تیک در کودکان و درمان آن

علل و درمان تیک کودکان

اختلال های تیک کودکان، انقباض های عضلانی تکراری و سریعیی است که به شکل انجام حرکات یا حتی تولید صدا بروز می کند و همیشه غیر ارادی است و اغلب در ناحیه سر و گردن رخ می دهد.

در اطراف خود گاهی با افرادی سروکار داریم که مدام کلمات یا واژه های بیجا و غیرضروری را که به هیچ وجه نیاز به گفتن آن نیست، تکرار می کنند؛ کودکان در سنین 12-7 سالگی در 12-8 درصد موارد بیشترین میزان تیک را از خود نشان می دهند.

تیک در میان پسران بیشتر از دختران است و ممکن است تا سن میانسالی ادامه یابد. میزان شیوع تیک در خانواده هایی که اعضای آن تیک دارند، به مراتب بیشتر است. تیک ساده مدت کوتاهی به طول می انجامد و به ندرت بیشتر از یک ثانیه تداوم دارد و بعد از چند هفته یا چند ماه از بین می رود.

علل ایجاد تیک در کودکان

علت تیک 

زمانی اعتقاد بر این بود که تیکها علامت بیرونی احساسات سرکوب شده و تعارضات و کشمکشهای درونی اند. امروزه در بسیاری از نقاط جهان آن را ترکیبی از عوامل محیطی و زیستی می دانند.

 تاریخچه ی خانوادگی در مورد تیکها نشان می دهد که تقریباً در یک سوم همه ی موارد محققان بر این باورند که مسئله ، پایه ی ژنتیکی دارد یا در برخی حالات ممکن است این عادت از طریق تقلید به دست آید. همچنین مشخص شده است که رفتارهای تیکی در زمان فشارهای عصبی افزایش می یابد که این امر به «تیک عصبی» منجر می شود.

انواع تیک کودکان

تیک های چهره ای:شایع ترین تیک ها چهره ای است و می تواند به انواع مختلف تظاهر کند؛ مثل:پلک زدن، کشیدن ابروها، گازگرفتن لب، مکیدن لب، مکیدن انگشت و ناخن، درآوردن زبان از دهان، فین کردن، بوییدن چیزی، سرفه، جمع کردن، چین دادن پیشانی، تکان دادن گوش، قورت دادن آب دهان، سکسکه کردن، کندن مو، گرفتن ژست های مختلف یا درآوردن صدای حیوانات.

تیک های گردن و اندام ها:چرخش غیرارادی گردن در جهت های مختلف، بالا انداختن شانه ها، کشیدن دست به مو و سر و صورت، خم کردن زانو و حرکات اضافی در راه رفتن و رفتارهای آرایشی در این دسته قرار دارند.

تیک های صدادار: در این مورد می توان به عطسه، سرفه و تقلید صدای حیوانات اشاره کرد. صاف کردن گلو، خرناس در نوع کلامی یا بیان یک کلمه یا جمله ناسزا نیز از این گونه تیک ها هستند.
 

درمان تیک کودکان

برای درمان این گونه رفتارها در درجه اول باید محیط خانواده را بررسی و به اطرافیان گوشزد کرد که انتظارات بیش از حد و فشار آوردن روی فرد برای ترک یا کاهش این رفتارها نه تنها مفید نیست، بلکه نتیجه عکس دارد و باعث تشدید تیک می شود. تجربه نشان داده است که تذکر مستقیم یا تنبیه کودک برای ترک رفتار عادتی به هیچ وجه مؤثر نیست و باید از شیوه تربیتی مبتنی بر تشویق استفاده شود. در مواقعی که کودک تیک ندارد، باید بیشتر به او توجه یا او را نوازش کرد و در مواقعی که تیک از خود نشان می دهد، با بی اعتنایی به آن و جایگزین کردن فعالیت هایی مانند نقاشی، موسیقی، بازی ها و... می توان به روند ترک عادت کمک نمود.

نحوه برخورد با تیک های عصبی در کودکان

تیک ها همگی موقتی هستند و غالبا زمانی ظاهر می شوند که کودک دچار فشار روانی یا خستگی گردد و هنگامی که کودک به حالت عادی برگردد، تیک ها هم ناپدید می شوند. در کودکان کم سن تر برخی از انواع تیک ها نسبتا شایع هستند و معمولا نشانه بیماری نمی باشند، بنابراین تیک ها خطرناک نیستند؛ اما می توانند تحریک کننده باشند والدین هم نباید نسبت به تیک واکنش غیرطبیعی نشان دهند، زیرا ممکن است به اضطراب کودک افزوده شود و تیک را بیشتر کند. از سوی دیگر هر وقت کودک خسته شود، تیک های او بیشتر می شود پس والدین باید سعی کنند که استراحت کافی به کودکانشان بدهند، خونسرد باشند تا فشار روانی کودک شدت نیابد. همچنین اگر تیک کودک تکان دادن سر است، هیچ گاه والدین او را تنها نگذارند و اطراف تختخواب بالش هایی بگذارند تا به خودش صدمه نرساند.

به لحاظ این که رفتارهای تیکی غالبا با فشار روحی تشدید می شوند عناصری را در زندگی کودک جستجو کنید که ممکن است منشأ ناراحتی یا نگرانی او شود نظیر این که آیا آنان تلاش می کنند از تکالیف مدرسه و درس ها عقب نمانند؟ آیا انتظارات ورزشی آنان بالاست؟ آیا مشکلات زناشویی باعث پریشانی آنها می شود؟

برای کاهش تنش های احتمالی کودکان تا آنجایی که ممکن است برای ایجاد آرامش و اطمینان و حذف موقعیت های فشارزا بکوشید و با آنان رئوف و مهربان باشید.

متخصصان تاکید دارند کودکان مبتلا به تیک های ناگهانی حرکتی یا گفتاری نیاز به صبر، محبت و آرامش والدین دارند.

تیک ها هیچ گاه ارادی نیست لذا این تیک ها با عصبانی شدن کودک تشدید می شود و به هنگام آرامش کودک کاهش می یابند به همین دلیل آرامش در محیط زندگی کودک مبتلا به تیک از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و والدین کمتر باید به حالت های کودک خود توجه کنند.