نزدیک به ۱۵ سال طول کشید تا کاوشگر نیوهورایزنز یا افقهای نو ناسا به نقطهای که امروز قرار دارد، برسد: تقریباً ۵۰ واحد نجومی یا ۷٫۵ میلیارد کیلومتر دورتر از خورشید. این فضاپیما از جایگاه رصدی منحصربهفرد خود، اعماق یخزدهی منظومه شمسی را مطالعه کرده تا به داستان پیدایش سیارههایی که به دور خورشید میچرخند، پی ببرد. بااینحال، اکنون آینده این کاوشگر در هالهای از ابهام قرار گرفته است.
نیوهورایزنز که در سال ۲۰۰۶ پرتاب شد، در نخستین ملاقات نزدیک بشر با پلوتو در سال ۲۰۱۵، تصاویری خیرهکننده از این سیارهی کوتوله گرفت. کاوشگر چند سال بعد به سراغ بازدید از جرم دیگری به نام اروکوت (با نام سابق آلتیما تولی) رفت و آن را به دورترین جرم ملاقاتشده بهوسیلهی یک فضاپیما تبدیل کرد. کاوشگر علاوهبر اجرام یادشده، خورشید و محیط اطراف آن را نیز مطالعه میکرد.
بهگزارش نیچر، از آنجا که پیش از ترک اروکوت، جرم سومی برای بازدید پیدا نشد؛ ناسا اکنون درصدد تغییر هدف اصلی کاوشگر است و میخواهد توجه مأموریت را بهجای رصد اجرام موجود در حلقهی دوناتیشکل معروف به کمربند کویپر، به مطالعهی محیط اطراف خورشید معطوف کند. این تصمیم، نارضایتی برخی از پژوهشگران را به دنبال داشته است.
تغییر نیوهورایزنز از کاوشگری سیارهای به فرستادهای میانستارهای، بازتاب تصمیمی است که این سازمان برای دوقلوهای وویجر پس از بازدید آنها از سیارههای بیرونی در دهه ۱۹۸۰ گرفت. نیکولا فاکس، مدیر واحد مأموریتهای علمی ناسا میگوید: «ما این فضاپیمای بسیار کارآمد را در منطقهای منحصربهفرد داریم و میخواهیم بهترین استفاده را از آن ببریم.»
اما آلن استرن، پژوهشگر ارشد نیوهورایزنز در مصاحبه با وبسایت گیزمودو گفت: «ناسا تقریباً یک میلیارد دلار برای رساندن فضاپیما به کمربند کویپر هزینه کرد. شما یک میلیارد دلار خرج کردهاید تا فضاپیمایی را به انتهای منظومه شمسی بفرستید و سپس میخواهید هدف اصلی آن را تغییر دهید.»
تیم علمی مسئول مأموریت با ابراز ناامیدی از پیشنهاد ناسا، استدلال میکند که نیوهورایزنز فضاپیمایی عملیاتی است که از موقعیت منحصربهفردش در مناطق دوردست منظومه شمسی، دادههای پیشگامانه ارائه میدهد. نیوهورایزنز پنجمین فضاپیمایی محسوب میشود که پس از وویجر ۱ و ۲ و پیشینیان آنها یعنی پایونیر ۱۰ و ۱۱ به چنین فاصلهای از زمین رسیده است.
بااینحال آنطور که استرن توضیح میدهد، «هیچ فضاپیمایی پیشتر کمربند کویپر را کاوش نکرده است و هنوز هیچ برنامهای برای ارسال فضاپیمایی دیگر به آنجا وجود ندارد.» او افزود: «ما میدانیم که اگر نیوهورایزنز مجبور شود کاوش در کمربند کویپر را متوقف کند، پایان هرگونه مأموریت اکتشافی در این منطقه برای دههها رقم خواهد خورد؛ زیرا رسیدن به آنجا بسیار طول میکشد.»
تغییر هدف ماموریت
هیچکس بر سر این موضوع که نیوهورایزنز در کمربند کویپر یا منطقهی حاوی بقایای بهجامانده از تاریخ اولیه منظومه شمسی، اکتشافاتی خیرهکننده انجام داده است، بحثی ندارد. این فضاپیما اسرار سطح یخی پلوتو را آشکار کرد و در مورد چگونگی بههم پیوستن عناصر سازندهی سیارهها، اطلاعاتی ارزشمند بهدست آورد.
میشل بانیستر، دانشمند سیارهشناس در دانشگاه کنتربری در کرایست چرچ نیوزیلند، میگوید نیوهورایزنز در سال ۲۰۱۹ با پرواز از کنار اروکوت، جرمی ۳۵ کیلومتری در کمربند کویپر که از دو تکه سنگ فضایی بههمچسبیده ساخته شده است، درک دانشمندان از فرایند شکلگیری سیارهها را متحول کرد.
بحث در مورد آیندهی نیوهورایزنز سال گذشته زمانی آغاز شد که تیم علمی، پیشنهادی برای تمدید مأموریت فضاپیما برای سه سال دیگر ارائه داد. در ژانویه ۲۰۲۲، ناسا با تشکیل هیئتی برای بررسی این پیشنهاد، تصمیم گرفت که ماموریت را به مدت دو سال تمدید و بودجهی نیوهورایزنز را به عنوان مأموریتی سیارهای تا سال ۲۰۲۴ تامین کند. درعینحال قرار شد تا از آغاز سال ۲۰۲۵، تأمین بودجهی نیوهورایزنز بهعنوان مأموریتی هلیوفیزیک در نظر گرفته شود.
استرن باور دارد که مشاهدات سیارهای و هلوفیزیک درتقابل با یکدیگر نیستند. وی میگوید: «ما هر روز مشاهدات هلیوفیزیک را انجام میدهیم و دلیلی ندارد که این دو حیطه را به صحنهی نبرد تبدیل کنیم.» تیم مأموریت استدلال میکند که نیوهورایزنز میتواند بهطور همزمان بهعنوان ماموریتی سیارهای و هلوفیزیک بدون تأثیر بر هزینه یا مسیر فضاپیما تداوم یابد.
از سوی دیگر، برخی میگویند بدون جرم دیگری برای بازدید در کمربند کویپر، بهسختی میتوان تداوم فعالیت نیوهورایزنز را بهعنوان کاوشگری سیارهای توجیه کرد. در حقیقت، ناسا تداوم مشاهدات از کمربند کویپر را دیگر دارای ارزش چندانی نمیداند. نتیجهگیری اولیهی هیئت بررسی این بود که طرحهای پیشنهادی برای مطالعهی اجرام کمربند کویپر بعید است دانش موجود دربارهی این منطقه از فضا را بهطرز چشمگیر بهبود بخشند.
موقعیت منحصربهفرد
اکنون پرسش این است که همچنان چه فعالیتی علمی را میتوان با نیوهورایزنز انجام داد و چگونه. هرچند منبع انرژی پلوتونیوم فضاپیما با گذشت زمان رو به زوال است، هنوز آنقدر کافی است که احتمالاً ربع قرن دیگر دوام بیاورد.
نیوهورایزنز درحالحاضر در قسمت بیرونی کمربند کویپر قرار دارد (تصویر پایین را مشاهده کنید). دربارهی این منطقه اطلاعات اندکی در دست است؛ زیرا نمیتوان آن را به خوبی از روی زمین مشاهده کرد. کلسی سینگر، دانشمند پروژهی ماموریت در مؤسسه تحقیقات جنوب غربی، با منحصربهفرد دانستن موقعیت نیوهورایزنز میگوید اطلاعاتی را که این فضاپیما به ما میدهد، از هیچ راه دیگری نمیتوان بهدست آورد.
نیوهورایزنز علاوهبر دستاوردهای یادشدهاش، تصاویری پیدرپی از اجرام دوردست کمربند کویپر گرفته است و اطلاعاتی را در مورد شکل و ویژگیهای سطح آنها جمعآوری میکند. فضاپیما همچنین با تجزیهوتحلیل گردوغبار موجود در کمربند کویپر، دادههایی را بهدست میآورد که میتوانند بگویند سنگهای فضایی هر چند وقت یکبار به یکدیگر اصابت میکنند.
در سالهای اخیر، فضاپیما شروع به گسترش تمرکز خود کرده است. در حوزهی اخترفیزیک، موقعیت نیوهورایزنز به آن امکان میدهد تا چندین نوع نور پسزمینه را که به منظومه شمسی نفوذ میکنند، مطالعه کند. همچنین در زمینهی هلیوفیزیک، مطالعات کنونی و آتی سیل ذرات باردار ساطعشده از خورشید را بررسی میکنند.
نیوهورایزنز درحالحاضر سالانه برای ناسا تقریباً ۱۰ میلیون دلار هزینه دارد. نیچر بهنقل از مدیران ارشد ناسا میگوید مسائل مالی که برخی نگرانیها را در مورد مأموریتهایی مثل سفر به زهره و بازگشت نمونه از مریخ در پی داشته، در تغییر هدف مأموریت نیوهورایزنز بیتأثیر بوده است.
مدیران ناسا میگویند حتی در صورت تغییر تمرکز مأموریت به حوزهی هلیوفیزیک، اگر جرمی در کمربند کویپر پیدا شود که نیوهورایزنز بتواند به آن برسد، ناسا آمادگی بحث در این مورد را خواهد داشت. استرن و تیمش در مدت زمان اندک باقیمانده، به دنبال هدف جدید خواهند گشت.