دلیل ماه گرفتگی روی پوست کودکان
رفع مشکلات پوستی از دیرباز تا به امروز یکی از اهداف و دغدغه های مهم محققان و پزشکان می باشد چرا که مشکلات پوستی از عمده مشکلات افرادی هستند که به آن دچار شده اند و شکل و ظاهر شان تغییرات آزار دهنده به خود گرفته است ماه گرفتگی یکی از همین مشکلات پوستی می باشد که در ادامه این بخش از پلاس وی بیشتر با آن آشنا می شوید.
باور غلط درباره ماه گرفتگی روی بدن نوزاد
بحث را با باورهای غلط در مورد ماه گرفتگی نوزادان آغاز می کنیم که برای بسیاری از والدین سوال است. باور غلطی که از گذشته تا به این حال در میان مردم رایج بوده این است که اگر یک خانم که باردار است چشمش به ماه گرفتگی بیفتد روی بدن خود یا فرزندش لکه های پوستی پدیدار می شود.
اما هنوز هم که هنوز است محققان با تحقیقات فراوان چنین چیزی را اثبات نکرده اند ولی با این حال بسیاری از فرهنگ ها به این باور پایبندند و به ایجاد لکه های بدشکل روی پوست نوزاد با تاثیر ماه گرفتگی به طور جدی به یک سری خرافات اعتقاد دارند که همانگونه که اشاره شد فعلاً هیچ مدرک علمی و پزشکی صحت و سقم آن را تایید نکرده است و البته باید بدانید در بسیاری از کشورها این خرافات جایگاهی ندارند.
ممکن است پس از تولد لکه های ماه گرفتگی به تدریج محو ، کمرنگ ، بزرگ یا پررنگ شوند که از لحاظ بافتی انواع مختلفی دارند و می توان از روی رنگ و شکل ظاهری نوع آن را تشخیص داد.
در اکثر موارد از این قبیل لکه های مادرزادی دردی به همراه ندارند و بی خطرند ولی چنانچه فرزند شما در بدن خود از این لکه ها دارد بهتر است مشورتی با پزشک متخصص پوست داشته باشید تا اطمینان کامل از وضعیت آن حاصل شود.
چرا که بعضی از والدین با مشاهده این لکه ها روی پوست بدن فرزندشان نگران شده و احساس می کنند که خطری جدی آنها را تهدید می کند در صورتی که اکثر این لکه ها بی خطرند و شاید نیازی به درمان نداشته باشند و به مرور زمان به خودی خود برطرف شوند.
ماه گرفتگی کودکان و علل آن
اما گروهی دیگر نیز ممکن است نیاز به اقداماتی پیشرفته داشته باشند و به کمک لیزر درمانی و جراحی از بین می رود ولی این را هم باید متذکر شویم که این روش های درمانی شاید نتیجه بخش نبوده و در جای خود دردناکند.
به خاطر همین است که بیشتر این لکه ها درمان نشده و به حالت خود باقی می ماند اما گروه دیگری از همین لک ها وجود دارند که به درمان سریع نیازمندند به دلیل اینکه اگر گسترش یابد شخص دچار مشکلات دیگری همچون مشکلات تنفسی ، حرکتی و شنوایی می شود و همچنین لکه هایی که روی اندامهای داخلی بدن ایجاد می شوند مستلزم اقدام درمانی سریعتر می باشند.
بنابراین باید به بعضی از این لکه ها حساسیت زیادی به خرج داد ؛ این را هم بدانید که اگر اندازه ی لکه بزرگتر بود و درد یا خونریزی داشت حتماً و سریعا به متخصص پوست پست مراجعه کنید.
به هر حال از تمامی مطالب فوق می توان نتیجه گرفت که در صورت مشاهده چنین لکه هایی روی بدن خود یا فرزندتان نگران نشوید و اجازه ندهید واکنش های بی مورد دیگران و تعجب آنها روی روحیه شما و فرزندتان تاثیر منفی بگذارد و فرزندتان را قانع کنید که این لکه هیچ مشکلی برای او نداشته و نخواهد داشت و با زبان کودکانه به او توضیح دهید که این نشانه از طرف خدایی است که محبت ویژه به تو دارد.
چه دلایلی باعث بروز این لکه های پوستی (ماه گرفتگی کودکان) می شود؟
اختلالات ژنتیک در شکل گیری و ایجاد عروق زیر پوستی علل بروز این ضایعات پوستی "Birthmarks" می باشد معمولاً هیچ علائمی از اختلالات پوستی در والدین این کودکان دیده نشده است بنابراین نمی توان گفت پدر یا مادر به خاطر داشتن این مشکل موجب بروز این لکه ها شدند.
این اختلالات عروقی بیشتر افراد را از نظر ظاهری درگیر می کند البته ممکن است در هر نقطه ای از بدن ظاهر شود اما میزان آن بین 1 تا 2 درصد می باشد.انتشار ضایعات در ناحیه صورت در مسیر عصب سه قلو می باشد که موظف به عصب رسانی به صورت می باشد و مناطقی از جمله بالای گونه،فک پایین،دور چشم و لب را دچار اختلال و درگیری می کند.
گستردگی ضایعات همچنین میتواند تا لثه ها و مخاط لب ها کشیده شود در ابتدا لکه ها به رنگ صورتی کمرنگ مشاهده می شوند ولی به مرور زمان رنگ آنها پر رنگ تر می شود و امکان دارد همین رنگ ها ثابت مانده و یا در ناحیه دستها و تنه کمرنگ تر شوند.
ولی لکه ها در ناحیه صورت به مرور ضخیم تر شده و برجستگی های بادکنکی شکل و همچنین اختلالات دیگر نیز دیده می شوند و به تدریج منطقه ای که درگیر شده است زمخت تر و بزرگ می شود دندان درآوردن زودتر رخ داده و استخوان ها بزرگ تر می شوند بنابراین چنانچه ضایعات به اندامهای بیمار از جمله دست و پا برسد ممکن است همین اعضا نیز ضخیم و بزرگ و بد شکل شوند.
ماه گرفتگی و انواع آن
ماه گرفتگی دو نوع می باشد:
1- ماه گرفتگی های حاوی رنگدانه
2- ماه گرفتگی های قرمز
ماه گرفتگی هایی که حاوی رنگدانه هستند لکه هایی می باشد که در هنگام تولد نوزاد وجود داشته و با رنگ هایی از جمله سیاه ، خاکستری ، آبی و قرمز مشاهده می شوند.
ماه گرفتگی های قرمز دارای رنگ و عروق خونی می باشند که به صورت نشانه های پوستی قبل و یا مدت کوتاهی پس از تولد رشد می کنند.
ماه گرفتگی حاوی رنگدانه چه علائمی دارد؟
این نوع عارضه علائمی چون تیرگی غیر طبیعی پوست و یا تغییر رنگ پوست به رنگ قهوه ای ، آبی و یا سیاه دارد و البته امکان دارد این تغییر رنگ پوست در اندازه های مختلف ظاهر شده و ممکن است برجسته ، مسطح و یا به حالت چروک باشد.
چنانچه در پلاس وی گفته ایم باید بدانید که ممکن است ماه گرفتگی حاوی رنگدانه بزرگتر شده و رنگش تغییر کرده و همراه با خارش باشد و یا حتی احتمالا خونریزی کند.
اگر چنین نشانه هایی در ماه گرفتگی خود یا فرزندتان دیدید سریعا به متخصص پوست مراجعه کرده و اقدامات لازم را انجام دهید چرا که امکان دارد به نمونه برداری نیاز داشته باشد.
معمولاً این عارضه نیازی به درمان خاصی ندارد ولی باز ممکن است نوع و شرایط آن به شدت و در وضعیتی باشد که گاهی نیاز به درمان داشته باشد.
انواع ماه گرفتگی در کودکان و نشانه های آن
علائم انواع ماه گرفتگی های شایع
ماه گرفتکی تکه های سالمون
این ماه گرفتگی رگه های صورتی شکلی از عروق خونی کوچک می باشد که بر روی پوست در قسمت های پشت گردن ، روی پیشانی ، بین چشم ها ، شکلک ها و لب فوقانی ظاهر می شود. که برخی از آنها به مرور زمان و با رشد کودک محو شده اما تکه های پشت گردن معمولا به قوت خود باقی می مانند و از بین نمی روند.
لکه های سالمون در بعضی موارد و در نواحی غیر از صورت امکان دارد تا سن بزرگسالی ثابت باقی بمانند که هرچند بی خطر می باشد و منجر به عارضه خاصی نمیشود ولی نیاز خاصی هم به درمان ندارند.
ماه گرفتگی بندر شراب
یک علامت سرخ رنگ مسطح در هنگام تولد نشانه ای از این می باشد که به مرور زمان و بالا رفتن سن ارغوانی رنگ و تیره تر می شود و علت آن اتساع مویرگ ها می باشد.
لکه هایی که به شدت پلکها را درگیر کرده و امکان دارد درصد خطر ابتلا به گلوکوم (آب سیاه چشم) بالا رود. ناگفته نماند پیوند پوست ، لیزر و پوشش پوست از جمله روش های درمانی لکه ها می باشد.
معمولا برای از بین بردن این لکه ها از لیزر PDL استفاده می شود این لیزر بایستی هر ماه یک بار تا زمانی که ضایعه از بین برود تکرار شود و این را متذکر می شویم که وسعت و نوع ضایعه در تعداد جلسات لیزر تاثیر دارد.
لیزر در هنگام استفاده هیچ دردی ندارد ولی از آنجایی که اغلب در دوران شیرخوارگی این لکه ها درمان میشوند بنابراین احتمال دارد نیاز باشد کودک تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی قرار گرفته تا جلسات لیزر به بهترین شکل انجام شود.
ماه گرفتگی لکه مغولی
در زمان تولد لکه هایی صاف و مسطح در قسمت پایین پشت و باسن وجود دارد که لکه های مغولی نام دارند و اغلب به رنگ آبی هستند ولی ممکن است آبی- سیاه ، آبی- خاکستری و یا قهوه ای باشد و بیشتر شبیه به کبودی پوست هستند و در نوزادانی که پوست تیره دارند شایع است و معمولا به تدریج با رشد کودک محو می شود.
ولی در بعضی موارد نیز مشاهده شده است است که لکه ها از بین نرفتند و ثابت باقی ماندند. کسانی که دچار لکه های مغولی شدند هیچ نیازی به درمان ندارد.
ماه گرفتگی لکه قهوه با شیر
لکه های بیضوی و مسطح که به رنگ قهوه ای روشن تا تیره میباشند لکه های قهوه با شیر نام دارند که روی تنه ، باسن و پاها ظاهر می شوند و ممکن است با افزایش سن تیره تر و بزرگتر جلوه دهند.
وجود چندین لکه بزرگ می تواند به غده سلول عصبی ارتباط داشته باشد بنابراین اگر کودکتان چنین لکه هایی در روی پوست بدنش داشت بهتر آن است که به پزشک متخصص مراجعه کنید.
همانژیوم های توت فرنگی
روی سطح پوست ، پشت ، صورت ، سینه به پوست سر مجموعه ای از رگ های خونی به هم چسبیده و کوچک ظاهر می شود که ممکن است به رنگ بنفش یا قرمز باشد و حتی می تواند به صورت برجسته دیده شود که چند هفته پس از تولد معمولا ظاهر می شوند.
این لکه ها معمولاً در طی یک سالگی رشد سریعی دارند ولی در نه سالگی از بین می روند البته باید بدانید ممکن است بعضی از آنها که بی رنگ و چروک شده باقی بمانند. برای این نوع لکه ها درمان خاصی وجود ندارد ولی چنانچه مشاهده شد که رشد کرده و به نزدیک دهان یا چشمان رسیده یا حتی اگر خونریزی داشته باشد یا عفونت کند حتماً باید برداشته شوند.
از آنجایی که در مطالب فوق اشاره کردیم که ماه گرفتگی ها اغلب بدون درد و بی علامت هستند ولی در مورد همانژیوما این طور نیست و چنانچه خال یا لکه عفونی و زخم شود امکان دارد ناراحتی و درد بروز دهد.
همانژیوم های کاورنو
توده های برآمده اسفنجی به رنگ آبی مایل به قرمز لکه های عمیقی هستند که همانژیوم های کاورنو نام دارند و چنانچه به قدر کافی عمیق باشند لایه های سطحی پوست طبیعی دیده می شوند این لکه ها معمولاً در گردن یا سر ظاهر شده و اکثراً در سن بلوغ از بین می روند. گفتنی است ترکیبی از همانژیوم های کاورنو و توت فرنگی نیز در کودکان می توانند پدیدار شود.
ناهنجاری های وریدی
این ناهنجاری ها یا به هنگام تولد و یا در زمان کودکی یا بزرگسالی ایجاد می شوند که به طور غیر طبیعی شکل گرفته و باعث گشاد شدن ورید ها می شوند و اغلب در گونه ، لب ، فک و زبان ظاهر می شوند البته ممکن است در هر جای بدن نوزاد یافت شوند. این ناهنجاری ها به کندی رشد می کنند و راه درمان آنها جراحی و یا اسکلوتراپی می باشد.
خال های مادرزادی
خال های مادرزادی از آن دسته ضایعاتی است که از بدو تولد ظهور می کند ممکن است سطح خال ها برجسته ، صاف و یا ناهموار باشد و در همه جای بدن قابلیت رشد کردن دارند. اکثر این خال ها بی خطر هستند ولی خال های مادرزادی که بزرگ و گسترده هستند منجر به افزایش ملانوم (یکی از خطرناک ترین انواع سرطان پوست) می شوند.
خطرات ماه گرفتگی و خال های مادرزادی کودکان
علائم خطرناک و هشدار دهنده ماه گرفتگی کودکان
همانطور که بارها و بارها شنیده اید بیشتر سرطان های پوستی از خال و لکه های مادرزادی نشآت گرفته اند پس چنانچه هرگونه تغییری در بافت یا اندازه و رنگ خال یا دیگر زائده های پوستی خود را ملاحظه کردید و اگر دچار التهاب یا خارش و خونریزی شدند سریعآ به پزشک مراجعه کرده اقدامات لازم را به عمل آورید.
عواقب ناشی از ماه گرفتگی
ماه گرفتگی ها در برخی موارد امکان دارد تبدیل به یک زخم باز شده و در نهایت عفونت کنند و برخی دیگر ممکن است متاسفانه تبدیل به سرطان شوند.
اگر در بعضی مواقع ماه گرفتگی به چشم نزدیک باشد ممکن است خطر ابتلا به آب سیاه یا گلوکوم افزایش یابد به طور کلی می توان گفت زمانی که ماه گرفتگی روی پلک قرار می گیرد سریع باید درمان شود تاثیر بسزایی بر روی بینایی کودک دارد.
زمانی که روی پیشانی یا پوست سر ماه گرفتگی مشاهده شد خطر ابتلا به Sturge-Weber بالا میرود این اختلال یک اختلال عصبی می باشد که در زمان تولد با تشنج بروز می کند.
آیا ماه گرفتگی قابل پیشگیری است؟
باید بدانید برای پیشگیری از ماه گرفتگی هیچ راه علمی شناخته شده وجود ندارد افرادی که دچار این عارضه شده اند بایستی همیشه و در همه حال ضد آفتاب استفاده کرده تا از هر گونه پیامد جلوگیری کنند.
امکان بهبود ماه گرفتگی بدون لیزر
هرچند لیزر موثرترین راه برای بهبود و رفع لکه های ماه گرفتگی محسوب می شود ولی بعضی مواقع همچنین تزریق سلولهای بنیادی ، جراحی و حتی هم رنگ سازی لکه ها با پوست توسط تاتو مطرح شده است.
کاربرد جراحی در از بین بردن ماه گرفتگی ها
کاربرد جراحی در درمان این ضایعات و لکه ها خیلی نتیجه بخش و موثر نیست مگر در موارد خاص. ناگفته نماند تزریق سلول های بنیادی (PRP) و هم چنین پیوند پوست کاربرد خاصی در رفع لکه ماه گرفتگی ندارند.
بنابراین می توان گفت این ضایعات البته به جز لکه های شرابی با کمک لیزر و یا خود به خود از بین می روند و لازم به درمان های خاص نمی باشد باید بدانید لایه برداری نه تنها منجر به بهبود ماه گرفتگی نخواهد شد بلکه امکان دارد آن را تشدید و تحریک کند.
ماه گرفتگی کودکان را چگونه از بین ببریم؟
خطرات تاتو خال ها یا لکه های ماه گرفتگی
برای همرنگ سازی انواع لکه ها و خال های ماه گرفتگی استفاده از میکروپیگمنتیشن و تاتو به هیچ عنوان توصیه نمی گردد چرا که روش های مناسب تر دیگری همچون لیزر برای از بین بردن همیشگی این لکه ها وجود دارد.
این را متذکر شویم که تاتو های بی رنگ لک و خال ها را صد در صد با پوست همرنگ نمیکنند و در صورت انجام آن در نهایت پشیمانی به بار می آید زیرا پاک کردن لکه های روشن برخلاف تاتوهای تیره رنگ مراحل پاکسازی سختی دارد و ممکن است لیزر تاثیری بر آنها نداشته باشد.
نتیجه مطلوب تر با درمان زود تر
محدودیت سنی برای رفع و درمان لکه های ماه گرفتگی وجود ندارد البته گاهی لازم می شود این ضایعات مانند همانژیوما و لکه های شرابی در سنین پایین با لیزر درمان شوند.
یکسری لک ها و خال ها نیز هستند که با وجود بی خطر بودن آنها اما به خاطر شکل و ظاهرش بسیار آزار دهنده می باشد بنابراین والدین باید برای برداشتن چنین لکه های سریع اقدام کرده تا در آینده کودک را دچار آسیب های روحی و روانی نکند.
