اگر به هر دلیلی گذرتان به مطب متخصص قلب و عروق افتاده باشد، حتماً نام تست ورزش را زیاد شنیده‌اید؛ اما تست ورزش چیست و انجام آن به چه صورت است؟ برای آشنایی با این تست و نکاتی که قبل و بعد از تست ورزش باید رعایت کنید، با ما همراه باشید.
هدف از تست ورزش چیست؟
تست ورزش که با نام تست استرس قلب هم شناخته می‌شود، ازجمله روش‌های بسیار رایجی است که پزشکان متخصص برای سنجش عملکرد قلب مورد استفاده قرار می‌دهند. هدف از انجام این تست، ارزیابی عملکرد قلب در حین انجام فعالیت‌های بدنی است و به پزشک در تشخیص بیماری‌های قلبی و عروقی بیمار نیز کمک می‌کند.
هنگام انجام فعالیت‌های بدنی شدید مانند ورزش، سرعت پمپاژ قلب به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند و این موضوع باعث می‌شود تا تشخیص بیماری‌های قلبی برای پزشک راحت‌تر شود؛ زیرا این امکان وجود دارد که وقتی بدن درحالت استراحت است، حتی درصورت وجود مشکل قلبی نیز عملکرد این عضو، بسیار عادی به‌نظر برسد.
این تست توسط پزشک متخصص و در مطب انجام می‌شود. نحوه انجام آن هم به این صورت است که پس از اتصال دستبند فشارخون و چند الکترود به قسمت‌هایی از بدن بیمار، از وی خواسته می‌شود تا روی تردمیل راه برود یا روی دوچرخه ثابت رکاب بزند. با انجام این کارها، ضربان قلب بیمار به‌مرور افزایش می‌یابد و پزشک می‌تواند تغییرات اتفاق‌افتاده در عملکرد قلب را ارزیابی کند. در مواقعی که بیمار قادر به پیاده‌روی روی تردمیل یا رکاب‌زدن روی دوچرخه نیست، از دارو برای افزایش ضربان قلب وی استفاده می‌شود.
چه کسانی باید تست ورزش انجام دهند؟
چند دلیل عمده وجود دارد که پزشک متخصص باتوجه به آن‌ها به بیمار خود توصیه می‌کند تا تست ورزش انجام دهد. یکی از دلایل تجویز تست ورزش، بروز نشانه‌های بیماری قلبی در بیمار است. اگر بیمار دچار علائمی مانند تنگی نفس و درد قفسه سینه شده باشد، پزشک برای تشخیص علت بروز این مشکلات، از تست ورزش کمک می‌گیرد.
موقعیت دیگری که انجام تست ورزش به بیماران توصیه می‌شود، قبل از انجام جراحی قلب است. در چنین شرایطی، برای تشخیص اینکه آیا جراحی می‌تواند برای بیمار خطرناک باشد یا نه، این تست انجام می‌شود. برخی از افراد دچار بی‌نظمی ضربان قلب یا آریتمی هستند که در این شرایط نیز پزشک توصیه می‌کند تا تست ورزش انجام دهند.
بیمارانی که تشخیص بیماری قلب برای آن‌ها داده شده هم جزو افرادی هستند که انجام تست استرس به آن‌ها توصیه می‌شود. هدف از انجام این تست برای بیماران قلبی این است که پزشک معالج بتواند میزان کارایی درمان‌های انتخابی را بسنجد و درمورد ادامه‌دادن یا قطع‌کردن این روش‌های درمانی تصمیم بگیرد.
محدودیت‌های تست ورزش
تست استرس قلب، در کنار مزایا و قابلیت‌های متعدد، محدودیت‌هایی هم دارد. یکی از این محدودیت‌ها، به تشخیص بیماری انسداد شریان‌ها مربوط می‌شود. این تست درعین‌حال که می‌تواند مشکل انسداد شریان‌های بیمار را مشخص کند، قادر به تشخیص میزان این گرفتگی نیست؛ به‌همین‌دلیل پزشک نمی‌تواند با اطمینان کامل تشخیص دهد که آیا احتمال حمله‌ی قلبی وجود دارد یا نه.
احتمال وجود خطا در نتیجه‌ی تست نیز محدودیت دیگری به شمار می‌رود که تست ورزش با آن مواجه است. این محدودیت، پزشکان را مجبور می‌کند تا در کنار انجام این تست برای بیماران، از روش‌های دیگر نیز برای بررسی وضعیت آن‌ها استفاده کنند.
قبل از تست ورزش چه باید بکنیم؟
قبل از انجام تست استرس قلب نیاز نیست کار خاصی انجام دهید؛ اما توجه به چند نکته مهم قبل از تست ورزش ضروری است و توسط پزشک نیز به شما یادآوری می‌شود:
- ۲۴ ساعت قبل از انجام تست ورزش از مصرف محصولات حاوی کافئین خودداری کنید. توجه داشته باشید که بسیاری از محصولاتی که تحت‌عنوان محصولات بدون کافئین به‌فروش می‌رسند، حاوی مقادیری کافئین هستند و شما نباید آن‌ها را قبل از تست ورزش مصرف کنید.
- سه ساعت قبل از تست، چیزی نخورید و نیاشامید؛ البته مصرف آب هیچ محدودیتی ندارد.
- داروهایی را که از قبل مصرف می‌کردید به‌هیچ‌عنوان قطع نکنید؛ مگر با توصیه‌ی پزشک معالج.
- حتماً لباس و کفش راحتی با خود داشته باشید.
- در صورت ابتلا به دیابت، حتماً قبل از انجام تست این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
مدت زمان تست ورزش
برخلاف ادعاهایی که در رابطه با طولانی‌بودن زمان تست ورزش و صرف زمان سه‌‌ساعته برای انجام آن مطرح می‌شود، تست ورزش ساده بسیار کمتر از سه ساعت طول می‌کشد؛ البته درصورتی‌که تست ورزش شما با اکوکاردیوگرافی، تصویربرداری هسته‌ای یا اِم‌آر‌آی همراه باشد، باید انتظار داشته باشید که تست شما در حدود سه ساعت یا حتی بیشتر ادامه داشته باشد.
مدت زمان تست ورزش در حالت عادی حدود یک ساعت است که البته بیشتر این زمان صرف انجام کارهای قبل و بعد از تست می‌شود. به عبارت دیگر، شما تنها حدود ۱۵ دقیقه در حال راه‌رفتن روی تردمیل یا رکاب‌زدن روی دوچرخه ثابت خواهید بود و آماده‌سازی شما برای انجام تست و ریکاوری بعد از آن، چیزی حدود ۴۵ دقیقه زمان خواهد برد.
اکو بهتر است یا تست ورزش؟
برای پاسخ به این سؤال، ابتدا باید ببینیم که اکو قلب چیست و چه تفاوتی با تست ورزش دارد. اکو قلب یا اکوکاردیوگرام نوعی سونوگرافی است که در آن با استفاده از امواج صوتی، قلب بیمار مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. از این روش علاوه بر ارزیابی عملکرد قلب، برای تشخیص بیماری‌های قلبی و نقص‌های مادرزادی هم استفاده می‌شود.
تصمیم‌گیری در خصوص اینکه اکو بهتر است یا ورزش، به نظر پزشک و شرایط خاص بیمار بستگی دارد؛ البته باید این نکته را هم در نظر داشته باشید که در حالت کلی نتایج حاصل از اکو خطای کمتری دارند و به‌همین‌دلیل هم ممکن است برخی از پزشکان این روش را برای ارزیابی بیماران خود انتخاب کنند.
هزینه تست ورزش
تست ورزش یکی از روش‌های رایج و درعین‌حال کم‌هزینه برای ارزیابی سلامت قلب و تشخیص مشکلات قلبی است. همین موضوع نیز باعث می‌شود تا بیشتر پزشکان این تست را به بیماران خود توصیه کنند. در حالت کلی هزینه تست ورزش به نوع تست شما و مرکزی که به آن مراجعه می‌کنید بستگی دارد و نمی‌توان هزینه‌ی ثابتی برای آن عنوان کرد.
قلب، یکی از اندام‌های حیاتی در بدن است و در بسیاری از مواقع فقط از طریق انجام تست‌های تخصصی می‌توان مشکلات آن را تشخیص داد. اکنون که می‌دانید تست ورزش چیست و چه اهمیتی در تشخیص بیماری‌های قلبی دارد، بد نیست با یک پزشک مشورت کنید و در صورت صلاح‌دید وی، این تست را در سریع‌ترین زمان ممکن انجام دهید.
