ترک اعتیاد بدون شک یکی از کارهای به مراتب سختی است که فرایند آن با دردهای متعددی در قسمت های مختلف بدن همراه است که می توان آنها را با طب سنتی تسکین داد.
درد روانی و جسمانی ترک اعتیاد مواد مخدر
بدن و مغز برای حفظ حالت تعادل با یکدیگر در تعامل (هوموستاز) هستند. با مصرف یک ماده مخدر این تعامل بهم ریخته و باعث می شود تا هورمون های شیمیایی به درستی ترشح نشوند و بدن در اصل به آن ماده وابسته شده و تاثیرات منفی به همراه خواهد داشت. مغز هنگام مصرف ماده مخدر حالت ارتجاعی به خود می گیرد و الکل و مواد مخدر عاملان افسردگی در مغز شناخته می شوند زیرا انتقال دهنده های عصبی مانند نورآدرنالین مغز را سرکوب می کنند. هنگامی که مصرف مواد مخدر متوقف شود مغز همانند یک فنر عمل کرده و ترشح نورآدرنالین را افزایش می دهد که همین امر باعث بروز علائم ترک خواهد شد.
درد و مشکلات ترک انواع مواد مخدر
ترک هر گونه ماده مخدری متفاوت است. اگر بطور ناگهانی مصرف مواد مخدر متوقف شود ممکن است منجر به بروز علائمی شود. برخی از آن ها ( الکل، مواد افیونی و داروهای آرام بخش ) درد جسمانی قابل توجهی را ایجاد می کنند به عنوان مثال قطع مصرف ناگهانی الکل سبب تحریک پذیری بیش از حد، بیش فعالی یا اضطراب می شود. برخی دیگر نیز (کوکائین ، ماریجوانا و اکستازی) درد جسمانی کمی داشته اما مشکلات عاطفی بیشتری را سبب خواهند شد. بنابراین چنانچه در ادامه ی این بخش از بهداشت و سلامت نمناک خواهید خواند الگوی ترک اعتیاد هریک از مواد مخدر در هر فرد متفاوت است.
الکل
همه کسانی که مصرف مشروبات الکلی را ترک می کنند علائم ترک ندارند، اما افرادی که نوشیدن آن را بطور ناگهانی متوقف می کنند ممکن است طیف گسترده ای از علائم را تجربه کنند.
هروئین
افرادی که معتاد به این ماده مخدر هستند، شدیدترین علائم ترک را تجربه می کنند که بدترین آن ها طی 5 تا 7 روز فروکش می کنند؛ اما برای برخی دیگر که شرایط حادتری دارند ممکن است، علائم تا هفته ها و ماه ها ادامه یابد.
ماری جوانا
در مقایسه با الکل و سایر مواد مخدر، علائم ترک این ماده مخدر خفیف است اما برای برخی افراد به قدری ناخوشایند است که تصمیم به مصرف مجدد آن دارند.
نیکوتین
در تمام افراد علائم ترک اعتیاد به نیکوتین مشاهده نمی شود و اگر در برخی افراد صورت گیرد معمولا کوتاه مدت است.
اکسی کنتین
علائم ترک این ماده بستگی به میزان مصرف آن دارد . اگر بصورت مسکن استفاده شده باشد ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد یا اینکه خفیف باشند.
ویکودین
علائم ترک این ماده در افراد متفاوت است، اما برخی ممکن است با ناراحتی هایی روبرو شوند که علائم آن شبیه آنفولانزا می باشد .
مواد مخدری که می توان آن ها را ترک کرد
داروهای ضد افسردگی، باربیتوراتها، حشیش، داروهای توهم زا، مواد مخدر استنشاقی و محرک ها.
علائم و عوارض رایج ترک اعتیاد
در این بخش از نمناک لیستی از علائم ترک اعتیاد به مواد مخدر و الکل وجود دارد که لیست اول علائم ترک اعتیاد عاطفی و لیست دوم علائم ترک اعتیاد جسمانی است. علائم ترک اعتیاد عاطفی توسط تمام مواد مخدر ایجاد شده و علائم ترک اعتیاد جسمانی معمولا با الکل ، مواد افیونی و آرام بخش ایجاد می شود.
علائم ذهنی و عاطفی ترک اعتیاد
بخشی از دردهای ترک اعتیاد به دردهای ذهنی و عاطفی مرتبط است ؛ دردهایی شامل :
1- اضطراب
حملات هراسی، بی قراری، تحریک پذیری
2- افسردگی
انزوای اجتماعی، عدم لذت، خستگی، اشتهای کم
3- خواب
بی خوابی، مشکل در خوابیدن یا بیدار شدن
4- مشکلات شناختی
تمرکز ضعیف، حافظه ضعیف
علائم جسمانی ترک اعتیاد
بخش بعدی علائم ترک اعتیاد، مختص علائم جسمی و دردهایی است که بدن فرد را درگیر می کند؛ دردهایی مثل:
1- سر : سردرد و سرگیجه
2- قفسه سینه : تنگی نفس و مشکل در تنفس
3- گوارش : تهوع، استفراغ، اسهال و درد معده
4- قلب : تپش قلب و ضربان قلب نامنظم
5- عضلات : تنش عضلانی، لرز، درد عضلانی، حرکت ناگهانی عضلات
6- پوست : تعریق و سوزن سوزن شدن
علائم خطرناک ترک اعتیاد
الکل و مواد آرام بخش درد جسمانی خطرناکی را باعث می شوند. توقف ناگهانی آن ها می تواند منجر به تشنج، سکته مغزی یا حمله قلبی در بیماران پرخطر شود. علائم ترک اعتیاد با نظارت پزشک می تواند به حداقل برسد و خطر عوارض را کاهش دهد.
برخی از این علائم خطرناک عبارتند از :
- تشنج صرع شدید
- حمله قلبی
- سکته مغزی
- توهم
- هذیان الکلی
ترک مواد مخدری چون هروئین و اکسی کنتین بسیار ناراحت کننده است . ترک اعتیاد به خودی خود سبب ایجاد تشنج، سکته مغزی و حمله قلبی و هذیان الکلی می شود.
ترک اعتیاد حاد
مرحله اول ترک اعتیاد حاد معمولا چند هفته طول می کشد و مرحله دوم نیز معمولا خیلی بیشتر به طول می انجامد اما سرانجام شدنی خواهد بود.
روش های درمان اعتیاد به مواد مخدر و الکل
اگر در حال ترک اعتیاد الکل و مواد مخدر هستید امیدواری لازم است. بسیاری از افراد قصد ترک داشته اند و زندگی شان را متحول کرده اند. برنامه های پزشکی و غیر پزشکی ترک اعتیاد متفاوتی وجود دارد که کار را برای شما ممکن و آسان تر خواهند کرد. پرکاربردترین روش های ترک اعتیاد را به شرح زیر است :
ترک اعتیاد به روش سقوط آزاد
روش سقوط آزاد به روشی می گویند که در آن خانواده ها فرد معتاد را به تخت با طناب می بندند تا او در مدت کوتاهی ترک کند. این روش معایب زیادی دارد و در آن به علل اصلی اعتیاد فرد مانند مشکلات درون روانی و مشکلات خانوادگی و... توجهی نمی شود ، بنابراین احتمال اینکه فرد بعد از رها شدن به سمت مواد روی آورد بسیار زیاد است.
ترک اعتیاد با دارو
از داروهای دارای اثرات شبه افیونی برای ترک اعتیاد و کاهش شدت علائم ترک و نشانه های آن استفاده می شود . این داروها این داروها با درگیر کردن مناطق مغزی که با مصرف مواد فعال می شدند؛ سبب کاهش علائم ترک می شوند از داروهای ترک اعتیاد می توان به متادون و ب 2 اشاره کرد. درمان های دارویی اگر زیر نظر پزشک و روان پزشک باشند، از بهترین روش ها برای ترک اعتیاد هستند. این داروها باید در مدت کوتاه و دوز های کاملاً مشخص مصرف شوند و از مصرف خودسرانه آن ها اجتناب گردد.
ترک تدریجی
یکی از بهترین روش ها برای ترک مواد مخدر ، روش ترک تدریجی است البته اگر در آن عوامل روانی در نظر گرفته شود. در این روش فرد معتاد باید تحت نظر متخصص ، دوز مصرف خود را کاهش دهد و سپس قطع کند . در ترک تدریجی عوارض و علائم ترک بسیار کمتر می شود.
روش ماتریکس
در روش ماتریکس که روشی التقاطی است، درمانگر از روش های روان درمانی مختلف مانند درمان های انگیزشی، شناختی رفتاری، گروه درمانی و خانواده درمانی در کنار یکدیگر استفاده می کند. در این درمان لازم نیست که بیمار در مرکز درمانی بستری شود بلکه باید در آن فرد چند روز در هفته و چند ساعت در مرکز درمانی حضور یابد.
روان درمانی
روان درمانی، اگر در کنار درمان های پزشکی قرار بگیرد، بهترین روش ترک می باشد. بیماری اعتیاد ریشه های بسیار قوی در افکار و سطح روان فرد دارد. روانشناس به علل و ریشه های اعتیاد می پردازد و از وسوسه های فکری و تمایل برای مصرف دوبارۀ مواد جلوگیری می کند.
خانواده درمانی
اعتیاد یک نفر معمولاً کل سیستم خانواده را به هم می ریزد و اعضای خانواده را بسیار آشفته می سازد. گاهی آشفتگی خانواده پس از فهمیدن اعتیاد یکی از اعضای آن منجر به اقدامات هیجانی و نادرست از جانب آن ها می شود. برای مدیریت احساسات منفی خانواده ها و همراه بودن با فرد معتاد ، مراجعه به یک مشاور روانشناس و شرکت در جلسات خانواده درمانی کمک کننده است . خانواده ها در ترک افراد معتاد نقش بسیار مهمی دارند.
گزینه های درمانی دیگر عبارتند از :
گزینه های درمانی نیز مانند گروه های خودیاری ، توان بخشی اعتیاد سرپایی یا بستری وجود دارند که با توجه به شرایط فرد توصیه خواهد شد .
علاوه بر این مصرف غذاهای مغذی و سالم، ورزش کردن ( انجام حرکات کششی ، پیاده روی و شنا )، نوشیدن مقادیر زیادی آب، خوابیدن کافی و انجام فعالیت های مدیریت استرس ( یوگا ، مدیتیشن و مراقبه ذهنی ) نیز هنگام ترک اعتیاد لازم است.
درمان اعتیاد در طب سنتی
از نظر طب سنتی، افیون یا خشخاش یا کوکنار ، اول گرم و آخر سرد است. افراد معتاد به تریاک با مصرف خشخاش حس خوب و خوشایندی دارند که به آن نشئگی می گویند؛ بالا رفتن مقدار مواد افیونی و ضد درد جسم از یک حد معین، سبب ایجاد نشئگی و پائین آمدن از یک حد معین، سبب ایجاد خماری می کند.
طبع و مزاج نشئگی، گرم است و طبع و مزاج خماری، سرد و خشک است. وقتی سردی در بدن فرد معتاد غالب شود، نیاز به ماده مخدر افزون شده بنابراین فرد معتاد تمایل بیشتری به مصرف دوباره ماده مخدر دارند.
برای درمان اعتیاد در طب سنتی از داروهایی مانند داروهای مسهل استفاده می شود که اخلاط فاسد و کثیف را از عمق بدن استخراج می کند. اگر فرد ساعت نا منظم مواد مصرف نماید ترک ماده مخدر آسان تر خواهد بود. متاسفانه در بسیاری از داروهای ترک اعتیاد موجود در عطاری ها، متادون وجود دارد که اعتیادآور است.
نسخه های درمان اعتیاد در طب سنتی عبارتند از :
- ژل برگ آلئوورا همراه با عسل یا شیره انگور هر 8 ساعت یک قاشق مرباخوری میل شود.
- برای ترک اعتیاد، بهتر است فرد شاخ و برگ درخت اسپند ( به جز دانه های اسفند ) پودرنماید، سپس دو گرم تا 10 گرم از آن را کف دست ریخته و کف مال کنند و مقداری اسپند مخلوط کرده و با انگشت شست خوب نرم کند و بلافاصله بخورد.
- مخلوط 2 قاشق مرباخوری پودر گیاه افتیمون را با آب پنیر (ماء الجبن) سبب پاکسازی معده و روده فرد معتاد می شود.
- رای دفع اخلاط کثیف و فاسد ماءالجبن بسیار مفید است.
- بادکش گرم و ماساژ بدن با روغن سیاهدانه یا زنجبیل یا روغن بادام تلخ برای ترک اعتیاد مفید است.
- مصرف این دمنوش ها با عسل و آبلیمو برای ترک اعتیاد مفید است.
دمنوش های مفید برای ترک اعتیاد عبارتند از :
- دمنوش گل بابونه
- دمنوش گل شقایق نعمانی
- دمنوش بذرالبنج
- دمنوش مریم گلی
- دمنوش آویشن + عناب
- دمنوش میوه قره قات
