بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی، کمبود نقدینگی و نگه‌داشتن نیروی انسانی از چالش‌ها و نگرانی‌های اصلی مدیران عامل در سازمان‌ها و شرکت‌های داخل کشور است. وضعیت در سال ۱۴۰۱ به نحوی بوده است که فقط ۵ درصد از این مدیران به آینده اقتصادی ایران خوش‌بین هستند؛ در‌حالی‌که این میزان در سال ۱۴۰۰، ۳۷ درصد بوده است.
شرکت مشاوره مدیریت ایلیا با همکاری گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد دومین گزارش مدیران عامل ایران مربوط به سال ۱۴۰۱ را منتشر کرده است. در پیمایشی که برای نگارش این گزارش انجام شده، ۳۰۰ مدیرعامل از ۲۷ صنعت کشور شرکت کرده‌اند. نتایج این گزارش ترسیم‌کننده نمایی کلی از ویژگی‌های حرفه‌ای مدیران، تحلیلشان از آینده کشور و شرکت خود و شرحی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های اصلی کاری و حرفه‌ای‌شان است.
در بخشی از این گزارش که به دیدگاه‌های مدیران می‌پردازد، این نتیجه به‌دست آمده است که ۹۰ درصد از مدیران عامل به رشد اقتصادی ایران در سال ۱۴۰۲ امیدوار و خوش‌بین نیستند و نیمی از آن‌ها پیش‌بینی رکود زیاد را برای این سال دارند.
هرچند آن‌ها به آینده اقتصادی کشور چندان امیدوار نیستند، ۴۷ درصد از مدیران برای شرکت خود در سال پیش رو رشد نسبی یا رشد زیاد و در‌مقابل، ۴۰ درصد از مدیران عامل شرکت‌کننده در این پیمایش برای شرکتشان افت نسبی یا شدید را پیش‌بینی کرده‌اند.
طبیعی است اگر شرایطی که در سال ۱۴۰۱ وجود داشت بر دیدگاه مدیران عامل درباره وضعیت حال و آینده سازمانشان تأثیر بگذارد. ۶۵ درصد از آن‌ها در این پیمایش اعلام کرده‌اند که عمده تمرکز و دغدغه‌شان را صرف فکر‌کردن به امروز و وضعیت جاری خود و شرکتشان می‌کنند و تنها ۳۵ درصد از شرکت‌کنندگان گفته‌اند که بر آینده و توسعه کسب‌وکارشان متمرکزند.
دغدغه‌های اصلی مدیران
بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی، کمبود نقدینگی برای رشد، نبود ثبات در قوانین و مقررات دولتی، حفظ انگیزه همکاران و اینترنت و فیلترینگ پنج دغدغه اصلی مدیران عامل شرکت‌ها و سازمان‌های ایرانی در سال ۱۴۰۱ بوده است.
بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی در سال ۱۴۰۰ هم اولین نگرانی مدیران بوده است. اینترنت و فیلترینگ در حالی به پنجمین دغدغه مهم مدیران عامل تبدیل شده است که در سال ۱۴۰۰ در میان نگرانی‌های این افراد جایی نداشته است. محدودیت‌های اینترنتی در نیمه دوم سال گذشته علاوه‌بر وارد‌کردن ضرر و زیان به شرکت‌ها، این موضوع را به یکی از دغدغه‌های اصلی مدیران کشور تبدیل کرده است.
۵۵ درصد از مدیران حاضر در این پیمایش بیشتر از ۴۰ سال داشته و ۴۵ درصد از آن‌ها کمتر از ۴۰ سال داشته‌اند. در هر دو گروه بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی اصلی‌ترین دغدغه است. در گروه مدیران مسن‌تر از ۴۰ سال، دومین دغدغه کمبود نقدینگی است، در‌حالی‌که برای مدیران کمتر از ۴۰ سال موضوع اینترنت و فیلترینگ دومین دغدغه و نگرانی در سال گذشته بوده است.
مشکلات اصلی شرکت‌ها در سال ۱۴۰۱ چه بوده است؟
پنج نمونه از مشکلات مهمی که شرکت‌ها در سال گذشته با آن روبه‌رو بوده‌اند، عبارت‌اند از: کمبود و تأمین نقدینگی، جذب و نگه‌داشت نیروی انسانی، بی‌ثباتی اقتصادی، نوسان‌های نرخ ارز و افزایش هزینه‌ها و دستمزدها. بدین‌ترتیب، به‌نظر می‌رسد اقتصاد نقطه بحران‌زای شرکت‌ها است که در تمام مشکلات اصلی رد پای آن را می‌توان مشاهده کرد.
دغدغه‌ای به نام اینترنت و فیلترینگ
نتایج این پیمایش نشان می‌دهد در‌حالی‌که اینترنت و فیلترینگ برای شرکت‌های خصوصی دغدغه بسیار مهمی است، شرکت‌های نیمه‌خصوصی در سال گذشته توجهی به این موضوع نکرده‌اند و دغدغه آن را نداشته‌اند. همچنین، در‌حالی‌که نیمی از زنان این موضوع برایشان به دغدغه تبدیل شده است، فقط ۲۷ درصد مردان به مسئله اینترنت و فیلترینگ توجه کرده‌اند.
یکی از بخش‌های مهم این گزارش که یافته‌های درخورتأملی دارد، به دیدگاه مدیران عامل شرکت‌های ایرانی درباره تحول دیجیتال مربوط می‌شود. با درنظرگرفتن این نکته که ایجاد تحول دیجیتال در هر سازمان نیازمند برنامه‌ای مشخص است تا زمینه این تحول گام‌به‌گام فراهم شود، در این پیمایش از مدیران خواسته شده است تا وضعیت تحویل دیجیتال خود را شرح دهند.
در پاسخ به چگونگی وضعیت اجرای تحول دیجیتال، ۳۱ درصد از مدیران گفته‌اند که در این زمینه اقدامات غیر‌نظام‌مند انجام می‌دهند، ۲۶ درصد انجام اقدامات نظام‌مند را گزارش داده‌اند و ۲۱ درصد از مدیران هم اعلام کرده‌اند که محاسبه ارزش‌ها در این حوزه تحول دیجیتال را انجام می‌دهند. در میان شرکت‌کنندگان در این پیمایش، ۱۷ درصد از مدیران گفته‌اند که به پیاده‌سازی موضوع تحول دیجیتال توجه کرده‌اند؛ اما هنوز ۵ درصد از مدیران هستند که به این مسئله توجهی نکرده‌اند.
موضوع تحول دیجیتال در حالی هنوز به دغدغه برخی مدیران و شرکت‌ها تبدیل نشده است که ۶۷ درصد از مدیران اذعان کرده‌اند که آینده سازمانشان تا حد زیاد و بسیار زیادی به پیاده‌سازی تحول دیجیتال وابسته است. بنابراین، به‌نظر می‌رسد تحول دیجیتال در حد ایده و تفکر به دغدغه مدیران تبدیل شده؛ اما تحقق آن برای درصدی از مدیران هنوز به عرصه عمل وارد نشده است.
آشنایی مدیران با اقتضائات عصر دیجیتال
یکی دیگر از یافته‌های این پیمایش حاکی از آن است که تقریباً نیمی از مدیران شرکت‌ها با اقتضائات عصر دیجیتال آشنایی زیاد و بسیار زیاد دارند. ۲۹ درصد از آن‌ها آشنایی خود با این مسئله را در حد متوسط می‌دانند و ۲۰ درصدشان هم میزان کم یا بسیار کمی آگاهی از این موضوع را گزارش داده‌اند.
فناوری‌های نوین و دیجیتالی بسیاری در توسعه و رشد شرکت‌ها و سازمان‌ها دخیل هستند. یکی از پرسش‌های پیمایش یادشده از مدیران این بوده است که «در آینده از کدام‌یک از فناوری‌های تحول‌آفرین استفاده خواهید کرد؟» که ۶۱ درصد از مدیران حاضر در این پیمایش «هوش مصنوعی» را به‌عنوان ابزار تحول‌آفرین سازمان خود انتخاب کرده‌اند. اینترنت اشیاء و اینترنت نسل پنجم فناوری‌های دیگری هستند که مدیران انتخاب کرده‌اند.
اکثر مدیران شرکت‌ها و سازمان‌های کشور اعلام کرده‌اند که از این فناوری‌های دیجیتال و به‌طور‌کلی از امکانات عصر دیجیتال بیش از هر موضوع دیگری برای توسعه مدل کسب‌وکارشان استفاده خواهند کرد. فرایندهای کسب‌وکار، تجربه مشتری و تجربه کارکنان نیز حوزه‌های دیگری است که مدیران مایل هستند از پیاده‌سازی تحول دیجیتال برای ایجاد تغییر در آن‌ها استفاده کنند.
با‌این‌حال، مدیران عامل اعتقاد دارند موانعی بر سر راه پیاده‌سازی تحول دیجیتال در شرکت‌ها و سازمان‌ها وجود دارد که اصلی‌ترین آن فرهنگ است. فناوری یکی دیگر از موانعی است که ۳۳ درصد از شرکت‌کنندگان در این پیمایش به آن اشاره کرده‌اند. وضعیت حکمرانی و قانون نیز چالش‌های دیگری است که به آن‌ها اشاره شده است.
مهارت‌های دیجیتال در سطح متوسط
میزان توسعه مهارت‌های دیجیتال در سازمان موضوع دیگری است که از شرکت‌کنندگان در این پیمایش پرسیده شده است. مجموعاً ۶۷ درصد از مدیران میزان توسعه این مهارت‌ها در سازمانشان را در سطح متوسط و بالاتر دانسته‌اند.
بررسی سایر سطوح نیز نشان می‌دهد که ۳۰ درصد از مدیران عامل سازمان‌ها و شرکت‌ها در پاسخ به این پرسش به میزان کم و بسیار کم توسعه این مهارت‌ها اشاره کرده‌اند.
