ثریا قاسمی از رفتن مادرش حمیده خیرآبادی می گوید

ناگفته های ثریا قاسمی از دفن بی سرو صدای مادرش

ثریا قاسمی مادر همیشه مهربان و جدی سریال های تلویزیون یکی از بانوان پیشکسوت و دوست داشتنی عرصه هنر است. این هنرمند پیشکسوت کشورمان که در دامان زنی هنرمند به نام حمیده خیرآبادی متولد شد و وارد عرصه هنر شد در این گفتگو از مادرش و دنیای سینما و تلویزیون گفت.

گفتگویی متفاوت با ثریا قاسمی

ثریا قاسمی در بخشی از این گفت و گو درباره شرایط بازیگری اش در سال های پس از انقلاب تاکید کرد:این یکی از مسائلی بود که شدیداً به من و خیلی های دیگر ضربه زد و زمان طلایی سنی را از دست دادیم. می توانم بگویم من در تلویزیون و سینما زود پیر شدم. پس از فیلم های «زنده باد...» و «خانه ابری» اوضاع رادیو به هم ریختن و در دوبله هم وقفه ایجاد شد. ما نمی دانستیم چطور باید کار کنیم؛ چون می گفتند اصلاً موسیقی نباید باشد؛ می گفتند جلوی فیلم ها را می گیرند. اغتشاشی پیش آمده بود که تا به خودم آمدم، ده سال سنم بیشتر شده بود. من نقش اول «خانه ابری» را داشتم، اکبر خواجویی بیلبوردش را هم چاپ کرده بود اما اجازه ندادند که رنگی چاپ شود؛ چون می گفتند عکس زن روی آن نقش بسته است. بنابراین بیلبورد را به صورت یک آبی چرک بدرنگ کار کردند.

حمیده خیرآبادی بازیگر فقید سینمای ایران و مادر ثریا قاسمی

این بازیگر زن سینمای ایران افزود:درست در دوران جوانی و شکوفایی که می توانستیم خیلی از نقش هایی را که همه به آن افتخار می کنند و نقش های اول فیلم ها را بازی کمک، فرصت ها را از کف دادم و به دامن مادر و مادربزرگ افتادم؛ به خاطر اینکه در شیوه انتخاب فیلمنامه نیز مشکل داشتیم. در آن چند سال تنها چیزی به آن پرداختند، به دلیل پرهیز از خیلی از اتفاق ها، اعتیاد بود که نخستین فیلمش هم «خانه ابری» با هوشنگ توکلی بود. پس از اعتیاد، موضوع طلاق بیشترین سهم را در فیلمنامه ها داشت. تا سریال «در پناه تو» که نخستین اثری بود که در تلویزیون راجع به جوان ها و ارتباط آنها و عاشق شدنشان حرف می زد. خیلی وقفه بدی برای من به عنوان یک بازیگر سینما و تلویزیون افتاد.

او در بخش دیگری از این گفت و گو درباره سانسور شدید سریال «در پناه تو» گفت:قصه پارسا پیروزفر و داود رشیدی کلاً از مجموعه حذف شد. آن سه نفر که یکی را حسن جوهرچی نازنین من بازی می کرد و یکی را رامین پرچمی و دیگری پارسا پیروزفر، سه پر دانشگاهی بودند که هر کدام قصه ای داشتند و به موازات هم جلو می رفتند. حمید لبخنده یکی از نازنین ترین، متین ترین و داناترین کارگردان هایی است که با آن کار کرده ام. او بسیار با اخلاق و با ملاطفت و خوش کردار است. از نظر کارگردانی شاید جزو دو سه نفر کارگردانی بود که با دکوپاژ سر صحنه می آمد. شاید بعضی از کارگردان های جوان ما ندادند دکوپاژ یعنی چه؛ چون نه دیده اند، نه دانشش را دارند. ایشان دکوپاژ را به بازیگران می داد و من می دانستم که کدام جمله ام را باید کلوزآپ کار کنم و کدام جمله ام را مدیوم شات؛ در صفحه جلوی دیالوگ ها استوری برد می کشید و به من نشان می داد. این به نظر من یکی از مهم ترین کارهای کارگردانان، به خصوص کارگردانان جوان است که یاد بگیرند و نترسند از اینکه دکوپاژ داشته باشند.

ثریا قاسمی در عین حال همچنان نگاه حرفه ای اش را حذف کرده و برخلاف بسیاری از بازیگران جوان که به خود اجازه دخالت در کار کارگردان، تهیه کننده یا پخش کننده می دهند، همچنان خود را در چارچوب کار می بینید و در این زمینه خاطر نشان کرد:اصلاً به من ربطی ندارد که کار می خواهد پخش شود یا نشود. اینها به پخش کننده مربوط است. کاری را که به من می دهند باید درست انجام دهم. ما به هیچ کدام از این چیزها فکر نمی کردیم و به این فکر می کردیم که کارمان را در حد توان درست انجام دهیم.

ثریا قاسمی بازیگر پیشکسوت کشورمان 

این بازیگر پیشکسوت سینمای ایران در پاسخ به این پرسش که «شما جزو بازیگرانی هستید که حستان در مشتتان است. هم زمان می توانید اشک بریزید و بعد کنترلش کنید و لبخند به لب آورید. متاسفانه این در نسل جدید کمتر دیده می شود. حتماً در همکاری هایی که با نسل جوان داشتید، با این موضوع برخورد کرده اید. چه می کنید که این حس همواره در مشت شماست؟» گفت:این حس در مشت نیست، این حس در درون بازیگر است. در یادگیری تمرکز است. تمرکز برای بازیگر یک اصل اساسی و اصولی است که از همه چیز در اطرافتان منفک شوید و صرفاً به آن لحظه و آن شخصیت فکر کنید. اگر تمرکز را یاد بگیرید که آن لحظه فقط روی حالتی که شخصیت در قبال این جمله و این لحظه پیدا می کند متمرکز شوید، آن وقت به قدرتی می رسید که حتماً اشکتان به راحتی سرازیر می شود. من جلوی پارتنرم حتی اگر بچه باشد، می ایستم تا او از نگاهم و صدایم انرژی بگیرد؛ در حالی که برحی از تازه نفس های این حرفه حتی فرصت نمی دهند آدم تمرین هایش را ببیند و بر طبق آن طرح جدیدی بریزد. انگار خدا را شکر، نقشی که بازی می کنند فوت آب اند و از برند؛ حالا از کجا، نمی دانم!

او افزود:پیرو نظم بسیار در بی نظمی این صنعت هستم. دستیاری به یاد ندارد که مرا برای سکانسی که هنوز پلان هایش تمام نشده، برای حضور در صحنه صدا زده باشد. تمام مدت در لوکیشن نشسته ام و به تمام اتفاقات و تغییرات در صحنه، چه فنی و چه غیرفنی، گوش می دهم. به نظر من این یک اصل است که بازیگر تا سکانسش تمام نشده، نباید از صحنه بیرون برود.

روایت ثریا قاسمی از پشت پرده دفن بی سرو صدای حمیده خیرآبادی

دختر حمیده خیرآبادی درباره اینکه چرا مراسم درگذشت مادرش را به سکوت برگزار کرده نیز گفت:واقعاً متاسفم از این شایعات بی اساس و البته خدا رو شکر می کنم که من کلاً آدم بی حاشیه و بی شایعه ای هستم. مادر من خیلی رنج برد، که نمی خواهم وارد جزئیات شوم. به آن حدی که در توانش بود، نرسید. به آن حدی که در شانش بود، به او رسیدگی نشد و آن حدی که باید زندگی اش به لحاظ رفاه تامین می شد، نشد. هیچ حرف و سخنی از طرف هیچ کس به من گفته نشد. ما هر دو آرامش و آسایش را دوست داشتیم و اهل شو دادن نبودیم و همیشه از جاهای شلوغ نمایش دادن خودمان پرهیز می کردیم و من بسیار مخالف این هستم که این دوستان وفات یافته مان را برای نشان دادنِ خودشان ببرند دور تالار وحدت بچرخانند و یک عده بیایند و عکس بگیرند و بخشی از مردم که کمتر مرا دوست دارند، به اندوه ما بخندند. من ترجیح می دهم مراسم را بسیار مدیریت شده برگزار کنم.

ثریا قاسمی فرزند زنده یاد حمیده خیرآبادی

ثریا قاسمی ادامه داد:ساعت شش زنگ زدم بیمارستان و ماشین آمد و ایشان را در آرامشی که دوست داشتند خاک سپاری کردم. بعد هم از آنجا به سر کار رفتم؛ چون مادرم آن قدر کارش را دوست داشت که می خواست من در این شرایط به سر کار بروم. اصلاً گریه و سوگواری نکردم؛ سیاه نپوشیدم؛ زیر جزو نادر افرادی بود که خداوند دعایش را اجابت کرد. همیشه خواسته اش این بود که ایستاده وفات کند. همواره از خدا می خواست که در رختخواب نیفتد که کسی از او پرستاری و نگهداری کند. من از بیمارستان آوردمشان منزل و خودشان کلیدشان را از کیفشان درآوردند و در را باز کردند. این یعنی شادمانی کامل، شکرگزاری کامل، یعنی فهمیدم چه کردی. هم او فهمید خدا چه کرد و هم من فهمیدم بر ما چه گذشت. پس این سوگواری ندارد، به سوی نور و روشنایی رفتن اشک ریختن و روسری سیاه ندارد مادرم جسمش رفته است. رنج های من و مادرم را بگذاریم مانند فانوس هایی که ژاپنی ها به آسمان می فرستند، به خدا برسد. گرچه او می داند اما بگذار بنده اش نداند؛ بگذار تکبرها و خودستایی ها، بهره بردار از شرکت در این گونه مراسم ها را کسب و کار خود کنند؛ که کسب کارشان همین است، نه هنر. شادی دیدن پرواز و بال گشودن مادرم با آن لبخند زیبا و صورت مهربان و جذاب همواره برایم به یادماندنی است.

ثریا قاسمی در کنار مادرش حمیده خیرآبادی

قاسمی درباره ارتباطش با خانه سینما ضمن بیان اینکه «ده سال است عضو هیات داوری خانه سینما بودم اما دریغ که حتی اسمی از ما برده نشد»، پیرامون وضعیت صنف بازیگران عنوان کرد:چند نفر را اسطوره کرده اند، در حالی که ما مجموعه ای از بازیگران عالی همچون فرهاد اصلانی، هومن سیدی، مهران احمدی، پانته آ بهرام، رویا نونهالی، ستاره اسکندری، آزیتا حاجیان، کتایون ریاحی، طناز طباطبایی، میکائیل شهرستانی، حمید جبلی و... را داریم... حرف زدن پس از مرگ هنرمندان من را می کشد، چرا که وقتی کسی هست او را نمی بینیم؟ به همین دلیل هم در هیچ کدام از مراسمشان شرکت نمی کنم.

او در پاسخ به این پرسش که «با شصت سال سابقه کار و نشان درجه یک هنر، هنوز هم فعالانه کار می کنید. دلیل چیست؟» به کنایه گفت:با نشان درجه یک هنری ام که مساوی با درجه دکتراست، هیچ بانکی وام بدون ضامن به من نمی دهد؛ ولی در ازایش ماهی 150 هزار تومان به عنوان پیشکسوت می گیرم!