اشک تمساح | نکاتی برای تکثیر و پرورش گیاه “اشک تمساح”

 گیاه بریوفیلوم ،مادر هزار فرزند ،اشک تمساح یا کالانکوآ با نام علمی kalanchoe daigremontiana است . گیاهی زنده زا است.چون در حاشیه برگها،گیاهک کوچک رشد یافته ای بوجود می آید و دارای ریشه نازک وسفید رنگی بوده که از برگ یا گیاه مادری جدا شده وبه خاک گلدان افتاده وگیاه جدید بوجود می آورد.به سرما و رطوبت زیاد حساس هست ،نیاز به نور زیاد ولی غیر مستقیم دارد گیاهی از خانواده کراسولاسه ها می باشد که نامهای متفاوتی دارد . به دلیل رنگ و شکل برگها که تمساح را به یاد می آورد و نیز بوته های ریزی که در لبه این برگها می روید و آنرا شبیه اشک تمساح می کند به اشک نمساح معروف است . گلهای این گیاه عجیب شبیه لوستر وارونه می باشد و در چند طبقه قرار می گیرد به همین دلیل به آن گل لوستری یا گل طبقاتی هم می گویند .

 

چون روی برگها گیاهان جدید به وجود آمده و به محض جدا شدن و روی خاک قرار گرفتن به گیاه جدید تبدیل می شود به آن مادر هزاران گویند و همچنین اشک عروس،بریوفیلوم ، گل اشک زلیخا،گل اشک مادر و نامهای دیگر هم دارد . این گیاه به صورت بوته ای تا ارتفاع 1 متر می باشد که معمولا یک یا دو شاخه در ابتدا هست که هر کدام از این شاخه ها در بالا به چندین شاخه تقسیم می شوند . البته هنگام گل دادن ارتفاع این گیاه به یک ونیم متر می رسد . معمولا این گیاه هر سال گل نمی دهد و دو یا سه سال طول می کشد تا گل دهد . گلها در فصل زمستان بر گیاه ظاهر می شون و ماندگاری زیادی دارند و تا بیشتر از یک ماه ه بر گیاه باقی می مانند .

گلهای گیاه نیز به صورت واژگون و در چندین طبقه برگیاه ظاهر می گردند . این گیاه دارای خصوصیت عجیبی است . روی لبه برگهای این گیاه جوانه های کوچکی می روید و وقتی دارای 4 برگ شدند از برگ جدا می شوند و اگر در جایی مناسب که خاک و رطوبت باشد قرار گیرند به گیاهی جدید تبدیل می شوند.

افزایش با قلمه ساقه و بذر به آسانی امکان پذیر است. گیاهان مادری که از آنها قلمه گرفته می شود باید در شرایط طول روز بلند پرورش یابند تا به حال رویشی باقی بمانند. قلمه انتهایی ساقه را که دارای چند جفت برگ بالغ است جهت افزایش بکار می برند. قلمه ها را پس از تهیه، به مدت 3-2 روز در گوشه ای قرار می دهند تا در محل بریدگی پینه تشکیل شود. سپس آنها را در محیط کشتی که دارای زه کشی و تهویه خوب باشد کشت می کنند. کاشت بذر در مورد برخی رقم ها که تفرقه صفات کمتری از خود نشان می دهند عملی است. بذر ها بسیار ریز هستند و از دی ماه تا تیر ماه کاشته می شود ولی برخی پرورش دهندگان در طول سال به تدریج بذرها را کشت می کنند تا قابلیت تولید در تمام طول سال را داشته باشند. بذر برای تندش نیاز به نور دارد، بنابر این نباید روی بذر پوشانیده شود. گونه های دیگر از طریق پاگیاه و گیاهکهای اطراف برگ قابل افزایش است.

 

روی لبه برگهای این گیاه جوانه های کوچکی می روید و وقتی دارای 4 برگ شدند از برگ جدا می شوند و اگر در جایی مناسب که خاک و رطوبت باشد قرار گیرند به گیاهی جدید تبدیل می شوند .اگر این گیاه را از طریق قلمه زدن زیاد نماییم معمولا گیاهی با ساقه ضخیم تر و قد بلندتر به دست می آوریم قدرت ریشه زایی در این گیاه خیلی زیاد می باشد اگر یک برگ را از قسمت دمبرگ در خاک بکاریم و البته به آن رطوبت کافی برسد ، برگ ریشه تولید کرده و گیاه جدیدی از آن می روید . البته معمولا خود برگ بعد از چندین هفته به مرور خشک می گردد اما گیاه جدید به رشد خود ادامه می دهد .

 

اگر قسمتی از شاخه گیاه را به طور وارونه در خاک قرار دهیم و به آن رطوبت کافی برسد گیاه می تواند از طریق پوست ساقه رطوبت را جذب نماید و رشد نماید . و البته قسمت جدید اگر نزدیک خاک باشد بعد از مدتی ریشه زده و گیاه جدید تولید می نمایدولی اگر نزدیک خاک نباشد پوست ساقه به مرور از پایین شروع به خشک شدن می کند تا پس از مدتی به قسمت جدید رسیده و آنجا هم خشک می گردد .البته در هنگامی که قلمه را وارونه در خاک قرار می دهیم از انتهای خود قلمه هیچ ریشه ای رشد نمی نماید اگر برگ را روی خاک مرطوب قرار دهیم و دمبرگ آن هم بیرون از خاک باشد ، باز از محلی که جوانه ها بر روی برگ می روید ، جوانه های جدید روییده و با تولید ریشه گیاه جدیدی را به وجود می آورندبا قطع ساقه گیاه ،پایه اصلی از چندین جا در کنار برگها تولید جوانه می نماید و تعداد جوانه ها به خاک مناسب و رطوبت کافی و مهمتر از همه به سن گیاه دارد.ریشه های نابه جای گیاه که در هنگام شرایط نامساعد خصوصا کمی رطوبت یا رشد زیاد گیاه از کنار دمبرگها رشد می نماید .

گرچه این گیاه متعلق به مناطق گرمسیر می باشد اما دمای هوا تا صفر درجه و حتی پایینتر را البته اگر طولانی مدت نباشد می تواند تحمل نماید و حتی در هوای سرد گل می دهد . گرمای هوا را نیز می تواند تحمل نماید .

 

آبیاری منظمی نیاز دارد و بهتر است که بین هر دو نوبت آبیاری اجازه دهیم که سطح خاک خشک شود و سپس گیاه را آبیاری کنیم . بنابراین آبیاری هفته ای یک مربته برای این گیاه کافی است. در طی زمستان باید آبیاری را کاهش داد و تا حدی گیاه را آب داد که فقط خاک به شکل کامل خشک نشود. آبیاری کم و یا زیاد این گیاه از جمله دلایل اصلی از بین رفتن آنان می باشند. آبیاری زیاد موجب پوسیدگی ریشه گیاه و لهیدگی و ریزش برگهای آن و آبیاری اندک نیز موجب خشک شدن و چروکیده شدن برگها و ریزش آنان و در نهایت از بین رفتن گیاه خواهد شد.

 

این گیاهان مکانی پر نور و روشن را ترجیح می دهند و هر مقدار که دمای میحط بالاتر رود نیز نور بیشتری را نیاز دارند. این گیاه روز کوتاه است و به بیان دیگر در اواخر زمستان و اوایل بهار که طول روزها هنوز کوتاه هستند به گل می نشیند. نور کم محیط در فصول رشد موجب بلند و باریک شدن ساقه ها، کم رنگ شدن برگها و همچنین ریزش گل می شود. نور شدید نیز می تواند موجب سوختن برگهای گیاه شود.

 

محیط گرم را ترجیح می دهند و دما نباید به زیر 13 درجه سانتیگراد نزول کند. این گیاه به وزش باد بخصوص بادهای سرد نیز حساس است و آنرا در معرض وزش باد کولر قرار ندهید. دمای 30-15 درجه سانتیگراد برای رشد این گیاه مناسب است اما گیاه در دمای حدود 21 درجه سانتیگراد بهترین رشد را خواهد داشت. همچینن دمای بیش از 25 درجه در زمان شکل گیری جوانه های گل موجب تاخیر در رشد جوانه ها خواهد شد.

 

این گیاه به خاکی سبک با زهکش مناسب نیاز دارد بخصوص اینکه به پوسیدگی ریشه ناشی از مرطوب باقی ماندن بستر کاشت حساس است . بکارگیری 60٪ پیت +40٪ پرلایت و یا هر مخلوط دیگری که سبک باشد و آب را در خود نگه ندارد ، محیط خوبی را برای رشد آن فراهم می کند. کمبود مواد غذایی موجب کاهش رشد گیاه، ریز شدن و پریدگی رنگ برگ ها و عدم شکل گیری و یا ریزش غنچه های گل می شود.

 

در طی تابستان هر ماه یک بار با کود مایع مخصوص گیاهان آپارتمانی، گیاه را تغذیه کنید.

زمان تعویض گلدان بعد از فصل گلدهی است و این گیاه در گلدانهای سفالی بهتر از گلدانهای پلاستیکی رشد می کند.

 

هرس: از اواخر زمستان شروع به گلدهی می کنند. فصل اصلی گلدهی در بهار است و گلدهی تا اواخر بهار می تواند ادامه داشته باشد. زمانی که طول روز بلند می شود گلدهی گیاه نیز کاهش می یابد و در نهایت متوقف می شود. در طی سال می بایست برگهای خشک شده و ساقه هایی که به هر دلیل آسیب دیده اند از گیاه جدا کرد. اما کوتاه کردن و یا سرزنی ساقه ها بعد از اتمام فصل گل انجام می شود. بعد از تمام شدن گل می بایست گلهایی را که خشکیده و قهوه ای هستند را از گیاه جدا کرد. با این کار گیاه را به گلدهی بیشتر تشویق و فصل گلدهی را افزایش می دهیم.

همچنین بعد از اتمام فصل گلدهی ، می توان برخی ساقه های مسن گیاه را کوتاه کرد تا تولید ساقه های جوان تحریک شود بدین صورت که ساقه مسن را طوری کوتاه می کنیم که 3-2 جفت برگ روی آن باقی بماند. بعد از چنین هرسی معمولا آبیاری گیاه را نیز باید کمتر کرد زیرا به دلیل کم شدن حجم کل برگها ، گیاه به آب کمتری نیاز خواهد داشت. زمانی که ساقه های جدید شکل گرفتند می توان میزان آبیاری را بیشتر کرد. همچنین زمانی که عمل هرس و کوتاه سازی شاخه ها را انجام می دهیم بهتر است که زمان کوددهی گیاه ، کود را با نصف غلظت معمول که استفاده می کنیم به کار بریم.

 

آفات و بیماری: سفیک پودری از جمله بیماری های احتمالی این گیاه است که در طی آن شبکه های سفید رنگ بسیار نرمی که مشاهده آنان سخت نیز است بر روی برگها تشکیل می شود و برگها به تدریج منقوط و زرد می شوند و نقاط مرده و خشکیده بر روی آنان شکل می گیرد. گیاه ممکن است کوتاه قامت بماند و گل شکل نگیرد. ایجاد تهویه مناسب در اطراف گیاه و عدم خیس شدن برگسار از جمله راهکارهای جلوگیری از شیوع این بیماری است. شپشک آرد آلود ، شته و حشره سپردار قهوه ای از جمله آفات شایع این گیاه هستند