تمام مواردی که باید در موردنارسایی کلیه و عوامل ایجاد آن بدانید:
کلیه ها یک جفت عضو لوبیای شکل و قهوه ای رنگ می باشند که در طرفین ستون فقرات و در موازات اصلی مهره 1 تا 3 کمری قرار دارند. گرچه کلیه ها عضوهای کوچکی هستند، ولی وظایف حیاتی زیادی از جمله تصفیه نمودن مواد زاید و مایعات اضافی از خون را به عهده دارند که در حفظ سلامتی عمومی بدن موثر است.
بیماری شدید کلیه، ممکن است منجر به نارسایی کامل آن شود، که نیازمند درمان با دیالیز یا پیوند کلیه برای جلوگیری از مرگ است. اگر چه درمانهای موثری برای بسیاری از بیماریهای کلیه وجود دارد ولی برخی از مردم هنوز نمی دانند که بیماریهای کلیه قابل پیشگیری اند.
تعریف نارسایی کلیه
نارسایی کلیه از نظر تعریف به معنای کارکرد نامناسب کلیه ها در حد پایین تر از 15درصد است
پیشگیری بهترین راه حل برای جلوگیری از ابتلا به نارسایی کلیه است. اما هیچ پیشگیری مؤثری بدون شناخت علل نارسایی کلیه امکانپذیر نیست.
معمولاً دو علت مهم برای نارسایی کلیه ها( یا مرحله نهایی بیماری کلیه) دیابت( دیابت نوع 2 یا دیابت بزرگسالان) و فشار خون بالا وجود دارد. زمانی که این دو بیماری با درمان مراقبت شوند، بیماری های کلیه مرتبط با آنها می توانند پیشگیری شوند یا سرعت شان کاهش یابد. داروهای موثر زیادی برای درمان فشار خون بالا وجود دارند. علاوه براین، تغییرات سلامت بخش در شیوه زندگی، مانند کم نمودن وزن و ورزش مرتب در مراقبت از فشار خون بالا و حتی پیشگیری از آن موثر است. نظارت دقیق بر قند خون در بیماران دیابتی از سایر مشکلات مانند بیماری کلیه، بیماری کرونر قلب وسکته پیشگیری می کند. زمانی که بیماران دیابتی، همزمان به فشار خون بالا مبتلا شوند، داروهای خاصی که بازدارنده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتنسین نامیده می شوند، برای حفظ عملکرد کلیه ها موثرند. سومین علت اصلی مرحله نهایی بیماری کلیه گلومرولونفریت( بیماریی که به واحدهای تصفیه کننده کلیه بنام گلومرول ، آسیب می رساند) است . در بسیاری از حالات، علت این بیماری ناشناخته است ، اما در برخی موارد ممکن است ارثی باشد یا در اثر عفونت به وجود آمده باشد.
برخی از بیماریهای دیگری که ممکن است بر کلیه اثر بگذارند شامل عفونت ها، سنگ های کلیوی و بیماریهای ارثی، می شوند. استفاده بیش از اندازه قرص های ضد درد یا مصرف مواد مخدر مانند هروئین می تواند به کلیه ها صدمه بزند . برخی از این بیماریها قابل درمان هستند. برخی موارد، درمان می تواند سرعت پیشرفت بیماری را کاهش و طول عمر را افزایش دهد.
مراحل پیشروی بیماری
مرحله نهایی بیماری کلیه زمانی رخ می دهد که حدود 90 درصد از عملکرد کلیه از بین برود. افراد مبتلا به نارسایی کلیه ممکن است دچارتهوع، استفراغ، ضعف، خستگی، گیجی، مشکل در تمرکز و از دست دادن اشتها شوند، نارسایی کلیوی با آزمایش خون و ادرار قابل پیشگیری است.
معمولاً بیمارانی که مبتلا به بیماری های فوق هستند بتدریج کارکرد کلیه های آنان کاهش پیدا می کند و در اکثر موارد بیمار اطلاعی از بیماری خود ندارد. از آنجایی که نارسایی های کلیوی ممکن است علائم واضحی نداشته باشد، توصیه می شود که معاینات دوره ای، سالانه یا سالی دوبار انجام شود و در افرادی که سابقه قند، فشار خون و سابقه ارثی بیماری های کلیوی دارند، معاینات و آزمایشات با فواصل کمتر انجام شود.
در ابتلا به بیماری التهاب کلیه عوامل مختلفی وجود دارد که یکی از آنها ابتلا به گلودرد استرپتوکوکی است که بخصوص در اطفال و نوجوانان شایع است. در صورتی که درمان مناسب انجام نشود، در آینده موجب نارسایی کلیه می شود.
بنابراین گلودردهای چرکی نیاز به تشخیص سریع و درمان مناسب دارد . در بیمارانی که سنگ کلیه دارند درمان سنگ و پیگیری بعدی جهت بررسی احتمال عود سنگ ضرورت دارد. در اطفال، برگشت ادرار از مثانه به کلیه ها شایع است که معمولاً به صورت تب تظاهر می کند. بنابراین در اطفال دچار تب بدون علت، آزمایش کشت ادرار از نظر تشخیص برگشت ادرار ضرورت دارد.
در صورتی که این بیماری تشخیص داده نشود می تواند چندین سال بعد باعث نارسایی کلیه شود. یکی دیگر از علل نارسایی کلیه، ناهنجاری های مادرزادی است که معمولاً در اطفال و نوجوانان به صورت علائم ادراری تظاهر می کند. بنابراین در این گونه از بیماران بررسی های تشخیصی ضرورت دارد.
مراحل حاد بیماری
با توجه به آنچه گفته شد باید در نظر داشته باشیم که در هر سنی احتمال نارسایی کلیه وجود دارد و در تمام مقاطع سنی، نیاز به معاینات و آزمایشات دوره ای است.
اما سؤال دیگری که مطرح می شود این است که وقتی بیمار دچار نارسایی کلیه شد چه باید کرد؟
چنانکه گفته شد نارسایی کلیه وقتی رخ می دهد که کارکرد کلیه ها به حد پایین تر از 15 درصد برسد. در این حالت بدون درمان جایگزین، بسیاری از مبتلایان قادر به ادامه حیات نخواهند بود و نیازمند همو دیالیز یا پیوند کلیه خواهند داشت.
دیالیز اگرچه نخستین راه درمان جایگزین کلیه است اما پیوند کلیه راه حل بهتری برای درمان نارسایی های کلیه است زیرا بعد از پیوند کلیه بیمار تقریباً کیفیت زندگی طبیعی دارد و این درمان هم در کشور ما به دلیل پیوند کلیه از بیمار مرگ مغزی رو به افزایش است. به این ترتیب بیماران کیفیت زندگی بهتر خواهند داشت و از میزان بیماران دیالیزی کاسته خواهد شد.
