وقتی سس تند می خوریم چه اتفاقاتی در بدن می افتد
احساس آن طعم آتشین مطبوع ادویه کاری یا سس سالسا یا غذاهای مخصوص شرق آسیا، چیزی است که بسیاری آن را جزو بهترین لذت های زندگی شان می دانند. این روزها خیلی ها حتی با خودشان هم برای چشیدن طعم های تندتر رقابت می کنند. چشیدن انواع طعم های تند و حتی سوختگی های عمیق حاصل از آن ها برای عده ای به نوعی حالت وسواس تبدیل شده است.
عده ای حتی باور دارند که تا زمانی که طعم تند ادویه باعث تحریک نورون های درد دهان شان می شود، هیچ خطری آن ها را تهدید نمی کند. اما آیا این یک واقعیت است؟ آن هایی که طعم های خیلی تند را دوست دارند، می گویند که تنها چند دقیقه به خودتان زمان بدهید، این حس در حال سوختن زود مرتفع می شود و بجای آن حسی مطبوع خواهید داشت
دانشگاه ایالتی نیومکزیکو، خانه ی مؤسسه ی چیلی پپر (فلفل چیلی) است؛ مؤسسه ی بسیار جالبی که با همه ی مؤسسات دیگر تفاوت دارد. کارول ترنر (Carol Turner) متخصص تغذیه در ایالت نیومکزیکو و از اعضای این مؤسسه است. در ادامه، صحبت های او را درباره ی تأثیر سس تند در سلامتی، با هم مرور می کنیم.
فلفل قرمز فواید بسیاری دارد که اغلب درموردش فکر نمی کنیم. بیشتر ما وقتی درمورد سس تند فکر می کنیم یاد تُندیِ آن می افتیم، اما ترنر و همکارانش در مؤسسه ی چیلی پپر، فلفل تند را چیزی فراتر از آن می دانند. می توانیم آن را «پارادوکس فلفل تند» بنامیم. یعنی برعکس آنکه همیشه مصرف چنین سس های تندی را دیوانگی می دانیم و از آنها گریزانیم اما سس تند و سالسا از سالم ترین مواد غذایی روی کره ی زمین هستند.
خواص فلفل تند
هزاران نوع فلفل تند وجود دارد که فواید غذایی مشابهی هم دارند. مثلا فلفل چیلی سبز کالری، قند، چربی و کربوهیدرات پایینی دارد، فاقد کلسترول است و مقدار زیادی ویتامین سی دارد.
ویتامین سی با افزایش سوخت وساز، توسعه ی بافت های پیوندی، بیوسنتز انتقال دهنده های عصبی، عملکرد ایمنی، التیام زخم ها و جذب آهن ارتباط دارد. به علاوه این ویتامین یک آنتی اکسیدان است، یعنی رادیکال های آزاد را که به سلول ها آسیب می رسانند، از بین می برد. ویتامین سی برای سلامت پوست، دندان ها و استخوان ها لازم است و حتی به پیشگیری از بیماری اسکوربوت هم کمک می کند.
تاثیر سُس های تند بر سلامتی
فلفل چیلی تند حاوی کارتنوئیدها (ویتامین A)، فلاونوئیدها، آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها و مواد معدنی است که همگی خواص ضدپیری و ضدالتهابی دارند و در حفاظت از دی اِن اِی (DNA) و کاهش فشار خون مؤثرند.
شگفتی واقعی فلفل چیلی، کپسایسین است؛ ترکیب گیاهی بی رنگی که به فلفل تند، خاصیت تندی و تسکین درد می دهد. کپسایسین آن قدر قدرتمند است که اغلب در کرم های موضعیِ کاهش درد استفاده می شود.
کپسایسین در فلفل تند، سس های تند و سالساها وجود دارد. در فلفل تند، کپسایسین در بافتی که دانه ها را نگه می دارد، متمرکز شده است. دانه های فلفل هم ممکن است تند باشد، اما برخلاف باور عامه، این تندی از خود دانه ها نیست، تندی آنها به دلیل کپسایسینی است که از بافت های اطراف شان جذب کرده اند.
مقیاس اسکویل، معیار استانداردی برای سنجش میزان تندی فلفل است. برخی از سس های قرمز 2500 تا 5000 اسکویل واحد تندی تولید می کند. میزان تندی کپسایسین خالص، 16 میلیون واحد اسکویل است!
نکته:کپسایسین خالص را در سوپ نریزید وگرنه ممکن است مثل موشک به سمت کُره ی ماه پرتاب شوید!
آیا غذاهای تند می توانند با سرطان مقابله کنند؟
فلفل چیلی بالغ گیاه ساده ای است، اما دانشمندان به تازگی به خواص این گیاه شگفت انگیز پی برده اند. محققان مشغول کار روی ارتباط فلفل تند با درمان دیابت نوع 2، بیماری های قلبی و عروقی، التهاب، کاهش وزن و سرطان هستند.
کپسایسین اثر شگفت انگیزی دارد. باعث می شود سلول ها، به ویژه سلول های سرطانی، دچار آپوپتوسیز یا همان مرگ سلولی شوند.
درمورد خواص و تأثیرات کپسایسین، آزمایش های بیشتری موردنیاز است. مثلا نمی دانیم چه مقدار کپسایسین هضم شده وارد جریان خون می شود و اثرش تا کِی باقی می ماند. مری اوکانل (Mary O’Connell) استاد علوم گیاهی و محیط زیست دانشگاه نیومکزیکو در جست وجوی سرمایه گذاری است تا بتواند در این زمینه تحقیق کند. او فلفل چیلی را تحریک کننده ی مقابله با سرطان می داند.
طبق گفته ی اوکانل، ایالت نیومکزیکو پایین ترین نرخ شیوع سرطان را در کشور دارد. آیا این به دلیل رژیم غذایی سنتی غنی از فلفل و سس های تند است؟ کسی به طور قطع پاسخ این پرسش نمی داند. اوکانل می گوید:«این از آن ویژگی های غیرمعمولی محیط ماست.»
راهنمای رژیم غذایی تند
غذاهای تند می توانند برای کم کردن اشتها و کمک به کاهش وزن استفاده شوند که امری منطقی است، زیرا بعد از سوختنِ دهان تان به دلیلِ تندی غذا، ترجیح می دهید از غذا خوردن دست بکشید!
بررسی ای که محققان یوسی ال ای روی 34 نفر انجام دادند، نشان داد با اضافه کردن نوعی کپسایسین به نام دی هیدروکاپسید (dihydrocapsiate) به رژیم افراد مورد آزمایش، بدن انرژی بیشتری می سوزاند. دی هیدروکاپسید، اکسیداسیون چربی را نیز افزایش می دهد که باعث می شود بدن چربی بیشتری برای سوخت وساز بسوزاند.
محققان در دانشگاه پردو دریافتند که فلفل تند می تواند اشتهای شما را کم کند. از میان 25 شرکت کننده در این مطالعه، 13 نفر غذاهای تند دوست داشتند و 12 نفر دوست نداشتند. این مطالعه نشان داد کسانی که مرتبا فلفل قرمز نمی خوردند، اما از فلفل کاین در غذاهایشان استفاده می کردند، اشتهایشان هنگام مصرف غذاهای چرب، شور و شیرین کاهش یافت.
مطالعه ی جداگانه ای در اروپا نشان داد که غذاهای تند سطح هورمون مشخصی را که کارش سرکوب اشتهاست، بالا می برد.
فوائد مصرف سس تند
دکتر اسپیرو آنتونیادس (Spiro Antoniades) جراح ستون فقرات در مریلند، کتابی به نام «رژیم سس تند:سفری در اصلاح رفتار» نوشته است.
زمانی که آنتونیادس دانشجوی کالج بود و مجبور بود حسابی مراقب خرج و برجش باشد، متوجه شد که اگر در هر وعده تنها یک تکه پیتزا همراه سس و فلفل تند بخورد، سیر می شود و می تواند یک پیتزای کامل را در طول چند وعده مصرف کند، البته او به این روش وزنی کم نکرد!
بعد از کالج، وزن آنتونیادس بالا رفت، بنابراین او یک هفته از کار مرخصی گرفت تا درباره ی تغذیه مطالعه کند. او رژیم سس تند را ایجاد کرد که برای خودش مؤثر بود. با خوردن سس تند در هر وعده، آنتونیادس غذای کمتری مصرف می کرد، او مجبور بود آب بیشتری بنوشد و برای اینکه گرسنگی اش را در طول روز از بین ببرد، سس تند مصرف می کرد. او با رژیم غذایی متعادلی با سس تند و طولانی کردن زمان غذا خوردن در هر وعده تا 30 دقیقه، بیش از 32 کیلوگرم وزن کم کرد. هر وعده ی او شامل دو نیمه بود که بین آنها، یک لیوان کامل آب می نوشید.
آنتونیادس گفت:«کپسایسین مکمل غذایی بسیار سالمی است. فریبنده است و سدیم و کالری ندارد.»
ترنر (Turner) متخصص تغذیه در ایالت نیومکزیکو، به بیماران خود توصیه می کند که فلفل تند بخورند. او فلفل را به عنوان غذای «درگاهی» می بیند؛ اگر کسی مایل به خوردن فلفل تند باشد، احتمالا تمایل دارد میوه ها و سبزیجاتی را هم که قبلا امتحان نکرده است، تجربه کند.
خطرات فلفل تند
سس تند و فلفل تند، می توانند دهان شما را به شدت بسوزانند و وضعیت ناخوشایندی برای تان ایجاد کنند. ماده ای که درون فلفل تند یافت می شود، همانی است که پلیس برای متفرق کردن جمعیت اسپری می کند، به همین خاطر «اسپری فلفل» نام گرفته است چون به زبان آوردنش راحت تر از «اسپری متفرق کننده ی معترضین مبتنی بر کپسایسین» است!
غذاهای حاوی کپسایسین می توانند توانایی حس چشایی در تشخیص طعم های دیگر را کاهش بدهند، بنابراین اگر آشپز بسیار بدی هستید این خبر خوبی برای شماست!
هیچ مدرکی مبنی بر اینکه فلفل تند بیشتر از سایر مواد غذایی معده را اذیت می کند، وجود ندارد.
بزرگترین خطر برای اکثر کسانی که فلفل یا سس تند می خورند، گذاشتن کپسایسین روی پوست شان و مالیدن آن روی چشم هاست که بنابر تجربه ی شخصی، تأیید می کنم بدترین حس در دنیاست!
آیا بین شخصیت افراد و علاقه ی آنها به غذاهای تند، ارتباطی وجود دارد؟
محققی در ایالت پن (Penn)، مصرف کنندگان فلفل تند را با استفاده از آزمون هیجان طلبی آرنت (Arnett Inventory of Sensation Seeking) ارزیابی کرد.
در این تحقیق مشخص شد کسانی که نمره ای بالاتر از نمره ی میانگین کسب کرده اند، بیشتر به دنبال ریسک، تجربیات جدید و هیجان هستند و در حقیقت از غذاهای تند بیشتر لذت می برند. کسانی که نمره شان پایین تر از نمره ی میانگین بود، تمایل داشتند ماشین هایی با قیمت معقول داشته باشند و بیشتر درمورد آب وهوا صحبت کنند.
این موضوع ما را به فایده ی نهایی یعنی «سلامت ذهنی» هدایت می کند. خوردن فلفل تند احساس خوبی دارد. کپسایسین به گیرنده های درد در دهان و بینی می چسبد و درنتیجه باعث ایجاد احساس سوختگی می شود. مغز با آزاد کردن اندورفین که یک مخدر طبیعی است، درد را تسکین و احساس خوشی را ایجاد می کند.