همه‌ی دانشجویان تحصیلات تکمیلی که باید پایان‌نامه‌ی ارشد یا رساله‌ی دکتری بنویسند، پس از انتخاب موضوع نیاز دارند که آن را استعلام کنند و نتیجه را به دانشگاه محل تحصیل خود ارائه دهند. بهترین راه برای آن‌ها مراجعه به سامانه‌ی پیشینهی پژوهش سایت ایرانداک و گرفتن گواهی پیشینهی پژوهش است.
چرا استعلام موضوع پایان‌نامه انجام می‌شود؟
یکی از مراحل مهم تحصیل دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری انتخاب موضوع پایان‌نامه و تز است. انتخاب موضوعی که هم به نوعی دغدغه‌ی خودشان محسوب شود و هم تکراری نباشد کار چندان ساده‌ای نیست. از طرف دیگر برای دانشگاه‌ها و اساتید هم مهم است که پایان‌نامه‌های دانشجویان حرف تازه‌ای برای گفتن داشته باشند و تکرار پژوهش‌های پیشین نباشند.
پس دانشجوها باید بتوانند از پایان‌نامه‌های دیگری که با موضوع مورد نظرشان نوشته شده باخبر شوند و در کار خود ارزش افزوده‌ای ایجاد کنند. استعلام موضوع پایان‌نامه به همین دلیل صورت می‌گیرد و به دانشجویان تحصیلات تکمیلی کمک می‌کند از پیشینهی موضوع پژوهش خود مطلع شوند.
نحوه‌ی استعلام موضوع پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد و رساله‌ی دکتری
پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) کار ثبت، سازماندهی و اشاعه‌ی اطلاعات علم و فناوری کشور را بر عهده دارد و از گذشته نسخه‌ای از پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها را دریافت می‌کرد. سامانه‌ی پیشینهی پژوهش هم که از سوی این سایت راه‌اندازی شده به دانشجویان تحصیلات تکمیلی و همچنین پژوهشگران کمک می‌کند تا از پیشینهی کار خود آگاه شوند. از آن گذشته به آن‌ها برای پیدا کردن منابع موجود درباره‌ی پژوهش کمک می‌کند.
پس دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری برای تأیید پروپوزالشان از سوی دانشگاه، نیاز به دریافت تأییدیه‌ی پیشینهی پژوهش از سایت ایرانداک دارند و برای این کار ابتدا باید نام‌نویسی کنند.
ثبت نام در سایت ایرانداک و دریافت گواهی پیشینهی پژوهش
برای نام‌نویسی در بخش پیشینهی پژوهش وارد این سامانه شوید و اطلاعات مورد نیاز را وارد کنید. پس از ثبت‌نام ایمیلی برای شما فرستاده می‌شود که باید از طریق آن حساب کاربری‌تان را تأیید کنید.
سپس دوباره به سامانه‌ی پیشینهی پژوهش وارد شوید و از قسمت ورود به سامانه، وارد حساب کاربری‌تان شوید.
در اینجا ثبت درخواست پیشینه را انتخاب کنید و پس از ورود به ثبت درخواست پیشینهی تازه، اطلاعات مورد نیاز را به دقت وارد کنید.
در قسمت وابستگی سازمانی باید نام سازمان مادر را وارد کنید که دانشگاه یا مؤسسه‌ی محل تحصیل شما زیرمجموعه‌ی آن است. مثلاً وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه پیام‌نور و... .
توجه کنید که باید هر کلیدواژه را چه فارسی و چه انگلیسی به صورت جداگانه در فیلدهای جدا بنویسید.
پس از وارد کردن اطلاعات لازم، روی گزینه‌ی ثبت و پرداخت هزینه کلیک کنید و با پرداخت هزینه درخواستتان را ثبت کنید. در حال حاضر این هزینه ۱۸ هزار تومان است.
درخواست شما در ایرانداک بررسی می‌شود و طی ۷۲ ساعت کاری پاسخ آن و گواهی پیشینهی پژوهش به ایمیلتان ارسال می‌شود. همچنین این گواهی در کارتابل شما در سامانه هم در دسترس خواهد بود.
اگر دانشجویان بخواهند به صورت رایگان از پیشینهی پژوهش خود مطلع شوند می‌توانند به پایگاه اطلاعات گنج مراجعه کنند که دسترسی به اطلاعات کتاب‌شناختی و ۱۵ تا ۲۰ صفحه‌ی نخست پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها در آن رایگان است؛ اما برای بررسی پیشینهی پژوهش توسط کارشناسان متخصص ایرانداک و دریافت پاسخ در یک نامه رسمی باید از سامانه‌ی پیشینهی پژوهش با پرداخت هزینه استفاده کنند.
استعلام موضوع پایان‌نامه‌ی دکتری با کارشناسی ارشد تفاوتی ندارد و همه‌ی دانشجویان تحصیلات تکمیلی که باید پایان‌نامه یا تز بنویسند می‌توانند به روشی که توضیح داده شد اقدام کنند و گواهی سایت ایرانداک را به دانشگاه خود ارائه بدهند.
همچنین برای اینکه راحت‌تر بتوانید با سامانه‌ی پیشینهی پژوهش کار کنید از رایانه استفاده کنید، ممکن است ورود به سامانه با تلفن همراه برایتان با مشکلاتی همراه باشد.
بهترین سایت‌های استعلام موضوع پایان‌نامه
اگرچه پایگاه سیویلیکا هم امکان استعلام پایان‌نامه را فراهم کرده اما نتیجه‌ی استعلام سیویلیکا مورد تأیید مراکز آموزشی نیست و گواهی پیشینهی پژوهش در نهایت باید از سوی ایرانداک صادر شود.
اما اگر میخواهید صرفاً پیشینهی پژوهش خود را بدانید و نیازی به گواهی رسمی ندارید، می‌توانید در سایت سیویلیکا به صورت رایگان این استعلام را انجام دهید. البته توجه کنید که استعلام در سیویلیکا دقت ایرانداک را ندارد چرا که پایان‌نامه‌ها به صورت مستقیم در این پایگاه نمایه نمی‌شوند. استعلام این سایت بر اساس جست‌وجوی عنوان پایان‌نامه در بین مقالات تولیدشده در کشور است و استعلام عنوان پایان‌نامه بدون در نظر گرفتن کلمات کلیدی و توضیح فقط در عنوان مقالات نمایه‌شده در پایگاه سیویلیکا صورت می‌گیرد.
