بازار بزرگ ایران؛ طلایه دار حمایت از کالای ایرانی

اوژن اوبن، سفیر فرانسه در ایران دوره مشروطیت، در کتاب «ایران امروز (1906-1907)؛ سفرنامه و بررسیهای سفیر فرانسه در ایران»، روایتی جالب درباره ایرانیان دگرگونی خواه در میانه دوره قاجار دارد. او ایرانیان را مردمانی برمی شمرد که با ویژگی وطن پرستی، برآن بوده اند که در میانه قدرت طلبی ها و جاه طلبی های کشورهای بزرگ در آن روزگار، بهره خویش را برده، از آسیب دیدن کشورشان جلوگیری کنند «نژاد ایرانی میهن پرست است و فرصت حساس لحظات حاضر را دقیقا درک می کند و به خوبی می داند که رضایت و روی خوش قدرتهای ذینفع [منظور، روسیه و انگلستان]، مساعدت خواهد کرد تا نیروی تعدیل کننده ای در میان جاه طلبی های روبه کاهش امپراطوری های آسیا، به وجود آید و به این طریق ضربات متقابل طرفین به ملایمت خنثی گردد». این نگرش غیر ایرانیان به مردمان این سرزمین، درنگی در ذهن کاوش گر آدمی پدید می آورد. چرا مردمانی اینچنین با دریافتی درست از خود و سرزمین شان، اما گاه در تاریخ آسیب دیده و به رکود دچار شده اند. پاسخ به این پرسش هرچند به پژوهش ها و اندیشه ورزی هایی گسترده نیاز دارد، اما نشانه هایی را می توان جست تا نشان دهد راه درست به کدام سو در تاریخ ایران می رفته است. 

طراحان و سازندگان بازار بزرگ ایران، در جایگاه بزرگ ترین مرکز اقتصادی برپایه نگرش های اجتماعی، فرهنگی، هنری، تفریحی و گردشگری در خاورمیانه، با دریافتی نو از پیشینه، جایگاه و شایستگی های تاریخی ایران و ایرانی، برآن بوده اند تصویری نو از میهن پرستی و باورمندی به ارزش های انسانی و اجتماعی فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی از دریچه یک کلان کنش اقتصادی ارایه دهند. این بزرگ بازار ایرانی در گوشه شمال غرب پایتخت در دامان مهربان البرز، در هنگامه بزرگ اقتصاد جهانی که پاره ای کشورها را بر دیگران چیره می سازد، برآن شده است با رویکردی نو، طلایه دار پشتیبانی از اقتصاد درون زای ملی، پاس دار سرمایه های ارزی و سلسله جنبان حمایت از کالای ایرانی باشد. کالاهای ارایه شده جهانی و ایرانی در مجموعه اقتصادی بازار بزرگ ایران، برپایه ویژگی های فرهنگی و اجتماعی جامعه ایران به این بزرگ بازار راه می یابند تا خریداران از خرید کالایی بهره مند شوند که با بسترهای فرهنگی و اجتماعی ایران دور و غریب نیستند. این رویکرد پاس داری فرهنگی و اجتماعی در این نگرش اقتصادی از آن رو در پیش گرفته شده است تا بسترهای فرهنگی و اجتماعی جامعه به ویژه در زمینه های سبک زندگی ایرانی- اسلامی مخدوش نشود. بازار بزرگ ایران بدین ترتیب اندیشه ای جامعه محور در نگرش های اقتصادی خواهد داشت تا فرهنگ و ساختار اجتماعی به آسیب هایی ناخواسته دچار نشود. برپایی فضای رقابتی و حضور هم زمان محصولات برتر خارجی و کالاهای باکیفیت ایرانی، آشنایی تولیدکنندگان ایرانی با استانداردهای روز جهان و پوشاندن و زدودن کاستی هایشان، رونق کسب وکار تولیدکنندگان و فروشندگان ایرانی را در پی می آورد. بخشی مهم از رویکرد اقتصادی بازار بزرگ ایران، برپایه پشتیبانی از تولیدکنندگان، صنعت گران و فعالان اقتصاد درون زای ملی شک گرفته است. 

یکی از مسایل پیچیده و شگفت انگیز جامعه ایران در روزگار گذشته، نگرش ایرانیان به پدیده های اقتصاد، سرمایه و پدیده واردات بوده است. ایرانیان در روزگار گذشته، برگرفته از ویژگی های فرهنگی، اجتماعی و باورهای ذهنی خویش، همچنین متاثر از ویژگی های سرزمینی و سیاسی، به اینگونه پدیده ها در زندگی روزمره خویش می نگریسته اند. همین مساله موجب شده است جهانگردانی که در گذشته به ایران آمده اند، توجهی ویژه بدان داشته باشند. واردات به ویژه در شکل بی رویه و بی قاعده آن، پدیده ای ویرانگر و آسیب زا در تاریخ ایران بوده است. اندیشمندان ایرانی و جهانگردان خارجی در پژوهش ها و نگاشته هایشان، به ویژه درباره زیست روزمره مردم در تاریخ معاصر ایران، از دل بستگی آسیب زای بخشی بزرگ از ایرانیان به واردات و کالای غیر ایرانی روایت کرده اند. این پدیده نکوهیده، امروزه آسیبی بزرگ بر تن و جان اقتصاد و جامعه ایران وارد آورده است. کوششی بزرگ می خواهد تا این فرآیند با دگرگونی های بزرگ، به سود ایرانی و ایرانی پایان یابد. بهره گیری ایرانیان از برترین کالاهای جهانی و ایرانی برپایه نیازهای فرهنگی و اقتصادی جامعه و مردمان این سرزمین، از دستاوردهایی به شمار می آید که می تواند جریان فزاینده و آسیب زای واردات بی رویه و بی ضابطه را کاسته، آن را به مسیری درست راه بنماید. 

ایران نو از مادرِ تاریخ زاده می شود و این تاریخ را مردمانی بازمی آفرینند که به خود، جامعه و آینده شان امید دارند و کوشایی، ویژگی راهبردی زیست روزمره آنان به شمار می آید. بازار بزرگ ایران، گستره کنش ها و کوشش های مردمانی است که به این نوزایی اقتصادی، ملی، اجتماعی، فرهنگی و هنری باور دارند و به امروز و آینده امیدوارند. گوشه شمال غرب تهران، اکنون چنین هوایی در سر دارد و سودایی بزرگ در ذهن می پروراند. بازار بزرگ ایران را مردمانی ساخته اند که به دگرگونی باور داشته اند. آنان دلبسته به فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی و دوستدار مردمان این سرزمین، فرصتی فراهم آورده اند تا از میراث تمدنی و سرمایه ملی و اقتصادی آنان نگاه بانی شود. نگاه بانان سرمایه های ملی و محصولات ایرانی، در بازار بزرگ ایران به زودی در انتظار میزبانی ایرانیان و غیر ایرانیانی می نشینند که از خوان گسترده کوشش های صنعت گران، تولیدکننده و کنش گران اقتصادی در ایران برای حمایت از تولید ملی و کالای ایرانی، هم تراز و همراه با برترین کالاهای جهانی با هدف نگاه داشت سرمایه های ملی و ارزی و جلوگیری از برون رفت شان از مرزهای ایران بهره مند می شوند. این نگاه بانان سرمایه های ملی، به نیروی تاریخی بازار باور دارند؛ بازار بزرگ ایران به دست چنین کسانی پدید آمده است.