزندخواندگی ایجاد نمی‌کند. مهم برای ما پیگیری پس از فرزندخواندگی است. با این حساب اگر کشوری حاضر نباشد پیگیری پس از فرزندخواندگی را انجام دهد، نمی‌توانیم کودکی را برای سرپرستی خانواده‌های مقیم آن معرفی کنیم.

آماری از فرزندخواندگی کودکان معلول

بابایی با اشاره به آمار کودکان دارای معلولیت که فرزندخوانده شده اند هم بیان کرد: در ۱۰ سال اخیر حدود ۵۰۰ کودک دارای معلولیت یا نیازمند درمان به خانواده‌های متقاضی سپرده شده اند. در حال حاضر بیش از ۱۰۰۰ کودک بالای ۵ سال یا نیازمند درمان در مراکز بهزیستی حضور دارند که باید بتوانیم این عزیزان را به فرزندخواندگی بسپاریم. چون بهترین جا برای هر کودک و نوجوان، خانواده است.

مدیرکل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور ادامه داد: برای همین منظور پویشی راه اندازی شده تا متقاضیان کودک نیازمند درمان به شماره ۳۰۰۰۰۱۲۳۱۱ نام و استان خود را پیامک کنند تا همکاران ما در سراسر کشور با آن‌ها تماس بگیرند. درمجموع در حال حاضر ۷ درصد متقاضیان حاضر به پذیرش سرپرستی کودکان دارای معلولیت یا نیازمند پیگیری درمان هستند که نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافته است. بنای ما در مورد این خانواده‌ها و همچنین خانواده‌های متقاضی فرزند بالای ۵ سال، بررسی خارج از نوبت تقاضایشان است.

آمار زنان مجردی که سرپرستی کودکان را برعهده گرفته‌اند

مدیرکل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور همچنین درباره آمار زنان مجردی که سرپرستی کودکی را برعهده گرفته اند، گفت: در ۱۰ سال اخیر حدود ۳۰۰ خانم مجرد توانسته‌اند سرپرستی کودکان را بر عهده بگیرند.