رئیس جمهوری در بخشی از گفتوگوی ویژهی تلویزیونی شب گذشته درباره وضعیت اینترنت، محدودیتها و فیلترینگ صحبت کرد. او تاکید کرد تصمیم به مسدود شدن بعضی پلتفرمها، فراقوهای و با حضور همه قوا و مسئولان بخشها گرفته شده: «درست است که وزارت ارتباطات مخاطب است در این مورد اما فقط وزارتخانه نیست.»
همانطور که پیش از این هم اعلام کرده بود، گفت محدودیت پلتفرمهای خارجی زمانی ایجاد شد که این پلتفرمها بستر ناامنی شدند و تا قبل از آن مسئلهای نبود و برای این سکوها محدودیتی ایجاد نشد: «اگر باز هم این پلتفرمها بستر ناامنی باشند نمیشود گذاشت که ناامنی ایجاد کنند.» پرکاربردترین پلتفرمهای فیلتر شده در این مدت اینستاگرام، واتساپ و گوگل پلی بودند.
رئیسی قبلا هم در آذر ماه در جمع دانشجویان گفته بود که بعضی میخواهند حرفهایی را که در مورد اینترنت زدم یادآوری کنند من خودم یادم هست اما محدودیتهای ایجاد شده به دلیل اخلال و ناامنی است و در این شرایط وضعیت متفاوت خواهد بود.
او در حالی به متفاوت شدن شرایط اشاره کرده بود که در میان وعدههایش انتخاباتیاش تاکید کرده بود: «دولت مردمی وعدهای نمیدهد که نتواند عمل کند.»
به طور مشخص رئیسی در زمان نامزدی انتخابات از تسهیل استفاده از اینترنت و گسترش فضای مجازی گفته بود. همچنین در مورد طرح صیانت گفته بود: «این از اتهاماتی است که آقایان به خاطر منافعشان میزنند. فضای مجازی ابزار کار مردم است و کسی میآید محل درآمد مردم را تعطیل کند؟ فضای مجازی باید گسترش پیدا کند و امنیت داشته باشد امنیت یعنی جیب مردم را نزنند و احساس کنند اطلاعاتی که میگذارند سرقت نمیشود.»
اینبار البته رئیس جمهوری ماندن بر سر وعدههای انتخاباتی خود را طور دیگری تفسیر کرد: «تلاش وزارت ارتباطات این بود که جایگزینی پلتفرمهای داخلی را فعال کنند که مردم در کسب و کار دچار مشکل نشوند، پس آن وعدهای که مردم میگویند تو دادی باز هم به قوت خودش باقی است. من معتقدم در اینترنت نباید به هیچ وجه اخلال باشد. مردم باید بتوانند از این فضا استفاده کنند. اما هر پلتفرمی خواست در داخل کار کند باید ایجاد ناامنی نکند. این شرطی است که دبیرخانه شورای امنیت ملی بعد از بررسیها اعلام کرد.»
او با بیان اینکه اینترنت محیط زیست مردم است و باید آرامشبخش و در دسترس باشد گفت: «به وزیر ارتباطات گفتم در اینترنت اخلالی نباشد و راحت ارتباطات را شکل بدهند و اخلال در این امر موجب گله ما هم هست.» سپس اقدامات وزارت ارتباطات در مورد فیبر نوری و شبکه ملی اطلاعات در این دولت را قابل تقدیر دانست.
رئیس جمهوری همچنین به ماجرای ایجاد دفاتر فعال برای پلتفرمهای خارجی اشاره کرد و گفت اروپاییها همان چه را که برای خودشان میپسندند برای ما هم بپسندند: «چرا دو نوع استاندارد دارند؟ برای خودشان هر پلتفرمی فعال شد دفتر خدماترسانی آن سکو باید پاسخگو باشد. چیزی که مجموعه دبیرخانه شورای امنیت ملی خواسته همین است. میگوید اشکالی ندارد در کشور فعال باشند اما باید نسبت به رفتارشان کاملا پاسخگو باشند، به نحوی باشد که اخلال و ناامنی ایجاد نکنند.» در ادامه تاکید کرد که پاسخگویی یعنی دفاترشان فعال باشد و نسبت به عملکردشان پاسخگو باشند، مورد نظر مرکز ملی فضای مجازی و دبیرخانه شورای امنیت ملی نیز هست.
مرکز ملی فضای مجازی ۱۶ آذر ماه اعلام کرد که نامهای به شرکت متا (شرکت مادر اینستاگرام و واتساپ) فرستاده و در آن ۱۰ روز فرصت داده تا این شرکت نماینده رسمی مسئولیت پذیر مستقر در ایران معرفی کند تا امکان فعالیت پایدار این پلتفرمها فراهم شود. اما پس از آن اگرچه پاسخی رسمی در کار نبود اما خبرها از این حکایت داشت که این شرکت وارد مکالمه با مقامهای ایرانی نمیشود و اقدام به تعیین نماینده برای ایران نیز نخواهد کرد.
رئیس جمهوری پیش از این هم بخشی از این اظهارات را به شکلهای دیگر انجام داده بود و بیشتر کاربران دیگر امیدی به رفع فیلتر اینستاگرام و واتساپ ندارند. به نظر میرسد دولت فعلا میخواهد به جای ایجاد دسترسی عموم مردم به اینترنت حتی به شکلی که پیش از محدودیتهای اخیر برقرار بود، بر طرحهای خاص مورد نظرش متمرکز شود. بعضی از آنها در وعدههای رئیسی هم بودند.
رئیسی در میان وعدههای انتخاباتیاش گفته بود که دولت آینده تامین زیرساختها و اجرای طرحهایی چون تخصیص اینترنت تخصصی به اقشار خاص را پیگیری میکند. موضوعی که امروز به نام اینترنت طبقاتی شناخته میشود و با وجود تمام انتقادها به نظر میرسد دولت قدم به قدم در حال اجرای آن است.