برنامه‌های مختلفی وجود دارند که علاوه‌بر پیش‌بینی وضعیت آب‌وهوا، اطلاعات مفید دیگری نیز ارائه می‌دهند. این روزها آن‌قدر به تغییرات سریع آب‌وهوا عادت کرده‌ایم که بهتر است همیشه زودتر از این تغییرات مطلع شویم. همه‌ی برنامه‌های آب‌وهوا، داده‌های یکسانی را گزارش نمی‌دهند؛ در این مقاله قصد داریم بهترین نمونه‌ها را به شما معرفی کنیم.
برخی افراد به‌دلیل حساسیت به برخی آلودگی‌هایی که معمولاُ در هوا وجود دارد، به کسب اطلاعات در این مورد نیاز مبرم دارند. فهرست بهترین اپلیکیشن‌های آب‌وهوایی اطلاعات بسیار مفیدی دراختیارتان قرار می‌دهند تا بتوانید برنامه‌ریزی داشته باشید و با چک کردن وضعیت آب‌وهوا، برای همه‌ی شرایط آماده باشید.
قبل‌از مرور فهرست بهترین برنامه‌های گزارش اطلاعات آب‌وهوایی، اجازه دهید ابتدا درمورد شاخص آلودگی هوا صحبت کنیم.
شاخص آلودگی هوا چیست و چگونه تعیین می‌شود؟
وقتی حرف از اندازه‌گیری آلودگی هوا به‌میان آید، درک داده‌های خام دشوار است و شاخص‌های کیفیت هوای به‌همین دلیل ایجاد شده‌اند. شاخص کیفیت هوا (AQI) داده‌های عددی را به مقیاس رتبه‌بندی توصیفی تبدیل و درک میزان آلودگی هوای تنفسی را برای شهروندان در هر سنی آسان‌تر می‌کند.
شاخص کیفیت هوا، مقیاسی است که برای نشان‌دادن میزان آلودگی هوا به‌همراه خطرات مرتبط با هر رتبه استفاده می‌شود. AQI با استفاده از استانداردهای تعیین‌شده براساس تحقیقات پزشکی برای سطوح قابل‌قبول آلاینده‌های اصلی هوا محاسبه می‌شود.
شاخص‌های کیفیت هوا دو هدف اصلی را دنبال می‌کنند:
- اطلاع‌رسانی به عموم مردم درمورد کیفیت هوا با روشی قابل‌فهم تا بتوانند برای حفظ سلامت خود اقدامات لازم را انجام دهند.
- کمک به کشورها برای توسعه و ارزیابی سیاست‌های کیفیت هوای بهتر.
بسیاری از شاخص‌های کیفیت هوا وجود دارد که سازمان‌های دولتی مختلف از آن‌ها استفاده می‌کنند؛ بااین‌حال هیچ‌یک از AQIها شامل پارامترهای مربوط به کیفیت هوا برای همه‌ی بازه‌های زمانی نمی‌شوند.
نحوه محاسبه‌ی شاخص آلودگی هوا
آلاینده‌های هوا از منابع مختلفی مثل میزان استفاده از سخت‌های فسیلی در وسایل نقلیه و آشپزی و منابع طبیعی مثل طوفان‌های گردوغبار و دود ناشی‌از آتش‌سوزی‌ها و آتش‌فشان‌ها ایجاد می‌شوند.
سیستم‌های نظارت بر کیفیت آب‌وهوا برای شناسایی آلاینده‌های خاص از حسگرهای مخصوص بهره می‌برند. برخی برای اسکن چگالی ذرات معلق در یک مترمربع هوا از لیزر استفاده می‌کنند درحالی‌که برخی دیگر برای اندازه‌گیری انرژی منعکس‌شده یا منتشرشده از زمین، به تصویربرداری ماهواره‌ای متکی هستند.
آلاینده‌های مرتبط با تأثیرات سلامت انسان و محیط‌زیست شامل PM10، PM2.5، ازن سطح‌زمین، دی‌اکسید نیتروژن و دی‌اکسید گوگل است. هرچه تراکم آلاینده‌ها در هوا بیشتر باشد، شاخص کیفیت‌هوا (AQI) بالاتر خواهد بود. باید اشاره کنیم این مقیاس در محدوده‌ی صفر تا ۵۰۰ تعیین می‌شود. وقتی AQI رقم ۵۰ یا کمتر را نشان دهد، یعنی میزان آلودگی کم‌خطرتر است، درحالی‌که رقم‌های بالای ۱۰۰ ناسالم درنظر گرفته می‌شوند. به گزارش UNEP، فقط ۳۸ کشور از ۱۱۷ کشور و منطقه در سرتاسر جهان، میانگین AQI سالم را درسال ۲۰۲۱ داشتند.
نحوه محاسبه‌ی کیفیت هوا
بانک‌های اطلاعاتی کیفیت هوا، خوانش‌های سیستم‌های نظارت کیفیت هوای دولتی، منابع جمعی و ماهواره‌ای را پردازش می‌کنند تا عدد AQI را به‌دست آورند. این پایگاه‌های اطلاعاتی می‌توانند براساس قابلیت اطمینان و نوع آلودگی اندازه‌گیری‌شده، داده‌ها را با وزن متفاوت درنظر بگیرند.
به‌عنوان مثال UNEP با همکاری IQAir اولین ماشین‌حساب قرارگرفتن درمعرض آلودگی هوا را که داده‌های زنده ارائه می‌دهد، در سال ۲۰۲۱ راه‌اندازی کرد؛ ابزاری که خوانش‌های جهانی را از سیستم‌های نظارتی کیفیت هوا در ۶۴۷۵ مکان در ۱۱۷ کشور و ناحیه‌ی جهان ترکیب می‌کند. این پایگاه داده، خوانش PM2.5 را در اولویت قرار می‌دهد و از هوش‌مصنوعی برای محاسبه‌ی میزان قرارگرفتن جمعیت درمعرض آلودگی هوا در بازه‌های زمانی ساعتی استفاده می‌کند.
اپلیکیشن کیفیت هوای تهران
در ادامه بهترین برنامه‌های بررسی کیفیت هوای تهران را معرفی می‌کنیم. البته بعضی از این اپلیکیشن‌ها میزان آلودگی را در سایر نقاط کشور نیز نشان می‌دهند.
سامانه پايش كيفی هوای كشور
برنامه‌ی سامانه‌ی پايش كيفی هوای كشور، شاخص کیفیت هوای کل ایستگاه‌های محیط‌زیست ایران را به‌تفکیک استان‌ها ازجمله تهران نشان می‌دهد.
صفحه‌ی اول این برنامه میانگین شاخص ایستگاه‌های استان‌ها را نمایش می‌دهد و در صفحه‌ی دوم، شاخص آلاینده‌های مختلف به‌تفکیک ایستگاه و به‌صورت نمودار، نمایش داده می‌شوند. بخش دیگری از این اپلیکیشن برای ارائه‌ی اطلاعات درمورد شاخص کیفیت هوای هر ایستگاه روی نقشه طراحی شده است. علاوه‌براین راهنمای مربوط به شاخص و زمان داده‌ها در بخش تنظیمات برنامه دردسترس است.
کیفیت هوای تهران
برنامه‌ی کیفیت‌هوای تهران اطلاعات کیفیت هوا را به شهروندان ارائه می‌کند. ازجمله قابلیت‌های اپلیکیشن مذکور می‌توان به نمایش شاخص کیفیت هوا به‌تفکیک ایستگاه‌ها، نمایش شاخص کیفیت ایستگاه‌ها روی نقشه‌ی شهر تهران، نمایش شاخص کیفیت هوا در روزهای هفته‌ی گذشته و موارد دیگر اشاره کرد.
اپلیکیشن کیفیت هوای تهران همچنین با توجه به شرایط شاخص آلودگی، تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌هایی ارائه می‌دهد و علاوه‌براین تعداد روزهایی که هوا سالم بوده را با تعداد روزهایی که هوا ناسالم ارزیابی شده است مقایسه می‌کند. این برنامه همچنین وضعیت آب‌وهوا را به‌همراه نقشه‌ی پیش‌بینی شاخص‌های هوا برای روز جاری ارائه می‌دهد.
Tehran Air
تهران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شهرهای دنیا و جمعیت میلیونی که در آن زندگی می‌کنند همیشه با مشکلات آلودگی هوا مواجه بوده است و بسیاری از روزهای سال شاهد آلودگی‌های زیاد و هوای ناسالم در این شهر هستیم. بدین‌ترتیب اطلاع میزان آلودگی‌ها به‌طور لحظه‌ای می‌تواند به شما کمک کند اقدامات لازم را در راستای حفظ سلامت خود انجام دهید.
برنامه‌ی هوای تهران (Tehran Air) به شما کمک می‌کند داده‌های مربوط به میزان آلودگی هوای تهران و میزان غلظت آلاینده‌های مختلف را مشاهده کنید. این برنامه همچنین نمودارهایی را به‌طور ماهانه و هفتگی از کیفیت هوا ارائه می‌دهد. از دیگر ویژگی‌های جذاب این اپلیکیشن می‌توان به هشدارهای سلامت مربوط به وضعیت فعلی هوا، نکات و واقعیت‌های علمی درمورد آلودگی هوا و موارد دیگر اشاره کرد.
بهترین اپلیکیشن آلودگی هوا برای اندروید و iOS
در ادامه فهرستی از بهترین برنامه‌های خارجی را برای چک کردن آلودگی هوا برای شما آماده کرده‌ایم. این برنامه‌ها برای سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS دردسترس هستند.
IQAir AirVisual
IQAir AirVisual قابل‌اعتمادترین اطلاعات مربوط به کیفیت هوا را از ارائه‌دهندگان پیشرو داده‌های آلودگی هوا در جهان دردسترس کاربران قرار می‌دهد. پوشش بیش‌از ۱۰ هزار مکان از شبکه‌ی جهانی ایستگاه‌های نظارتی دولتی و حسگرهای تأیید‌شده‌ی AirVisual یکی از ویژگی‌های جذاب این برنامه است.
ازجمله قابلیت‌های جالب IQAir AirVisual می‌توان به داده‌های تاریخی، داده‌های لحظه‌ای و پیش‌بینی آلودگی هوا اشاره کرد. این برنامه همچنین وضعیت آب‌وهوا را برای هفت روز آینده پیش‌بینی می‌کند تا بتوانید اقدامات احتیاطی لازم را مطابق آن انجام دهید. برنامه‌ی IQAir AirVisual نقشه‌های دوبعدی و سه‌بعدی از آلودگی‌های جهانی ارائه می‌دهد و می‌توان با استفاده از آن، شاخص‌های آلودگی لحظه‌ای را در سرتاسر جهان مشاهده کرد.
IQAir AirVisual همچنین توصیه‌های بهداشتی لازم را با توجه به وضعیت آلودگی هوا نمایش می‌دهد و علاوه‌براین داده‌های استاندارد آب‌وهوایی مثل دما، رطوبت، باد و غیره را نیز با دقت بالا ارائه می‌کند.
AirMatters
یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های گزارش آلودگی هوا برای گوشی‌های هوشمند، AirMatters است. این اپلیکیشن قدرتمند امکاناتی مثل ردیابی آسان و بصری شاخص آلودگی هوا را ارائه می‌دهد. این ابزار بسیاری از اصول اولیه‌ی IQAir را دارد که ازجمله می‌توان به امکان بررسی AQI کلی و همچنین ارائه‌ی گزارش‌های عمیق‌تر اشاره کرد.
AirMatters خوانش‌های پیچیده را به توصیه‌هایی تبدیل می‌کند تا هرکسی بتواند به آسانی آن‌ها را درک کند. به‌عنوان مثال بخش کاملی برای توصیه‌های مربوط به سلامت در این برنامه وجود دارد که درصورت لزوم به کاربر توصیه می‌کند ماسک بپوشد.
بسته به میزان داده‌های ارائه شده برای محل زندگی شما، ممکن است بتوان عوامل مرتبط با آلرژی را نیز در AirMatters بررسی کرد. به‌عنوان مثال، سطوح توس، گرده، علف، ماگ وورت و ابروسیا تنها برخی از مواردی هستند که در مناطق خاصی کنترل می‌شوند.
Plume Labs
یکی دیگر از بهترین گزینه‌ها در این فهرست، Plume Labs نام دارد که سیستم‌های نظارتی بررسی کیفیت هوا را درست مثل IQAir ایجاد می‌کند. یکی از مزیت‌های این برنامه، نداشتن تبلیغات است. البته برخی مواقع تعدادی آگهی از محصولات دیگر سازنده‌ی این اپلیکیشن به کاربران نمایش داده می‌شود.
یکی دیگر از ویژگی‌های Plume Labs، سادگی رابط‌کاربری آن است. این برنامه از ظاهری مدرن و ساده بهره می‌برد و شاید در نگاه اول این‌گونه به‌نظر برسد که امکانات خاصی ندارد، اما اپلیکیشن مورداشاره اطلاعاتی را درمورد انواع آلاینده‌های اصلی در کنار نمودارهای گرافیکی تاریخچه‌ی پیش‌بینی‌ها ارائه می‌دهد. علاوه‌براین با توجه به کیفیت هوا، توصیه‌هایی برای موافقت یا مخالفت با برخی فعالیت‌های خارج از منزل ارائه می‌کند.
Plume Labs همچنین داده‌هایی را درمورد بهترین و بدترین روزهای سال ازنظر شاخص AQI و میان سالانه به کاربران نمایش می‌دهد.
BreezoMeter
یکی از برنامه‌های معروف برای بررسی میزان آلودگی هوا، Breezometer است. این اپلیکیشن به‌طرز فریبنده‌ای ساده به‌نظر می‌رسد و البته رابط‌کاربری جذابی دارد. شایان‌ذکر است این برنامه مثل بسیاری از نمونه‌های مشابه، فاقد اطلاعات نموداری است و بیشتر روی انتقال اطلاعات ازطریق عناصر بصری مختلف تمرکز دارد.
اگر برای مرور اطلاعات به نمودار متکی هستید شاید Breezometer گزینه‌ی مناسبی برای شما محسوب نشود، اما قطعاً برخی افرادی که به برنامه‌های مدرن علاقه دارند جذاب خواهد بود.
در صفحه‌ی اصلی Breezometer، بخشی برای نمایش معیار AQI درنظر گرفته شده است که کیفیت کلی هوا را ارائه می‌دهد و درواقع بیشتر کاربران برای مشاهده‌ی رقم این معیار از برنامه‌های گزارش آلودگی هوا استفاده می‌کنند.
شما می‌توانید با انتخاب دکمه‌ی Air Quality، وارد صفحه‌ی جزئیات شده و اطلاعات بیشتری درمورد آلودگی هوا مشاهده کنید. این بخش شامل جزئیاتی درمورد SO2، NO2، CO، PM2.5، PM10 و O3 است اما تاریخچه‌ی این آلاینده را برای روزهای گذشته نشان نمی‌دهد.
اگر آلرژی دارید، داده‌های مروبط به ریزگردها و دمای کلی در Breezometer برای شما بسیار مفید خواهد بود.
