روزه اولی ها چه نکاتی را باید رعایت کنند

پاسخ به رایج ترین سوالات روزه اولی ها

برای نوجوانانی که امسال روزه اولی هستند، تحمل گرسنگی و تشنگی در روزهای گرم و طولانی ممکن است سخت به نظر برسد اما اشتیاق عبادت و نزدیکی به خداوند و بهره گیری از الطاف الهی شوق روزه را زیاد می کند.

من امسال یک کارت دعوت ویژه دریافت کردم. کارت دعوتی مخصوصِ خودِ خودم، به اسم و آدرسِ خودم حتی. نه این که فکر کنی سال های پیش مهمانی دعوت نمی شدم، نه! ولی امسال میزبان، خودش شخصا برایم دعوت نامه فرستاد و به من گفت تو دیگر بزرگ شده ای و قدر این ضیافت باشکوه را می دانی؛ گفت تو امسال مهمان خاصِ خودمی. و من؟ من همه قندهای عالم توی دلم آب شد. حسابی به خودم رسیدم. خواستم تمیزترین و قشنگ ترین مهمانش باشم. لباس هایم را، دل و زبانم را، چشم و گوشم را؛ خلاصه هرچه داشتم را شستم و برق انداختم. به خودم و خودش قول دادم تا آخرش همین قدر خوب و خوشحال و پاکیزه بمانم. می دانی؟ قول های دیگری هم بینمان رد و بدل شد؛ مثلا من قول دادم تمرینِ مهربانی و خوش خلقی و همدلی کنم و او قول داد کمکم کند، بهم توان و انرژی بدهد. من، امسال یک روزه اولی هستم. و خدا، میزبانِ مهربانم، به من سی روز فرصت داده است تا در مهمانی پر برکتش کیف کنم و حالم خوش شود و بعدش هم با دستِ پر برگردم.
در نخستین روزهای ماه مبارک رمضان، درباره و برای نوجوانانِ روزه اولی است و به مرور نکات و ملاحظاتی می پردازد که به عنوان یک روزه اولی یا مادر و پدر یک روزه اولی، باید بدانید؛ از حس و حالی که دختران و پسران روزه اولی تجربه می کنند تا پاسخ به ابهام های نوجوانان درباره روزه داری، باید و نبایدهای تغذیه ای و چگونگی مدیریت ایام امتحانات همزمان با روزه داری. اگر یک روزه اولی هستید یا یک روزه اولی در خانه دارید، این پرونده را از دست ندهید.

چند پیشنهاد به پدر و مادر روزه اولی ها

روزه گرفتن با وجود همه برکات و حس های خوبش، در روزهای گرم و بلند خردادماه کار آسانی نیست؛ به ویژه برای دختر و پسرهای روزه اولی؛ همین سختی ها ممکن است روزه اولی ها را با همه ذوق و شوقشان خسته کند. پدر و مادرها اما می توانند با کمک ها و راهنمایی هایشان این روزهای پربرکت را برای فرزندان نوجوانشان، آسان تر، به یادماندنی تر و دلپذیرتر کنند. اگر شما هم امسال یک روزه‎اولی در خانه دارید، این پیشنهادها کمک کننده خواهد بود:
1 شرایط دلنشین و جذابی در خانه فراهم کنید؛ با بچه‎ها بیشتر وقت بگذرانید و غذاهای مورد علاقه شان را برای سحر و افطار بپزید.
2 بچه ها را با جایزه های مادی و معنوی به روزه گرفتن تشویق کنید.
3 درباره فلسفه، آثار و پاداش های روزه داری با فرزندانتان گفت وگو کنید، البته با بیانی مناسب و قابل فهم.
4 بچه ها را موقع سحر با مهربانی و نوازش بیدار کنید.
5 پذیراییِ هنگام افطار را از کم سن و سال ترین روزه دارانِ خانه شروع کنید.
6 اجازه بدهید فرزندانتان آثار مثبت ماه مبارک را در وجود شما ببینند؛ برای مثال مهربان تر از همیشه باشید؛ خوش اخلاقی و مهربانی مضاعف والدین در ماه رمضان، خاطره خوبی برای بچه ها رقم می زند.
7 با دوستانی که فرزندان هم سن و سال فرزندان شما دارند، معاشرت کنید تا بچه ها تجربیات مثبتشان از روزه داری را با هم به اشتراک بگذارند.
8 انعطاف پذیر باشید. ممکن است بچه ها به‎خاطر ضعف و بی حالی نتوانند طبق معمول وظایفشان را انجام بدهند. بنابراین اجازه بدهید در برنامه روزانه‎شان کمی تغییر ایجاد کنند؛ برای مثال اجازه بدهید تکالیفشان را بعد از افطار بنویسند.
9 بچه ها را برای افطار کردن به پارک یا مکان های مورد علاقه شان ببرید.
10 برای فرزندتان از خاطرات و تجربیات اولین روزهای روزه داریِ خودتان تعریف کنید. این کار هم ارتباط صمیمانه تری بین شما و فرزندتان برقرار می کند؛ هم بچه ها متوجه می شوند شما به خوبی حال وهوای این روزهایشان را درک می کنید.
11 عید فطر را برای روزه اولی ها ماندگار کنید؛ یک جشن مختصر یا یک هدیه کوچک، تأثیری فراموش نشدنی برای بچه ها دارد.

باید و نبایدهایی برای روزه اولی ها

پاسخ به رایج ترین سوالات نوجوانان درباره روزه داری

«روزه اولی های عزیز! در قدم اول تبریک می گویم که آنقدر بزرگ و مهم و عاقل شده اید که مخاطبِ امر و فرمانِ خدا قرار گرفته اید و به سنی رسیده اید که می توانید از پس انجام باید و نبایدهای الهی بربیایید. در قدم بعد، اگر سوال و ابهامی درباره روزه و روزه داری دارید، نگران نباشید، چرا که خودِ قرآن، مسلمانان را به سوال پرسیدن و کنجکاوی درباره مسائلی که برایشان مبهم است، تشویق می کند. مهم ترین سوالی که ممکن است برای هر روزه اولی پیش بیاید، این است که چرا باید روزه بگیرم؟ چرا باید از اذان صبح تا اذان مغرب، لب به چیزی نزنم و در حالی که خوراکی و نوشیدنی های خوشمزه و خنک، توی آشپزخانه و یخچال دمِ دست است، تشنه و گرسنه بمانم؟ پاسخ این است که:روزه، تمرین خودداری برای تقویتِ اراده است. تمرینِ فقط به فکر خود نبودن، خودخواه نبودن، تمرینِ نه گفتن به دل و خواسته مان به وقتِ لزوم.
حتما حیوانات را یا از نزدیک یا در تلویزیون دیده اید که هر لحظه که گرسنه و تشنه باشند، می درند و می خورند و حتی به هم نوعشان هم رحم نمی کنند؛ روزه یادمان می دهد حیوان نباشیم، روزه تمرینِ انسانیت است. یکی دیگر از سوالاتی که به طنز و شوخی بین نوجوانان مطرح می شود، این است که این چه ضیافتی است که خوردن در آن ممنوع است؟ این چه مهمانی است که از صبح تا شب در آن، گرسنه و تشنه ایم؟
جواب این سوال این است که:ضیافتِ الهی و پهن شدن سفره نعمات خداوندِ مهربان، به دو شکلِ عمومی و خصوصی است. شکل عمومی اش برای پرورش جسم است که تمام طول سال و برای تمام انسان ها و حیوانات و گیاهان، گسترده و فراهم است:اکسیژن، نور، آب، غذا و...، اما از آنجا که ما آدم ها ، برعکس دیگر موجودات، روح، عقل و نیاز به معنویت داریم، یک مهمانی خصوصی هم برای پرورش روحمان تدارک دیده شده که در آن، اتفاقا باید با نخوردن و نیاشامیدن و تلاش برای مهربان تر و صبورتر بودن، از بُعد حیوانی مان فاصله بگیریم تا روح و روانمان رشد کند. ماه رمضان، یک مهمانی ویژه و خصوصی است. قدرش را بدانیم.»

چی بخوریم؟ چی نخوریم؟

امسال اولین بار است که مهمان رسمی ضیافت خداوندی! حال وهوای این اولین روزهای روزه داری خیلی دوست‎داشتنی و فراموش‎نشدنی است. روزه اولی بودن جای کلی تبریک و خوشحالی دارد و البته نیاز به حواس جمعی. باید حسابی مراقب خودت باشی، عادت های غذایی اشتباه را فراموش کنی و عادت های خوب را جایگزین کنی؛ اصلا ماه رمضان، بهترین فرصت برای این کار است.
آرنولد بازی ممنوع
اگر پرجنب وجوش و اهل ورزش هستی، بهتر است فعالیت های بدنی سخت را به بعد از ساعات افطار موکول کنی. کارشناس ها می گویند ورزش هایی که عرق آدم را درمی آورد، خیلی مناسب این روزها نیست. و از آن جایی که بدن تو هنوز به روزه داری عادت ندارد، فعالیت زیاد ممکن است به دردسر بیندازدت. اگر اصلا راه ندارد فعالیت های بدنی ات را کمتر کنی، با پزشکت درباره‎اش مشورت کن.
سحری های فول انرژی
اصلا حرفش را هم نزن، حتی بهش فکر هم نکن؛ روزه گرفتن بی سحری؟ قبول دارم که سحر بیدار شدن کمی سخت است. اما اگر قبلش خوب خوابیده باشی مطمئن باش بیدار شدن در آن موقع روز کلی هم کیِف دارد. روزهای اول ممکن است موقع سحر کمی بی‎اشتها باشی، اما خیلی زود عادت می کنی. اگر به جای دیر بیدار شدن و هول هولکی غذا خوردن، کمی زودتر بیدار شوی می توانی غذایت را با کمی سالاد و سبزی شروع کنی تا اشتهایت تحریک شود.
به پارچ آب نچسب
مصرف آب زیاد موقع سحر نه تنها از تشنگی در طول روز کم نمی کند، بلکه می تواند با رقیق کردن آنزیم های گوارشی، باعث بروز مشکلات گوارشی شود. بنابراین فکر نکن با یک پارچ آب خوردن موقع سحر، تشنگی دیگر سراغت نمی آید. درعوض می‎توانی از سبزیجاتی مثل کاهو که آب زیادی در خودشان دارند، استفاده کنی؛ یک سالاد کاهوی درجه یک پیشنهاد خوبی است، البته بدون سس. نکته مهم دیگری که البته مامان ها خودشان خوب بلدند این است که بهتر است در وعده سحری غذاهای سرخ کردنی نخوریم. به جای غذاهای گوشتی هم بهتر است از حبوبات استفاده کنیم.
دمنوش ها را دریاب
الان دیگر توی هر کافی شاپ و رستوران شیک و باکلاسی پر است از انواع دمنوش های سنتی! یعنی می خواهم بگویم همه الان به خواص این نوشیدنی های گیاهی معجزه آسا پی برده اند. بعد هنوز بعضی از نوجوان ها هستند که با دمنوش ها آشتی نکرده اند. آشتی کن لطفا! موقع افطار برای رفع تشنگی، نوشیدن انواع دمنوش ها مثل گل گاوزبان، چای سبز یا چای کمرنگ را از دست نده. کاسنی و شاه تره برای خنک کردن بدن در این روزهای گرم، فوق العاده است. شربت آب و عسل هم برای تقویت بدن خوب است.
لبنیات را خیلی تحویل نگیر
درست است که تو الان در سن رشد هستی و استخوان هایت به کلسیم نیاز دارد، اما طبعِ بیشتر لبنیات سرد است و باعث کرختی، ضعف و افت فشار می شود. درباره کشک هم باید کمی احتیاط کنی چون باعث تشنگی می شود. خلاصه آن که لبنیات را در ماه مبارک مدیریت شده مصرف کن.
خوراک مغز
اشتباه نکن، منظورم این نیست که برای سحر و افطار کله پاچه بزنی بر بدن. منظورم مغزهایی است مثل پسته، بادام، فندق و نخودچی که می توانی همراه کمی شکر آسیابشان کنی و یک معجونِ انرژی بخش برای خودت درست کنی.