روش های دفع چشم زخم
بسیاری از مردم معتقدند که در بعضی از چشم ها اثر مخصوصی است که وقتی از روی اعجاب به چیزی بنگرد، ممکن است آن را از بین ببرند یا در هم بشکنند و انسان را بیمار یا دیوانه کنند.
چشم زخم در قرآن:
در قرآن و سوره بقره به مسأله وجود سحر و تعلیم آن به کمک دو فرشته الهی به نام هاروت و ماروت در داستانی اشاره شده است. آنچه از تحلیل این داستان در می یابیم این است که سحر و جادو قابل تعلیم و آموزش است و کارکردهای بسیاری دارد و می تواند مثبت و یا منفی باشد.
انسان از توانایی خاص و خارق العاده ای برخوردار است که موجبات تصرفات فرامادی و فرا طبیعی را فراهم می آورد و این توانایی را دارد که ابزارهای مادی را در امور فرامادی به کار گیرد. همچنین او می تواند از امور مادی مانند چشم برای امری معنوی مانند محبت و دشمنی بهره ببرد.
در داستان سحر جادوگران مصری و مبارزه ایشان با حضرت موسی(علیه السلام) این نکته را در می یابیم که سحر می تواند در چشم و تصرف در آن باشد یعنی ساحران فرعونی در چشم بنی اسرائیل نفوذ کرده و موجب وحشت ایشان می شدند، یعنی شخص می تواند در چشم شخص با اعمالی تصرف کند و تأثیرات آن را در جان و روحش ببیند.
بنابراین با حرکت طناب ها و ریسمان ها در چشمان مردمان تصرف شده و در جان ایشان وحشت و ترس افکنده می شود. (سوره اعراف آیه 116)
کافران مکه نیز در برابر معجزات پیامبر(صلی الله علیه وآله) مدعی بودند که چشمانش در برابر مشاهده گشایش درهای آسمان مسحور شدند و در حقیقت پیامبر در چشمان ایشان تصرف کرده تا نتوانند حقیقت و واقعیت را از خیال جدا کنند. (حجر آیه 14و 15)
تصرفات چشم یکی از اقسام سحر و جادو است که اگر آسیب زا و زیان بار باشد از آن به چشم زخم یاد می شود. چشم زخم به معنای آسیبی است که چشم بد به کسی بزند. (فرهنگ فارسی، ج1،ص1290)
چشم زخم امری پذیرفته شده در بینش و نگرش قرآنی است و در آیه 67 سوره یوسف به حقانیت چشم زخم اشاره دارد.
در این آیه حضرت یعقوب(ع) به فرزندان خویش فرمان می دهد که هنگام ورود به مصر از یک دروازه شهر وارد آن نشوند و از آن جایی که فرزندان ده گانه ایشان افرادی زیبا و تنومند و جوان بودند از ایشان می خواهد برای در امان ماندن از چشم زخم مردم مصر از دروازه های متعدد وارد شوند تا به چشم نیایند. (المیزان ج11 ص218)
بنابراین می توان گفت که چشم زخم امری پذیرفته شده در بینش و نگرش قرآنی است.(مجمع البیان ج5 و 6 ص380)
حضرت یعقوب(ع) عقیده داشتند که قدرت انسان های دارای چشم زخم به گونه ای است که او نمی تواند جلوی آن ها را بگیرد مگر آن که اراده الهی باعث شود که چشم زخم مردم در ایشان اثر نگذارد.(سوره یوسف، آیه67)
مهم ترین آیه درباره چشم زخم
مهم ترین آیه که درباره چشم زخم بدان اشاره می شود آیه 51 و 52 سوره قلم ( و ان یکاد) است که درباره پیامبر گرامی(ص) آمده است.
در آیه 51 سوره قلم آمده است که کافران در تلاش بودند چشم زخمی به پیامبر(ص) برسانندو آن حضرت را بکشند و یا دعوتش را به تعطیلی بکشانند، به همین خاطر از ساحران و جادوگران برای انجام این کار کمک گرفتند.
خداوند در این دو آیه می فرماید:
وَإِن یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ( آیه 51 سوره قلم )
و آنان که کافر شدند چون قرآن را شنیدند چیزی نمانده بود که تو را چشم بزنند و می گفتند او واقعاً دیوانه ای است. حال آنکه [قرآن] جز تذکری برای جهانیان نیست.
از این آیه برخی افراد به معنای چشم زخم برداشت نمودند اما برخی دیگر آن را کنایه ای از شدت خشم می دانند و برخی نیز گفته اند که این آیه بر تضاد رفتاری کفار دلالت دارد، یعنی وقتی که قرآن برای آن ها خوانده می شود با چشم های خود به اعجاز نگاه می کنند و مجذوب آن می شوند و پشت سر پیامبر می گویند که پیامبر مجنون است.
به کارگیری سحر و جادو و چشم زخم به این دلیل بود که آنها با شنیدن قرآن و آیات شگفت انگیز آن ، پیامبر را مجنون و جن زده می دانستند. آنها قرآن را کلام آدمی نمی دانستند و می پنداشتند که کلام جنیان است که پیامبر را به بند کشیده و از زبان او سخن می گویند. به همین خاطر برای از بین بردن جن تسخیر کننده در صدد بودند که سحر و چشم زخم به کارگیرند و او را بکشند .
واژه زلق در زبان عربی به معنای لغزیدن است و زلق بابصار و لغزیدن به چشم یعنی این که تو را با چشمانشان آزار رسانند و تو را از مقامی که داری بلغزانند.(لسان العرب ج6ص70)
آیات قرآن به گونه ای است که کافران را شگفت زده کرده بود و بهترین سخنوران و شاعران نیز نمی توانستند کلامی مانند آن بیاورند.
دلیل علمی چشم زخم
دانشمندان عقیده دارند برخی چشم ها از یک نیروی مغناطیسی خاصی برخوردارند که می تواند مثل اشعه لیزر عمل کند. همچنین در برخی اعضای بدن نیروهای فوق العاده ای هست که تأثیراتی اعمال می کند.
چشم زخم در روایات
برخی روایات مسئله چشم زخم را مورد اشاره قرار داده اند، در روایات واژه هایی مثل رقی به معنای تعویذ و نوشتن دعاهایی برای چشم زخم وجود دارد. واژه حرز که هر معصومی برای خود حرز دارد.