کوله بار سفر بسته‌ایم مقصدمان شمال غرب ایران زمین است رو به سوی سبلان داریم قله ای قد برافراشته در دیار اردبیل.
اگر تاکنون گذرتان به این سمت از ایران زیبا نیفتاده است بار و بندیل سفر را در تابستان امسال ببندید و راهی این منطقه شوید. در کنار تماشای این همه زیبایی، تنی هم به آب‌های گرم این منطقه بسپارید و از این همه زیبایی لذت ببرید.
مشگین‌شهر با مساحت ۱۸ کیلومتر مربع در ۹۰ کیلومتری شهر اردبیل و ۲۵ کیلومتری کوه بلند و افسانه‌ای سبلان واقع شده و به سبب همین همجواری با کوه سبلان از طبیعتی زیبا و هوایی خنک و آب‌های معدنی فراوان برخوردار است.
شهرستان مشگین شهر از نظر تاریخی با داشتن بیش از ۴۲۰ محوطه تاریخی و باستانی یکی از مناطق مهم استان اردبیل است.
*کهنه قعله
کهنه قلعه یا کهنه قالا، قلعه‌ای باستانی به ارتفاع ۵ متر است که در نزدیکی مشگین‌شهر و در سمت چپ رودخانه خیاو‌چای واقع شده است. در نزدیکی این قلعه و در فاصله ۱۵۰ متری سنگ نوشته‌ای مشهور «سوروشکن داشی» قرار گرفته است.
این قلعه از مشهورترین جاذبه‌های گردشگری این منطقه بوده و مساحت تقریبی قلعه حدود ۱۵ هزار متر مربع است که همراه با ۶ برج کوچک (برجک)، دیوارهای خشتی ضخیم و حجره‌هایی کوچک، همانند آخور که به نظر می‌رسد برای سکونت یک سرباز و اسب همراه او بوده، بنا شده و دیوارهای این قلعه از سنگ، ملات گچ، آهک و خشت ساخته شده است.
*قلعه قهقهه
قلعه قهقهه بین روستای گنچویه و قره آغاج قرار دارد و قدمت آن به پیش از اسلام می‌رسد. از این قلعه در زمان صفویه به‌عنوان خزانه سلطنتی و نیز مهم‌ترین زندان آن دوران استفاده می‌شده است.
گفته می‌شود که در جنگ‌هایی که بین ایرانیان و عثمانی‌ها رخ می‌داد، سلاطین صفوی خزینه‌های خود را به این قلعه آوردند تا آن را از گزند دشمنان حفظ کنند. مساحت قلعه حدود پنج هکتار است که بر روی تپه‌ای با ارتفاع حدودا ۳۰۰ متر بنا شده و موقعیت جغرافیایی این قلعه آن را در گذشته به یک دژ مستحکم و غیرقابل نفوذ تبدیل کرده بود.
*قلعه بربر
قلعه بربر، قلعه‌ای تاریخی است که قدمت آن به دوران اوایل اسلام می‌رسد. از این قلعه برای نگهداری و حمل آذوقه و ابزارآلات جنگی و نیز برای دفاع در مقابل دشمنان استفاده می‌شده است.
این قلعه از شرق به کوه کشنه‌ور و از شمال به کوه ال‌لور و از سمت غرب به رودخانه اونارچایی مشرف است. این قلعه در دل صخره قرار دارد و به ثبت ملی نیز رسیده است.
*بقعه شیخ حیدر
بقعه شیخ حیدر یک برج آرامگاهی است که در مرکز شهر قرار دارد. این بنا منسوب به شیخ حیدر پدر شاه اسماعیل اول است که در گذشته گورستان قدیمی شهر در این مکان قرار داشته است.
بنای مقبره بر روی یک پی سنگی قرار گرفته است و ارتفاع برج حدود ۱۸ متر است. در دو گوشه بنا نیز دو سردر با کتیبه‌های کوفی و حاشیه مقرنس‌کاری وجود داشته است که بخش عمده‌ای از آن‌ها متاسفانه تخریب شده است. این بنای تاریخی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
* شهر یئری
این منطقه با مساحتی بالغ بر ۴۰۰ هکتار در نزدیکی رودخانه قره‌سو واقع شده است. این شهر باستانی از سه بخش دژ نظامی، قوشا په و معبد تشکیل شده است.
در این محوطه ۴۵۰ گور کشف شده که روی آن‌ها تصاویر یکنواخت از چهره‌ی انسان‌های بدون دهان حک شده است. قدمت برخی از این گورها به حدود ۳ هزار سال پیش از میلاد مسیح (ع) نیز می‌رسد.
بعد از معرفی آثار باستانی، به معرفی اماکن گردشگری و تفریحی شهرستان مشگین شهر می‌پردازیم.
* طولانی‌ترین پل معلق خاورمیانه
پل معلق از جاذبه‌های هیجان‌انگیز مشگین شهر است که در ارتفاع ۸۰ متری بر روی رودخانه خیاوچایی ساخته شده است. این پل ۲ متر عرض و ۳۶۵ متر طول دارد و طولانی‌ترین پل معلق خاورمیانه نام گرفته است.
این پل کاملا توسط مهندسان داخلی ساخته شده است. یکی از محبوب‌ترین مناطق گردشگری این منطقه است که به‌طور متوسط بیش از سه هزار نفر در روزهای تعطیل از آن بازدید می‌کنند.
* آب‌های معدنی
مشگین شهر مجتمع‌های آب‌درمانی بسیاری دارد. قینرجه، وله‌زیر، دودو، شفا، آخارباخار و یئل‌سویی از مجتمع‌های آب‌درمانی این منطقه هستند که قطعا اگر تنی به این آب‌ها بزنید بسیاری از دردها همچون کمردرد و پادرد رفع می‌شود.
چشمه‌های آب‌گرم قوتورسویی و روستای موئیل در ردیف آب‌های معدنی سولفاته کلسیک سدیک و گوگرد خیلی گرم قرار دارد که خاصیت درمانی ویژه‌ای برای از بین بردن امراض مختلف پوستی دارند.
این شهر به برکت آب‌های جاری‌اش سرسبز و زیباست، رودهایی چون خیاوچایی، مشگین‌چایی ،اونارچایی و قره‌سو در این شهر جاری است.
* مشگین شهر قطب تولید انگور در ایران
مشگین شهر مردمانی سخت‌کوش و پرتلاش دارد، زن و مرد دوشادوش هم کار می‌کنند. کشاورزان خستگی‌ناپذیر این دیار با کشت گندم و جو در گرداندن چرخ تولید این دیار سهیم‌اند.
محصولات باغی مشگین شهر هم که شهره عام و خاص است محصولاتی چون سیب، انگور، هلو، گیلاس، آلبالو ، زردآلو و خربزه.
همچنین مشگین‌شهر یکی از مهم‌ترین قطب‌های تولید انگور در ایران به‌شمار می‌رود و انگورهای تولیدی در این منطقه عموما از ارقام کشمشی وسفید بی‌دانه است.
* هنر دستان زنان مشگین شهر زینت‌بخش منازل
هنرهای دستی هر منطقه نشان‌دهنده ذوق، سلیقه و هنر دستان زنان و مردان آن منطقه است، شهرستان مشگین شهر در قالی‌بافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی، پارچه‌بافی و سفال‌گری سرآمد است.
قالی‌های مشگین شهر شباهت زیادی به قالی‌های شهرستان سراب دارد. در این منطقه قالی‌ها و کناره‌های بادوام و ضخیم با طرح‌های هندسی بافته می‌شوند.
لچک- ترنج ، کله‌قوچ، زرین، قلم و تک‌گل از مهم‌ترین طرح‌هایی است که در قالی‌بافی این شهرستان به‌کار می‌روند و قالی از صادرات مهم این شهرستان به‌شمار می‌رود.
