ملاتونین چیست و چه کاربردی دارد؟
ملاتونین هورمونی در بدن است که در خواب نقش دارد. تولید هورمون ملاتونین به زمان روز بستگی دارد و هنگام تاریکی و کاهش نور، افزایش می یابد. تولید ملاتونین در بدن با افزایش سن ، کاهش می یابد. ملاتونین همچنین به عنوان قرص های خوراکی نیز در دسترس است و بیشتر مکمل های ملاتونین در آزمایشگاه ها ساخته می شوند. افراد معمولا برای برطرف کردن اختلالات خواب ، از مکمل های حاوی ملاتونین استفاده می کنند که برخلاف بسیار از داروهای خواب آور، مصرف مکرر ملاتونین باعث اعتیاد به آن نمی شود.
تحقیقات نشان می دهند که استفاده کوتاه مدت از مکمل های ملاتونین بی خطر است و به درمان اختلالات خواب به نابینایان و سایر افرادی که در خوابیدن دچار مشکل هستند کمک می کند. تحقیقات اخیر همچنین، به بررسی این مسئله که آیا ملاتونین می تواند باعث بهبود اختلالات شناختی در افراد مبتلا به آلزایمر شود یا خیر می پردازد و البته لازم است که قبل از مصرف این قرص با پزشک مشورت کنید.
ایمنی و عوارض جانبی ملاتونین
به طور کلی مصرف قرص های ملاتونین به مقدار کم بی خطراست اما مصرف این قرص در دوز های بیشتر ممکن است باعث بروز سردرد ، سرگیجه ، حالت تهوع و خواب آلودگی شود.
عوارض جانبی دیگر این دارو شامل :
ایجاد احساس افسردگی کوتاه مدت در فرد ، لرزش خفیف ، اضطراب خفیف ، گرفتگی شکم، تحریک پذیری ، کاهش هوشیاری، سردرگمی ، بد رفتاری، کاهش اشتها، اسهال، درد معده، کابوس، درد مفاصل و یا کمر و افت فشار خون غیر طبیعی است.
در صورت ابتلا به بیماری های خود ایمنی نباید از قرص های ملاتونین استفاده شود.
تداخل دارویی
مصرف همزمان مکمل های حاوی ملاتونین با چه داروهایی توصیه نمی شود ؟
داروهای ضد انعقاد خون :
این دارو ها باعث کاهش لختگی خون می شوند و مصرف همزمان قرص های ملاتونین با این دارو ها باعث افزایش خطر خون ریزی در فرد می شود.
داروهای فشار خون :
مصرف همزمان ملاتونین با داروهای فشار خون ممکن است باعث تشدید وضعیت فشار خون در شخص شود.
دارهای ضد افسردگی :
مصرف مکمل های ملاتونین همراه با داروهای ضد افسردگی باعث ایجاد اثر آرامش بخشی بیشتری در فرد می شود.
دارو های دیابت :
مصرف داروی ملاتونین و داروهای دیابت ممکن است بر میزان قند بدن شخص تاثیر گذار باشد.
داروهای ضد بارداری :
مصرف هم زمان داروهای ضد بارداری همراه با مکمل ملاتونین باعث تشدید عوارض مکمل ملاتونین می شود.
دارو های خواب آور :
مکمل های ملاتونین نباید همراه با قرص های خواب آور دیگر مانند دیازپام مصرف شوند زیرا باعث ایجاد خواب آلودگی بیش از حد در فرد می شود.
دارو های سرکوب کننده سیستم ایمنی :
ملاتونین می تواند عملکرد سیستم ایمنی بدن را تحریک کرده و در درمان سرکوب کننده های سیستم ایمنی بدن تداخل ایجاد کند.
داروهای کاهش دهنده ایجاد تشنج :
مصرف ملاتونین همراه با این داروها ممکن است باعث افزایش احتمال تشنج فرد شود.
بنابراین اگر قصد مصرف مکمل های ملاتونین با این دارو ها را دارید، بهتر است ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
مقدار مصرف ملاتونین
دوز مناسب برای مصرف مکمل های ملاتونین در افراد مختلف متفاوت است.
عوامل مختلفی از جمله :
وزن ، متابولیسم و سلامت کلی فرد ممکن است در نحوه واکنش بدن به مکمل ملاتونین تاثیر گذار باشد.
بنیاد ملی خواب دوز بین 0.2 تا 5 میلی گرم را برای بزرگسالان توصیه می کند که بهتر است 1 ساعت قبل از خوابیدن توسط فرد مصرف شود.
افراد می توانند مصرف این دارو را با دوز کمتر آغاز کنند و در صورت لزوم و عدم مشاهده عوارض جانبی، دوز مصرفی خود را افزایش دهندو فقط مهم است که بیش از 5 میلی گرم مصرف نشود ، مگر اینکه پزشک دوز بالاتری را توصیه کند.
زمان مصرف قرص ملاتونین
طبق دستورات نوشته شده در راهنمای دارو و تجویز بیشتر پزشکان ملاتونین هنگام شب مصرف شود و این زمان چیزی حدود 30 دقیقه قبل از رفتن به رختخواب است. فراموش نکنید که این دارو نباید در طول روز مصرف شود.
مصرف قرص ملاتونین در بارداری و شیردهی
در خانم های حامله یا افرادی که قصد باردار شدن دارند نباید مصرف شود که سطوح بالای داروی ملاتونین در طول بارداری ممکن است خطر بروز اختلالات تکاملی را افزایش دهد. مطالعات ثابت کرده است که ملاتونین در شیر ترشح می شود برای همین در طول دوران شیردهی مصرف نشود.
خطرات قرص ملاتونین
برخی مطالعات نشان می دهند که ملاتونین ممکن است خطر بروز تشنج را در افراد افزایش دهند ، در صورتی که برخی مطالعات دیگر خلاف این نظریه را اثبات کرده اند. بنابراین بهتر است افراد مبتلا به اختلالات تشنجی و یا دارای سابقه خانوادگی تشنج قبل از مصرف مکمل ملاتونین با پزشک مشورت کنند.
همچنین برخی از مطالعات نشان می دهند که مصرف ملاتونین در کودکان باعث ایجاد اختلال در عملکرد محور هیپوتالاموس ، غده هیپوفیز و غدد جنسی می شود و موجب تغییر متابولیسم و هورمون های او نیز خواهد شد اما با این وجود برای اثبات این موضوع نیاز به انجام تحقیقات گسترده تری می باشد .
تحقیقات نشان می دهند که مصرف ملاتونین در کودکان مبتلا به اوتیسم بی خطر است.
قبل از مصرف مکمل های ملاتونین در کودکان ، والدین باید به کودک خود در انجام برخی موارد کمک کنند، مانند:
- حفظ روال معمول خواب
- صرف شام حداقل 2 ساعت قبل از خواب
- اجتناب از مصرف کافئین و سایر داروهای محرک
- فراهم کردن محیط آرام، تاریک و خنک برای خواب
- عدم استفاده کودک از گوشی های هوشمند و یا تبلت قبل از خواب
انتخاب دوز مناسب ملاتونین برای کودکان ممکن است چالش برانگیز باشد زیرا این دارو یک مکمل بدون دستورالعمل دوز تایید شده است و بنابراین بهتر است قبل از مصرف این دارو توسط کودکان با پزشک مشورت شود.
بنا به اعلام یک منبع معتبر منتشر شده ، دوز معمولی برای مصرف این دارو توسط کودکان زیر 6 سال از 75.0 تا 1 میلی گرم، در کودکان بزرگ تر از 1.5 تا 3 میلی گرم است و بهتر است کودکان این دارو را حدود 30 تا 60 دقیقه قبل از خواب مصرف کنند.
مصرف این دارو توسط کودکان زیر 2 سال توصیه نمی شود.
مصرف این دارو برای کودکان مبتلا به اوتیسم در دوز های پایین تر توصیه می شود.
اگرچه هیچ تحقیقی مبنی بر اینکه مصرف طولانی مدت مکمل ملاتونین ممکن است منجر به ایجاد صدماتی در شخص شود وجود ندارد اما با این حال بهتر است از مصرف این دارو برای مدت طولانی خودداری شود.
*نکات قابل توجه قبل از مصرف مکمل ملاتونین*
در صورت داشتن شرایط زیر قبل از مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید :
- در صورت داشتن حساسیت به داروی ملاتونین
- دیابت
- افسردگی
- اختلال خونریزی و یا لخته شدن خون مانند هموفیلی
- رقیق شدن خون مانند وارفارین
- فشار خون بالا یا پایین
- صرع یا اختلالات تشنجی دیگر
- داشتن وضعیت خود ایمنی
- در صورت مصرف داروهای مخصوص پیوند عضو
- هنوز مشخص نیست که آیا مصرف این دارو باعث ایجاد صدمه به جنین می شود یا خیر و بنابراین اگر باردار هستید قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید.
- مصرف دوز بالای این دارو در زنان ممکن است بر تخمک گذاری آن ها تاثیر گذاشته و باردار شدن را برای آن ها دشوار سازد.
- مشخص نیست که آیا ملاتونین از طریق شیر مادر به کودک منتقل می شود یا خیر، بنابراین در صورت شیردهی به نوزاد بدون تجویز پزشک از این دارو استفاده نکنید.
بعد از مصرف ملاتونین از انجام چه کارهایی باید صرف نظر کرد؟
چنانچه بخش سلامت پلاس وی اشاره کرده است حداقل تا 4 ساعت بعد از مصرف ملاتونین ، از رانندگی کردن و کار با ابزار آلات صنعتی خودداری کنید.
بدون مشورت با پزشک این دارو را همراه با دارو های دیگر مصرف نکنید.
بعد از مصرف ملاتونین از مصرف چای ، قهوه ، نوشابه ، نوشیدنی های انرژی زا و سایر محصولات کافئین دار خودداری کنید زیرا این امر می تواند اثر ملاتونین را خنثی کند.
در صورت فراموش کردن مصرف ملاتونین در یک وعده چه باید کرد ؟
دلیلی برای نگرانی وجود ندارد و به محض یادآوری دوز از دست رفته خود را مصرف کنید اما اگر زمان مصرف دوز بعدی شما بود ، از دوز قبلی خود صرف نظر کنید و دوز بعدی خود را دو برابر نکنید.
در صورت مصرف این دارو بیشتر از دوز تجویز شده چه باید کرد ؟
مطالعات نشان می دهند که مصرف این دارو بیش از دوز تجویز شده خطرناک است و بنابراین در صورت مصرف بیش از حد آن به پزشک مراجعه کنید.
