آیا مهریه در برابر حق طلاق، شدنی است
پای حرف خیلی از آنها که در آستانه ازدواج هستند، بنشینیم، این نگرانی را دارند که چطور باید با موضوعی مثل مهریه از یک طرف و شروط ضمن عقد مخصوصا وکالت زنان در طلاق، از طرف دیگر مواجه شوند.
آنها که طرفدار گرفتن مهریه زنان هستند، به این اشاره می کنند که این تنها سلاحی است که در شرایط فعلی، زنان از آن برخوردارند و به عنوان پشتوانه ای مالی می توانند برای زندگی بعد از طلاق احتمالی روی آن حساب کنند. از طرف دیگر، طرفداران وکالت زنان در طلاق یا همان که در فرهنگ عموم به عنوان حق طلاق شناخته می شود، تأکید می کنند انتخاب افراد برای وارد و خارج شدن از یک زندگی، از هر چیزی مهم تر است و انتخاب مهریه به جای حق طلاق، می تواند مشکلات زیادی در رضایت از زندگی مشترک ایجاد کند.
عده دیگری هم هستند که معتقدند می توان بین این دو راه حل، فقط یکی را انتخاب نکرد و جمع مهریه و حق طلاق را داشت اما در عین حال، این موضوعی است که نگرانی مردان را سبب می شود و می گویند اگر قرار باشد هم مهریه را به زنان اختصاص بدهیم و هم حق طلاق را، چه تضمینی هست که ازدواج ها با انگیزه مالی انجام نشوند و زنانی نباشند که بلافاصله بعد از عقد ازدواج، برای جدایی و درعین حال گرفتن مهریه اقدام کنند؟ در این گزارش نظر چند وکیل دادگستری و کارشناس خانواده را در پاسخ به این سؤال رایج که آیا «زنان با گرفتن وکالت طلاق باید مهریه را ببخشند؟» پرسیده است.
انتخاب مهریه به جای حق طلاق
مهریه؛ ابزار دفاعی برای زنان
فریده غیرت، وکیل دادگستری در این زمینه با اشاره به اینکه «طبق مقررات قانونی که برگرفته از شرع مقدس اسلام است، برای ازدواج حتما باید مهریه ای که مالی داشته باشد، برای زن در نظر گرفته شود»، به خبرآنلاین می گوید:این مهریه انواع مختلفی دارد و می تواند مبالغ گوناگونی را شامل شود اما در شرایط فعلی، آنچه می بینیم این است که شرایط موجود سبب شده به عنوان مهریه، مبالغ زیادی تعیین شود که به تبع آن، مردان زیادی را در زندان ها ببینیم. او در این زمینه توضیح می دهد:یکی از دلایلی که باعث شده مهریه های گزاف در نظر گرفته شوند، یکطرفه بودن حق طلاق برای مردان است. در برابر حق مطلقی که برای مردان در نظر گرفته شده، زن امروزی وقتی می بیند مجبور است قید زوجیت را حتی وقتی از زندگی اش رضایت ندارد، تحمل کند و با اجبار در زندگی خانوادگی اش باقی بماند، تصمیم گرفته مهریه سنگینی در نظر بگیرد که با استفاده از آن بتواند در صورت نیاز، مرد را تحت فشار قرار دهد و از او جدا شود.
شرعی هست اما مفید نیست
اما حجت الاسلام والمسلمین سیدمهدی واعظ موسوی، نظر دیگری در این زمینه دارد. او دراین باره می گوید:بر اساس قواعد مختلفی مانند اراده طرفین در عقد قرارداد، شوهر می تواند به همسرش برای طلاق وکالت دهد و این کار غیرشرعی و غیرقانونی نیست اما مسئله ای که از آن غفلت می شود، آثار زیان باری است که چنین کاری به همراه دارد. این مشاور ازدواج ادامه می دهد:چرا باید در کار خداوند دست ببریم؟ چرا دقت نمی کنیم که وقتی خداوند این حق را به مردان داده، حتما حکمتی در این کار وجود داشته؟ حکمت اینکه مردان حق طلاق دارند و زنان نه، این است که زنان احساساتی تر هستند و ممکن است با کوچک ترین بحث و جدل، کار زوج به طلاق کشیده شود؛ البته درست است که بعضی از مردان احساساتی هستند و برخی زنان عقلانی تر رفتار می کنند اما باید نسبت را در نظر گرفت و همان طور که می بینیم، عموم زنان احساساتی تر هستند.
حق طلاق به شرط بذل مهریه
در عین حال، بهمن کشاورز، حقوقدان و وکیل دادگستری در پاسخ به این سؤال که می توان مهریه و حق طلاق را در مقابل هم قرار داد، می گوید:مهریه و حق طلاق هیچ ارتباطی با هم ندارند. مهریه در مبنای نظریات مختلف، هدیه ای است که مرد به همسرش در آغاز ازدواج می دهد و این تعبیر زیباتر و شاید درست تر قضیه است. تعبیر دیگری نیز وجود دارد که بهتر است درباره آن زیاد بحث نکنیم و به هرحال، نتیجه یکی بوده؛ یعنی مهریه حق زن است و حتی می تواند تا زمانی که آن را نگرفته، از انجام وظایف زناشویی در قبال شوهر خودداری کند و در این حالت هم نفقه او به عهده شوهر خواهد بود.
او ادامه می دهد:حق طلاق، حقی است مقرر برای مرد که زن در موارد خاص از آن برخوردار است؛ مواردی که در قانون مدنی شمرده شده و در قانون حمایت از خانواده هم تصریح شده و در تعبیر نهایی به وجود عسروحرج برای زن تعبیر می شود. بااین حال، ممکن است زنی از خواستگارش بخواهد که این حق خود را ضمن وکالتی خارج از عقدنامه به طور جداگانه به او منتقل کند. مرد می تواند این پیشنهاد را قبول کند یا نکند و زن هم می تواند همسر مردی که چنین پیشنهادی را قبول نمی کند، بشود یا نشود. باید توجه کرد که واگذاری حق طلاق به این ترتیب به زنان فقط باعث ایجاد تعادل و تساوی بین طرفین می شود و درواقع دادن امتیازی به زوجه نیست.
حقوق مساوی، شرایط را بهتر می کند
علی نجفی توانا، وکیل دادگستری نیز درباره موضوع مهریه و حق طلاق می گوید:در کشور ما، مهریه نوعی تعهد مالی است و پذیرش دین عندالمطالبه ای است که نه مشروط و معلق و نه موجل است. مهریه درواقع، نوعی تضمین برای زنانی است که با ازدواج، در شرایطی قرار می گیرند که مرد هروقت بخواهد می تواند او را طلاق دهد. در چنین شرایطی، زن می ماند و مشکلات زیادی که در جامعه برای او وجود دارد. درواقع، مهریه، سرمایه ای است که زوجه بتواند با آن یک زندگی متعارف داشته باشد و در شرایطی که فرصت های شغلی برای زنان کمتر است، این امکان را داشته باشد که نیازهای ضروری مادی زندگی اش را برطرف کند. هرچند در این زمینه متأسفانه افراط وجود دارد و زیاده روی هایی به چشم می خورد که باعث می شود به جای اینکه زنان مورد احترام قرار بگیرند، تعیین بالای مبلغ مهریه، شاخص ارزیابی ارزش اجتماعی و فردی آنها شود. درواقع، باید این موضوع فرهنگ سازی شود که مبلغ مهریه، میزان علاقه و اعتباری نیست که یک مرد برای همسرش قائل است.
