چیزهایی درباره کودکان درون گرا و برون گرا
گاهی ما خصوصیات یک کودک خجالتی را با کودکی که دچار اضطراب جدایی است یا به اقتضای سن رفتارهایی را از خود بروز می دهد، اشتباه می گیریم. ندا شیخی، دکترای روانشناسی درباره اینکه خجالتی بودن گاهی از ویژگی های شخصیتی کودک نشات می گیرد، می گوید:خجالتی بودن یا نبودن کودک به شخصیت او نیز بستگی دارد. مثلا به درون گرایی یا برون گرایی او. کودکان برون گرا به غایت اجتماعی و معاشرتی هستند، با همسالان خود خیلی حرف می زنند، برای انجام کارها داوطلب می شوند، و با اعتمادبه نفس اظهار نظر می کنند. کودکان درون گرا دوست دارند تنها باشند، به ندرت با همسالان خود ارتباط برقرار می کنند و عموما داوطلب انجام کار نمی شوند.
کودکان درون گرا برای تجدید قوای درونی خود نیاز دارند که تنها باشند.این کودکان غالبا تصویری نگران کننده از خود در برابر والدین قرار می دهند. این کودکان دیرجوش هستند و معمولا به تنهایی یا نهایتا با دو تا سه همبازی بازی می کنند. این کودکان از طریق خواندن و گوش دادن بهتر یاد می گیرند (برعکس کودکان برون گرا که با مشارکت در فعالیت های عملی بهتر می آموزند).
کودکان خجالتی یا درون گرا
این روانشناس درباره اینکه درون گراها در مظان اتهام اجتماعی نبودن قرار می گیرند، توضیح می دهد:معمولا درون گراها بیشتر از برون گراها موجب نگرانی می شوند. اغلب آنها را "خجالتی" توصیف می کنند و به زعم عده ای، این کودکان مشکل اجتماعی دارند! البته اگر به کودک درون گرا کمک شود، رفتارش تا حدی اجتماعی تر خواهد شد. به این منظور والدین باید در پی فرصت هایی برای تقویت اعتماد به نفس کودک درون گرای خود باشند. مثلا هرگاه کودک تلاش کرد کار مشکلی را انجام دهد، از او تمجید کنند.
او را به سوی تعامل های دوستانه سوق دهند. به این منظور او را در شرایط اجتماعی ای قرار دهند که بتواند با کودکانی که رفتار آمرانه یا تهدیدآمیز ندارند، تعامل داشته باشد. او را به جشن تولدها یا مهمانی هایی ببرند که خیلی سنگین نباشد (مثلا تعداد کودکان در آن کمتر باشد یا کودکانی باشند که فرزندشان قبلا با آنها آشنا شده است).
و مهمترین نکته شاید این باشد که او را "خجالتی " خطاب نکنند. این کار باعث شرمندگی کودک می شود و او را نسبت به این باور که موقعیت های اجتماعی دشوار هستند، حساس تر می کند. اگر دیگران درباره خجالتی بودن کودک اظهار نظری کردند، بهترین راه برخورد، پاسخی ساده است:"کمی طول می کشد تا به شرایط جدید عادت کند" یا "ترجیح می دهد آرام باشد".
کودکان خجالتی یا درون گرا
ندا شیخی، دکترای روانشناسی در مورد اینکه چه کاری می توان انجام داد که رفتار کودک خجالتی بهبود پیدا کند، می گوید:به یاد داشته باشید که میزان عزت نفس کودک رابطه مستقیم با خجالتی بودن یا نبودن کودک دارد. بنابراین از راهکارهای تقویت عزت نفس کودک غافل نشوید. مانند ایجاد حس پیروزی به واسطه دادن تکالیفی که متناسب با سطح مهارت ها و سن کودک باشد؛ استفاده از روش فرزند پروری مقتدرانه؛ تشویق به موقع و متناسب؛ و...
اگر حالت خجالت به حدی در کودک زیاد است که انجام امور روزمره اش را مختل می کند، توصیه می شود که با یک مشاور خبره مشورت شود تا با استفاده از برنامه های خاص که بر مشارکت کودک در شرایط مختلف اجتماعی تکیه می کند، و در عین حال اضطراب او را کاهش می دهد، به ریشه یابی و حل مشکل کمک کند.
