بررسی انواع علائم حیاتی انسان
علائم حیاتی معیارهای اندازه گیری برای عملکردهای پایه و اساسی در بدن هستند. چهار نشانه و علائم اصلی در بدن وجود دارند که توسط پزشکان متخصص ارائه شده است و شامل موارد زیر می باشند :
- دمای بدن
- ضربان نبض
- تعداد تنفس
- فشار خون (البته فشارخون جزء علائم حیاتی محسوب نمی شود اما اغلب به عنوان یک علامت حیاتی اندازه گیری می گردد.)
علائم حیاتی در تشخیص وضعیت و مشکلات پزشکی موثر هستند که این علائم را می توان در خانه، اورژانس و یا مطب پزشک اندازه گیری کرد.
دمای بدن چیست ؟
دمای طبیعی بدن یک فرد با دیگری بر اساس جنسیت ، میزان فعالیت ، مصرف غذا و مایعات ، زمان های مختلف از روز و در خانم ها طبق چرخه قاعدگی متفاوت می باشد.
چنانچه در بخش سلامت پلاس وی گفته ایم دمای بدن تقریباً بین 97.8 درجه فارنهایت یا 36.5 درجه سانتی گراد تا 99 درجه فارنهایت یا 37.2 درجه سانتیگراد برای یک فرد نسبتاً جوان و سالم می باشد.
دمای بدن را می توان از طریق راه های زیر اندازه گیری کرد:
از طریق دهان :
دمای بدن می تواند خود را از طریق دهان نشان دهد که معمولاً یک ترمومتر را درون آن قرار می دهند. البته ترمومترهای دیجیتال این کار را بسیار راحت تر کرده است.
از طریق مقعد :
می توان دما را از طریق ترمومتر های دیجیتالی در مقعد اندازه گیری کرد که البته دما در این قسمت حدود 0.5 تا 0.7 درجه فارنهایت بالاتر از دمای دهان می باشد.
از طریق زیر بغل :
دما را می توان از زیر شانه ها با زیر بغل با استفاده از ترمومتر دیجیتالی اندازه گیری کرد که این دما معمولاً 0.3 تا 0.4 کمتر از دمای داخل دهان می باشد.
از طریق گوش :
یک نوع ترمومتر خاص برای این قسمت طراحی شده است که شبیه به سمعک می باشد و می تواند دمای مرکزی بدن را که همان دمای اعضای داخلی می باشد نشان دهد.
از طریق پوست :
ترمومتر مخصوص دمای پوست نیز متفاوت است و سرعت بالایی هم دارد و پوست مورد نظر برای اندازه گیری آن نیز پیشانی می باشد.
گاهی اوقات دمای بدن در اثر عوامل مختلفی مثل تب ، بالا پایین می شود . زمانی که دمای بدن یک درجه از حالت حداکثری یعنی 98 درجه فارنهایت بالاتر برود یعنی فرد به تب مبتلا شده است.
دماسنج های جیوه ای
جیوه یک ماده سمی است که برای سلامت انسان مضر می باشد. همین طور برای محیط نیز آسیب زا است و از آن جایی که خطر شکسته شدن دماسنج های جیوه ای به دلیل ساختار شیشه ای آن ها وجود دارد، تقریباً منسوخ شده اند و کم کم تمام طرح های دیجیتالی جایگزین شده اند.
ضربان نبض چیست؟
ضربان نبض نیز یک اندازه گیری مانند سرعت ضربان قلب می باشد و تعداد دفعاتی که قلب شما در هر دقیقه می زند را اندازه گیری می کند . زمانی که قلب ، خون را به سمت رگ ها می برد ، این رگ ها گشاد می شوند و در نتیجه اندازه گیری نبض ، نه تنها میزان ضربان قلب را نشان می دهد، بلکه نشان دهنده موارد زیر نیز می باشد:
- ریتم قلب
- قدرت نبض
یک نبض نرمال برای یک فرد سالم تقریباً باید بین 60 الی 100 بار در هر دقیقه ضربان داشته باشد. گاهی اوقات ضربان قلب به دلیل ورزش کردن ، بیماری ، آسیب دیدگی و یا غلبه احساسات کاهش و افزایش پیدا می کند.
خانم ها از 12 سال به بالا عموماً ضربان قلب تند تری نسبت به مردان دارند. ورزشکارانی مانند دوندگان که از قلب و عروق خود بیشتر کار می کشند ، تقریباً 40 ضربان قلب در هر دقیقه دارند و مشکل خاصی را نیز تجربه نمی کنند.
ضربان نبض را چگونه اندازه گیری می کنند؟
زمانی که قلب ، خون را به سمت رگ ها انتقال می دهد، احساس خواهید کرد این ضربان به رگ ها فشار آورده است . این رگ ها معمولاً نزدیک سطح پوست می باشند و در نقاط خاصی از بدن یافت می شوند.
نبض را می توان در دو طرف گردن ، داخل آرنج یا در کمر یافت . بسیاری از افراد نیز به راحتی از طریق مچ دستشان، نبض خود را اندازه گیری می کنند . اگر قصد دارید که نبض خود را در گردن اندازه گیری کنید، مراقب باشید که بیش از حد به آن فشار وارد نکنید.
فشار آوردن به نبض می تواند مانع حرکت جریان خون شود و مغز شما را تغذیه نکند.
برای گرفتن نبض اول از همه باید از نوک انگشتان اول و دوم دست خود استفاده کنید . آن را به آرامی روی رگ ها فشار دهید تا جایی که نبض را پیدا کنید و سپس زمانی که عقربه ثانیه شمار روی عدد 12 ایستاد، شروع به شمردن نفس کنید تا 60 ثانیه تعداد نبض های فرد را شمارش کنید.
زمانی که آن را شمردید، باید روی نبض تمرکز داشته باشید. اگر شک داشتید، از یک فرد دیگر کمک بگیرید.
سرعت تنفس چیست؟
سرعت تنفس یعنی تعداد نفس هایی که فرد در هر دقیقه می کشد. این سرعت معمولاً زمانی اندازه گیری می شود که فرد در حال استراحت است و به راحتی می توان تعداد تنفس او را در هر دقیقه شمرد که معمولاً با هر بار بالا رفتن قفسه سینه او حساب می شود.
سرعت تنفس ممکن است با تب ، بیماری و دیگر مشکلات پزشکی افزایش پیدا کند. زمانی که تنفس را اندازه گیری می کنید ، حتماً باید به مشکلات تنفسی نیز توجه داشته باشید که اندازه گیری دقیق تری به دست بیاورید. تنفس طبیعی برای افراد جوان و سالم حدوداً بین 12 تا 16 تنفس در دقیقه می باشد.
فشار خون چیست ؟
فشارخون زمانی اتفاق می افتد که خون به سمت دیواره رگ در طول انقباض ها و عضلات شل کننده قلب حرکت می کند . همزمان که قلب می زند ، خون را به سمت رگ ها پمپاژ می کند و در نتیجه فشار خون در بالاترین حد خود قرار می گیرد تا زمانی که قلب در حالت استراحت قرار بگیرد.
در نتیجه فشار خون کاهش پیدا می کند. هنگام اندازه گیری فشار خون ، دو عدد ثبت می شود . عدد بالاتر فشار سیستولیک نامیده می شود که به فشار درون رگ ها مربوط است.
این عدد به زمانی مربوط است که قلب در حالت پمپاژ خون است و عدد کمتر یا فشار دیاستولیک به زمانی برمی گردد که فشار درون رگ ها هنگام استراحت اندازه گیری می شوند و در حال پر شدن با خون می باشند . هر دو فشار طبق واحد میلی متر جیوه هستند. ثبت این اعداد میزان بالا بودن فشار خون در فرد را نشان می دهد.
فشار خون بالا مستقیماً خطر حملات قلبی ، نارسایی قلب و سکته را افزایش می دهد. رگ در این شرایط در کار مقاومت بیشتری در برابر جریان خون نشان می دهد و در نتیجه فشار خون و گردش خون در آن ها سخت تر می شود . فشار خون بالا معمولاً به مرحله یک و دو تقسیم می شود.
فشارخون معمولاً شامل دسته بندی های زیر می شود:
فشار خون طبیعی :زمانی است که فشار سیستولیک کمتر از 120 و دیاستولیک کمتر از 80 باشد.
فشار خون بالا : زمانی است که فشار سیستولیک 120 تا 129 و فشار دیاستولیک کمتر از 80 باشد.
فشار خون مرحله یک :زمانی است که فشار سیستولیک 130 تا 139 و فشار دیاستولیک بین 80 تا 89 باشد.
فشار خون مرحله دو :زمانی است که فشار سیستولیک 140 یا بیشتر و دیاستولیک 90 یا بالاتر باشد.
این اعداد را می توان به عنوان راهنما استفاده کرد. البته فشار خون بالا لزوماً به معنای وجود مشکل در بدن فرد نیست اما پزشک می تواند مشکلات را بررسی کند و زودتر از خطرات احتمالی جلوگیری کند.
چرا باید فشار خون را در منزل اندازه گیری کرد؟
افرادی که فشار خون بالا دارند، باید در منزل در طول روز فشار خون خود را اندازه گیری کنند و این کار را به صورت روزانه انجام دهند تا بتوانند نتیجه را به پزشک گزارش دهند و از خطرات و مشکلات پیشگیری کنند.
برای اندازه گیری فشار خون چه تجهیزاتی مورد نیاز است؟
برای اندازه گیری فشار خون به راحتی می توانید از دستگاه های دیجیتال استفاده کنید که صفحات کوچکی دارند و عدد فشار خون شما را نشان می دهند.
دستگاه های دیگری برای اندازه گیری فشار خون وجود دارند که معمولاً توسط پزشکان استفاده می شود ولی نیاز به دقت بالا دارند. به این دستگاه ها فشارخون آنروئید می گویند که فشار مطلق را اندازه گیری می کنند و قیمت نسبتا مناسبی دارند.
قبل از اندازه گیری فشار خون نکات زیر را مد نظر داشته باشید :
- تا 30 دقیقه قبل از اندازه گیری فشار خون سیگار نکشید و قهوه ننوشید.
- قبل از انجام این تست حمام بروید.
- 5 دقیقه قبل از انجام این تست بدن خود را ریلکس کنید.
- به کمر خود تکیه دهید.
- روی مبل یا صندلی های نرم ننشینید.
- پاهای خود را روی زمین قرار دهید.
- دست خود را روی یک سطح صاف مانند میز بگذارید.
- هنگام اندازه گیری با دستگاه های دیجیتالی اجازه دهید که دستگاه عدد نهایی را نشان دهد و عجله نکنید.
- هر روز در یک زمان مشخص و یکسان فشار خون را اندازه گیری کنید.
- تاریخ ، زمان و عدد فشار خون را روی یک برگه یادداشت کنید تا آن را به صورت دقیق به پزشک گزارش دهید.
- اگر فشار خون شما در حالت سیستولیک به 180 یا بالاتر و در حالت دیاستولیک به 110 یا بالاتر رسید، حتماً به صورت اورژانسی به پزشک مراجعه کنید.