تردید ندارم در سفر به مازندران، علاوه بر طبیعت، آیینها و سنتهای پرتعداد و شورانگیز هم میتواند مجابتان کنند دوباره و چندباره به مازندران بیایید. روستاها قادرند شما را به رویا ببرند و برایتان خاطره بسازند.
اهل هر نوع سفر که باشید احتمالاً با جشنها، شاد میشوید و برای عزیزان چشم به راهتان سوغات برمیدارید. تابستان دارد به نیمههای خودش نزدیک میشود و شالیزارهای مازندران رنگهای سبزِ قشنگشان را میدهند به کاهی و طلایی. فصل برداشت و دروی برنج که میرسد در گوشه و کنار این سرزمین پربرکت به پاس قدردانی از خالق آفرینش، آیینها و ضیافتهایی برگزار میشود تا ضمن جشن، پایکویی و سرور، به خاطر برکت و نعمت و یک دوره دیگر کاشت، داشت و برداشت محصول و فراغت موقت از کار در مزرعه در میان خانوادهها و اهالی هر منطقه، دسته جمعی مراتب سپاسگزاری از خداوند انجام شود.
جشنهای خرمن را در این سرزمین دنبال کنید که سرشارِ موسیقی است و رقص و شادی. لبریز عشق است و مهربانی. خوردنیهای خوشمزه هم فراوان است، خاصه آنهایی که با برنج و محصولات مرتبط با آن مثل آرد برنج طبخ میشوند.
حالا که تیر ماه وارد سومین دهه گرم خود شده، فریدونکناریها که تولیدکننده بهترین برنج کشور و صاحب برند هستند، نخستین خوشهها را در روستای «زاهدکلا» درو کردند و جشن خرمن به پا میکنند.
بیایید این بار با هم به شهر منحصربهفرد فریدونکنار برویم؛ در فریدونکنار، ساحل به پیشوازتان میآید و دریا به شما سلام میکند. آسمان لاجوردی و نیلی آن را فراخ مییابید که به سکوت دعوتتان میکند و تماشا.
در این شهر دلربا به نگاه کردن جزر و مدهای ممتد، موجهای شوقآفرینِ رها، دریای همیشه زیبا، ماسه، حباب، صدف، کشتیهای کوچک باری و تفریحی، ماهیهای درشت و ریز، بوی رطوبت، خاک باران خورده، روزهای مهآلود و شالیزارهای کوچک و بزرگ و تالابها دعوتید.
در فریدونکنار موسیقی آب هر روح بیتابی را آرام میکند، در این شهر کوچکِ باشکوه، از تماشای دریای فریبا که فارغ شدید به دیدار آببندانهای بسیار بروید. در تابستان هم میتوانید آواز نشاط انگیز پرندگان ساکن و مهاجر را بشنوید؛ در زمستان البته این موسیقی طنیناندازتر از همه سال است. این روزها میتوانید به آغوش دریا بشتابید و از گرمی آب لذت ببرید.
قدمت فریدونکنار طبق آثار تاریخی که تاکنون کشف شده حداقل ۳۸۰۰ سال است. قصر فریدون شاه شاخصترین مدرک این ادعاست که آثار آن میان شالیزارهای جنوب شرق این شهرستان قرار دارد و به قال کتی مشهور است.
فریدونکنار حدود ۹ کیلومتر ساحل ماسهای دارد که ۸۰ درصد بیشتر آن آزاد است. برای راه رفتن روی ماسههای نرم هر وقت دلتان خواست به مازندران بیایید؛ از تابستان گرم تا زمستان سرد که تماشای موجهای بلند دریا خوشحالتان میکند. دسترسی به ساحل آسان است، دریا همین نزدیکی است؛ دیوار به دیوار شهر. علاوه بر شنا در مناطق مجاز، میتوانید با قایقها، شناورها و کشتیهای تفریحی، گشتن در دریا را هم تجربه کنید اگر تاکنون تجربه نکردهاید.
فریدونکنار در جوامع بینالمللی نامی آشناست، میپرسید چرا؟ تنها زیستگاه بینالمللی درنای سیبری، در ایران و یکی از چهار زیستگاه درنای سیبری جهان در این شهر قرار دارد. نادرترین موجود زنده ایران، زمستانها را در تالابهای فریدونکنار میگذراند. «امید» آخرین بازمانده جمعیت غربی درنای سیبری به شمار میرود که پس از مرگ جفت خود، حدود ۱۴سال پیاپی به تنهایی صدها کیلومتر پرواز و مهاجرت زمستانه میکند و وارد تالاب فریدونکنار میشود. آذر، ماه آخر پاییز میتوانید با تورهای پرندهنگری به اینجا بیایید و این پرنده زیبا که صدای آرام، آهنگین و فلوت مانندش شبیه کروک کروک است، را بشنوید. این پرنده سفید که انگار ماسک قرمز تیرهای از نوک منقار تا پشت چشمش کشیده شده با پاهای قرمز، اواخر اسفند ماه فریدونکنار را به مقصد خانه ییلاقیاش در شمال روسیه ترک میکند.
باور کنید فریدونکنار از یک استان هم بیشتر جای دیدنی و مقصد سفر و…، دارد. قول میدهم در فرصت دیگری این شهر قشنگ را با جزییات بیشتری معرفی کنم. اما امروز بیایید به جشن خرمن برویم. جانم برایتان بگوید؛ دلیل مقبول بودن برنج اینجا ریشه در تالابها و آببندانهای بزرگ و کوچک شهر دارد. حضور پرشمار پرندگان در این تالابها در تمامی فصول سال خاصه پاییز و زمستان که زیستگاه پرندگان مهاجر نیز هستند، بخشی از پروتئین مورد نیاز خاک را تامین، آب زراعی را ذخیره، سفره آب زیرزمینی را تغذیه کرده و بار آلودگی را کاهش میدهند.
آببندانها و بعضی از کشتزارها پس از برداشت محصول برنج در پایان پاییز زیر آب میروند و آببندانهایی را در طول زمستان تشکیل میدهند. مکان این آببندانها ثابت است، چون داری خاکریزهای بلندتر و محکمتری برای نگهداری آب پس از پایان کشت و کار هستند. این آببندانها در زمستان به محل پرورش ماهی هم تبدیل میشوند. حالا یقین دارم دلیل مرغوبیت برنج فریدونکنار را میدانید؛ مزارع برنج با حضور پرندگان و ماهیها جان میگیرند و خاک قوت دارد. وجود این پرندگان به مدت پنج تا هفت ماه در شالیزارها، باعث تزریق مقادیر زیادی فضله پرندگان شده و این کودهای طبیعی به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی ازت و فسفر موجب غنی شدن خاک شالیزارهای منطقه میشوند و مصرف انواع کودهای شیمیایی را به حداقل ممکن میرسانند. بنابراین محصول به دست آمده «ارگانیک» است.
برنج فریدونکنار طعم و عطری ویژه و هضم راحتی دارد. خوشپخت است و بیشتر از سایر ارقام محلی قد میکشد. درصد ترک خوردگی و میزان چسبندگی آن نیز بعد از پخت به مراتب کمتر است. بارندگیها که خوشبختانه تعدادشان در این شهر کم نیست و زمین حاصلخیز و جلگهای، فریدونکنار را به کشتگاه مستعد برنج تبدیل کرده است. نام برنج این شهر را جزو سالمترین برنجهای ایران، بلکه جهان میآورند که در خرداد ماه سال ۱۳۹۶ به خاطر مرغوبیت و مورد پسند همگان بودن به ثبت ملی رسید و دارای نشان جغرافیایی برنج فریدونکنار شد. فریدونکناریها در سال بیش از ۱۵۰ هزار تن برنج صادر میکنند.
جای دلواپسی نیست؛ از حالا تا یک ماه دیگر حتی بیشتر (به دلیل کشت دوم برنج در بعضی مناطق) جشنهای خرمن برپاست. حق دارید بگویید «در این اوضاع اقتصادی کی حال جشن رفتن و جشن گرفتن دارد.» ولی این مردم که هنوز هم به دیرینهگی رسمهای قشنگ و پرمعنایشان باور دارند، به سرور و شادی و چَکهِ سِما میپردازند و یاد ساکنان و اقوام پیشین این دیار را زنده میکنند که در شرایط سختتر از این هم زیستند و با خواندن و اجرای حرکات موزون در مزارع و حین کار نمیگذاشتند ناامیدی و خستگی بر آنها چیره شود.
گشت و گذارتان که به پایان رسید سری به بازار ماهیفروشان بزنید و به راسته برنجفروشان، در خیابان ولیعصر بروید، در برنجفروشیها یک مشت برنج اصیل فریدونکنار را بو کنید. خوشتان آمد سوغات بردارید.