بخش مهم میزان قند خون در دوران بارداری و دیابت بارداری

قند خون و دیابت در دوران بارداری

این نوع دیابت بین 3 تا 20 درصد زنان باردار را تحت تاثیر قرار می دهد آنان با افزایش قند خون (قند)در طول سه ماهه دوم و سوم بارداری مواجه می شوند در صورتی که در 90 در صد موارد، پس از تولد ناپدید می شود اما مادر در آینده در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 قرار دارد.

دیابت بارداری چیست؟

دیابت بارداری نوعی دیابت موقتی (در اغلب موارد) است که در آن بدن مقدار کافی انسولین را برای تنظیم قند در طول دوران بارداری ترشح نمی کند. همچنین ممکن است عدم تحمل قند یا کربوهیدرات نیز گفته شود.

علائم و نشانه های دیابت بارداری چیست ؟

• قندی که در ادرار هنگام آزمایش دیده می شود
• تشنگی غیر معمول
• ادرار مکرر
• خستگی
• عفونت مثانه ، پوست ،واژینال
• تاری دید
• سردرد

قند خون یا دیابت بارداری چه نشانه هایی دارد؟

علل دیابت بارداری و عوامل خطر بالا بودن قند خون:

دیابت بارداری زمانی اتفاق می افتد که بدن قادر به تولید کافی هورمون انسولین در دوران بارداری نیست. انسولین برای انتقال گلوکز خون به سلول ها ضروری است بدون انسولین کافی می توانید گلوکز زیادی را در خون خود بسازید، که منجر به سطح گلوکز خون نرمال و احتمالا دیابت حاملگی می شود.

میزان گلوکز خون بالا در دیابت حاملگی از هورمون های HPLآزاد شده توسط جفت در دوران بارداری ناشی می شود. این شبیههورمون رشد است (بنابراین به رشد کودک کمک می کند)، اما در واقع متابولیسم مادر را تغییر می دهد و چطور کربوهیدرات و لیپیدها را پردازش HPLدر واقع سطح گلوکز خون را بالا می برد و بدن یک زن را نسبت به انسولین کم تر حساس می کند - کم تر قادر به استفاده درست از آن است.

اگر بدن به اندازه کافی از انسولین استفاده نکند، میزان گلوکز خون بالا خواهد رفت.HPL هورمون سطح گلوکز خون را افزایش می دهد به طوری که کودک می تواند مواد غذایی را که از گلوکز اضافی به خون نیاز دارد بگیرد

در 15 هفته، هورمون رشد نیز افزایش می یابد و موجب افزایش سطح گلوکز خون مادر می شود این هورمون همچنین باید به تنظیم سطح گلوکز خون مادر کمک کند تا مطمئن شود که نوزاد مقدار صحیح مواد مغذی مورد نیاز را دریافت می کند.

این طبیعی است که میزان گلوکز خون در دوران بارداری به دلیل هورمون های اضافی تولید شده توسط جفت، کمی بالا برود. اما گاهی میزان گلوکز خون بالا می رود و بالا می ماند در صورت بروز این اتفاق، دیابت نوع 2 با خطر افزایش در کودک مرتبط است.

در حالی که پزشکان در مورد اینکه چرا بعضی از زنان دیابت حاملگی را توسعه می دهند و برخی دیگر نه مشخص نیست چندین عوامل خطر وجود دارند که به احتمال زیاد رخ می دهند:

سن

:زنانی که بعد از 25 سال باردار می شوند احتمال بیشتری دارد که به دیابت مبتلا شوند.

وزن:

زنانی که اضافه وزن دارند (BMI)شاخص توده بدنی (BMI)بیشتر در معرض خطر دیابت حاملگی هستند.

نژاد:

گروه های نژادی خاص، از جمله آمریکایی های آفریقایی، آمریکایی های بومی، آمریکایی های آسیایی، آمریکایی های اسپانیایی (آمریکای لاتین)، و جزایر اقیانوس آرام احتمال بیشتری دارد که دیابت حاملگی را داشته باشند.

تاریخچه خانوادگی :

اگر فرد دیگری در خانواده مبتلا به دیابت باشد (نوع 1، نوع 2، یا دیابت بارداری)، شما در معرض خطر بالاتری قرار دارید.

دیابت قبل از بارداری :این یک تشخیص هشدار برای دیابت آینده است. این به این معنی است که سطح گلوکز خون شما بالاتر از سطح نرمال است، اما هنوز به اندازه کافی بالا نیستند که دیابت را در نظر بگیرند. اگر به شما گفته شد که دارید، باید هشیارتر از آن باشید که قند خونتان به طور مرتب چک شود

بارداری قبلی با دیابت حاملگی:اگر در دوران بارداری پیش از حاملگی به دیابت مبتلا شوید، بیشتر در معرض خطر توسعه آن در حاملگی های بعدی قرار می گیرید.

تشخیص دیابت بارداری :

پزشک متخصص زنان و زایمان احتمالا سطح قند شما را بررسی کرده و در مورد هر گونه عوامل ریسکی که ممکن است با شما داشته باشد، بحث می کند؛ این بخشی از غربالگری روتین برای دیابت حاملگی است.

اگر دکتر احساس می کند که شما در معرض خطر ابتلا به دیابت حاملگی قرار دارید، احتمالا میزان گلوکز خون را در ابتدای دوره بارداری بررسی خواهد کرد - برخی اوقات به محض اینکه بارداری تان تایید می شود. اگر میزان قند خون در محدوده نرمال باشد، می توانید انتظار داشته باشید که پزشک میزان گلوکز خون را دوباره در سه ماهه دوم حدود 24 تا 28 هفته چک کند .

برای تشخیص دیابت حاملگی، پزشک باید یک آزمایش قند (OGTT)، را انجام دهد. او دستورالعمل هایی را به شما می دهد که چگونه برای تست آماده شوید، 8 ساعت قبل از تست چیزی نخورید.

به خاطر داشته باشید، هنگامی که سطح قند خون به خوبی کنترل نشود، کودک بیشتر از سلامت خود وزن خود را افزایش خواهد داد و ممکن است با کودکی چاق از همان ابتدا مواجه شوید

اگر دیابت حاملگی داشته باشید ، چگونه درمان خواهید شد؟

هدف اصلی درمان دیابت حاملگی، کنترل سطح قند خون است. مراحلی وجود دارند که شما و پزشک می توانید میزان قند خون سالم را حفظ کنید:

• نظارت دقیق بر شما و نوزادتان
• نظارت بر میزان گلوکز خون
• درمان انسولین در صورت نیاز
• ورزش و رژیم غذایی

آیا بالا بودن قند خون در بارداری درمان می شود؟

در مساله قند خون بارداری چیزی هست که از آن بترسیم؟

اگر دیابت حاملگی تشخیص داده شود و درمان شود، ریسک کمی از عوارض وجود دارد. در چنین مواردی، زنان مبتلا به دیابت حاملگی می توانند کودکان سالم داشته باشند و دیابت پس از زایمان از بین برود با این حال چنانچه بخش نوزاد وبارداری پلاس وی اشاره کرده است اگر دیابت حاملگی درمان نشود، اثرات آن بر روی مادر و کودک می تواند شامل موارد زیر باشد:

- وجود انسولین و گلوکز، امینو اسید و اسیدهای چرب در مواد غذایی سبب رشد زیاد از حد و بزرگی جنین می شود و مشکل زایمانی به وجود می آورد.

- در سه ماهۀ اول دوران حاملگی، که قلب، ریه ها، کلیه ها و مغز جنین در حال شکل گیری اند، در صورت بالا بودن قند خون مادر، خطر پیدایش ناهنجاری در جنین یا سقط جنین وجود دارد.

- بالا بودن اسید خون (کتواسیدوز) می تواند به سقط جنین بینجامد.

- بالا بودن قند خون در سه ماهۀ دو حاملگی، موجب نارس شدن جنین و زایمان پیش از موعد می شود.

- مادر حامله ای که قند خون او کنترل نشده باشد ممکن است دچار افزایش فشارخون و اختلال در چشم شود.

- افزایش شانس زایمان سزارین

- کمی افزایش خطر مرگ جنین و نوزادان

- در مادران حامله دیابتی با افزایش مقدار قند، آمینواسیدها و اسیدهای چرب خون نیز بالا رفته و مقداری از این مواد به جنین آن ها می رسد و موجب تحریک لوزالمعدۀ جنین می شود و انسولین بیشتر ترشح می شود.

- قند خون نوزاد پس از تولد، برخلاف قند خون مادرکم شده و نوزاد به علت تخریب گلبول های قرمز جنین که کبد نوزاد هم نمی تواند آن را از بین ببرد با زردی متولد می شود.

هم چنین مهم است که بعد از زایمان به دنبال نشانه هایی از دیابت باشید.

آزمایش ممکن است چند ماه بعد از زایمان انجام شود تا مطمئن شود که میزان قند خون شما به حالت عادی بازگشته است. همچنین به خاطر داشته باشید زنانی که دیابت حاملگی دارند در ادامه زندگی در معرض ابتلا به دیابت (نوع دوم) هستند اگر علائم دیابت نوع دوم را دارید با پزشک صحبت کنید.

قند خون بارداری و شیردهی:

شیردهی به همه زنان، دیابتی یا سالم توصیه می شود. شیر مادر غذای عالی برای رشد کودک است. شیردهی نه تنها به مادر کمک می کند اضافه وزن در دوران بارداری را کم کند بلکه فشار خون را کاهش می دهد و به کنترل گلوکز خون (قند)کمک می کند و در نتیجه از دیابت نوع 2 جلوگیری می کند.

هم چنین خطر چاقی و دیابت را در آینده کودک کاهش می دهد. نیازهای غذایی مادران شیرده، در طول سه ماهه آخر بارداری، یک سان است.با شیردهی بلافاصله بعد از زایمان از افت قند خون تا 6 ماه، جلوگیری کنید.

با داشتن قند خون بارداری چه غذاهایی باید بخورید؟

در طول دوران بارداری، تمرکز بر کیفیت غذا مهم است و میزان گلوکز خون را کنترل می کند. برخی از غذاهایی که ممکن است به ویژه در برنامه رژیم غذایی دیابت در نظر گرفته شوند عبارتند از:

• غلات سبوس دار
• گوشت
• میوه هایی مثل سیب، گوجه فرنگی و موز
• سبزیجات، به ویژه سبزیجات سبز
• محصولات لبنی کم چرب مانند ماست یونانی
• ماهی، به خصوص ماهی سالمون
• تخم مرغ
• حبوبات

با بالا بودن قند خون بارداری از چه غذاهایی باید اجتناب کنید؟

زمانی که مبتلا به دیابت هستید، باید از غذاهای بسیار فرآوری شده و یا هر چیزی که شامل مقدار زیادی شکر باشد خودداری کنید. غذاهایی که در بخش بارداری و نوزاد پلاس وی نام برده شده است:

• نوشیدنی های اسیدی (که به هر حال باید از خوردن آن اجتناب کنید)
• غذاهایی مثل کیک، شیرینی، مافین
• نوشیدنی های مانند سودا، آب میوه
• فست فود
• غذاهای مثل برنج سفید و سیب زمینی

حتی اگر دیابت ندارید، مصرف خود را کنترل کنید چون ارزش غذایی کمی دارند و یا هیچ ارزش غذایی ندارند.

نکات مهم برای خانم های دیابتی که می خواهند در آینده حامله شوند:

استفاده از وسایل پیشگیری حاملگی

خانم هایی که به دیابت دچارند و دوست دارند حاملگی نرمالی را تجربه کنند پیش از بارداری از وسایل پیشگیری حاملگی استفاده نمایند تا هر وقت در شرایط خوبی قرار داشتند ، باردار شوند . این خانم ها باید رژیم انسولین درمانی خود را رعایت کنندو آزمایش دهند و زمانی که آزمایش هموگلوبین A-1C آنها نزدیک طبیعی بود پیشگیری از حاملگی خود را متوقف کنند و اقدام به بچه دار شدن کنند.

معاینۀ کامل و دقیق قبل از حاملگی

معاینۀ کامل، به وسیلۀ پزشک کمک می کند قبل از بارداری خطراتی هنگام حاملگی (مانند افزایش فشارخون، گرفتاری در چشم، بیماری اعصاب محیطی و گرفتاری کلیه ها)تشخیص داده و درمان شود.

آزمایش قند خون

روزانه چندین نوبت قند خون خود را قبل از حاملگی و در دوران حاملگی اندازه بگیرید مثلا قند خون خود را قبل از هر غذا و یک تا دو ساعت بعد از غذا و هنگام خواب و حتی نیمه شب اندازه گیری کنید و اگر مبتلا به دیابت هستید ، درمان را بکار بگیرید. 

داشتن برنامۀ غذایی سالم

برای طبیعی شدن قند خون تان برنامۀ غذایی سالم داشته باشید . اگر در بارداری دچار تهوع، استفراغ و یبوست شده اید زیر نظر متخصصین برنامۀ غذایی سالم و متناسب با دیابت دریافت نمایید.قندهای مصنوعی مثل غذاهای دارای ساخارین مصرف نکنید و مقدار محدودی از غذاهای دارای آسپارتام مصرف کنید. 

ورزش

بهتر است خانم های باردار در طول حاملگی ورزش های سبک انجام دهند اما بهتر است قبل و بعد از ورزش قند خون خود را آزمایش کنند تا از کم شدن ناگهانی قند خون جلوگیری شود.

در دوران حاملگی تحت نظر پزشک باشید

خانم های مبتلا به دیابت باید در تمام دوران حاملگی خود باید تحت نظر پزشک باشند تا مبتلا به عوارض احتمالی دوران بارداری نشوند.

قند خون بارداری و نظارت های پزشکی

سه ماهۀ اول دوران حاملگی

هر خانم بارداری باید در سه ماهۀ اول دوران بارداری، به خصوص در 10 تا 12 هفته اول، به وسیلۀ پزشک متخصص زنان و مامایی معاینه شود زیرا دراین زمان اعضای حیاتی جنین در حال تشکیل و رشد است و قند خون باید طبیعی باشد و باید بارها اندازه گیری شود تا دچار افت قند خون نشوید.

سه ماهۀ دوم دوران حاملگی

پزشک در سه ماهۀ دوم حاملگی، از خانم های باردار برای آگاهی از سلامت و وضع جنینِ داخل رحم آنها آزمایش اولتراسوند می گیرد. در تمام دوران بارداری خانم باردار نباید بیشتر از 18.5 کیلوگرم باشد و باید وزن آنها بین 11 تا 16 کیلو افزایش یابد و خانم های باردار چاق نباید بیش از11.5 کیلوگرم اضافه وزن یابند .

در صورت تزریق انسولین ، در حدود هفتۀ 20 حاملگی نیاز بدن شما به انسولین زیادتر خواهد شد زیرا هورمونی که از جفت ترشح و موجب رشد جنین می شود، اثر انسولین مادر را کم می کندو بدن نیاز به افزایش انسولین خواهد داشت. در سه ماهۀ دوم دوران بارداری به دلیل پیشرفت آسیب های عروقی چشم تحت تأثیر هورمون های ترشح شده از جفت طی دوران حاملگی باید تحت نظر چشم پزشک قرار گیرید.

سه ماهۀ سوم دوران حاملگی

در سه ماهه آخر بارداری شما باید تحت نظر پزشک قرار گیرید تا از عوارضی مانند :افزایش فشارخون و ورم پاهای ناشی از مشکل کلیه آگاه شوید. پزشک در این دوره، برای آگاهی از سلامتی جنین و میزان رشد او از شما اولتراسوند خواهد کرد و چشمان شما را معاینه می کند.