رژیم غذایی بیماران سرطانی به تجویز متخصصان تغذیه

سرطان یکی از دلایل افزایش مرگ و میر در جهان است که نوع تغذیه رابطه تنگاتنگی بااین بیماری دارد شما می توانید با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی از این بیماری پیشگیری کنید.

اصول تغذیه و غذاهای مناسب بیماران سرطانی و شیمی درمانی

سرطان یکی از دلایل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است اما مطالعات نشان می دهند که ایجاد برخی تغییرات ساده در سبک زندگی، از جمله پیروی از یک رژیم غذایی سالم می تواند از 30 تا 50 درصد از سرطان ها پیشگیری کند زیرا تصور می شود که تغذیه نقش مهمی در معالجه و مقابله با سرطان دارد. در این بخش از بهداشت و سلامت نمناک قصد بر معرفی تمام آن چه که باید در مورد پیوند بین رژیم و سرطان بدانید خواهیم داشت.

تغذیه نادرست یکی از علل ابتلا به انواع سرطان

برخی سرطان ها ناشی از تغذیه نادرست می باشد. بدن برای انجام فعالیت های خود، به مواد مغذی محتاج است ، این مواد مغذی با سرطان مبارزه می کنند . 35 نوع از 100 نوع سرطان ها به وسیله تغذیه صحیح درمان می شوند.رژیمی که شامل مقدار کافی میوه ها ، سبزیجات و غلات است، می تواند برخی سرطان ها مانند سرطان های روده، سینه و پروستات را درمان نماید.

افزایش احتمال ابتلا به سرطان با مصرف این مواد غذایی :

خوردن بیش از حد برخی مواد غذایی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد. در واقع اثبات این که چه غذاهایی باعث سرطان می شوند دشوار است اما براساس شواهد و مطالعات ، مصرف زیاد برخی غذاها ممکن است احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهد که چنین غذاهایی عبارتند از:

قند و کربوهیدرات های تصفیه شده:

غذاهای فرآوری شده که سرشار از قند و فیبر، و مواد مغذی کمی هستند با خطر ابتلا به سرطان بیشتری ارتباط دارند. به ویژه آنکه ، محققان دریافتند رژیم غذایی که باعث افزایش قند خون شو دبا افزایش خطر ابتلا به چندین سرطان از جمله سرطان معده ، پستان و کولورکتال همراه است.

براساس مطالعه ای در بیش از 47000 بزرگسال، مشخص شد کسانی که رژیم غذایی پر از کربوهیدرات های تصفیه شده را مصرف کرده اند، تقریباً دو برابر بیشتر از کسانی که رژیم غذایی کمی از کربوهیدرات های تصفیه شده داشتند، در اثر سرطان روده بزرگ فوت کرده اند.

غذاهایی از قبیل، نان سفید، شکر، برنج سفید و دیگر تولیدات آنها، بیشتر عناصر تغذیه ای لازم برای جلوگیری از سرطان را از دست می دهند.

تصور می شود که سطوح بالای قند خون و انسولین از عوامل خطر سرطان هستند و همچنین انسولین تقسیم سلولی را تحریک می کند و از رشد و گسترش سلول های سرطانی حمایت می کند و از بین بردن آن ها را دشوار خواهد کرد. بعلاوه، سطح بالای انسولین و قند خون می تواند در التهاب بدن نیز نقش داشته باشد که در دراز مدت، این امر می تواند به رشد سلول های غیر طبیعی منجر شود و احتمالاً ابتلا به سرطان را آسان می کند. همچنین، ممکن است به همین دلیل باشد که مبتلایان به دیابت ( شرایطی که قند خون و انسولین خون بالایی دارد) در معرض خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان قرار دارند. به عنوان مثال، در صورت ابتلا به دیابت، خطر ابتلا به سرطان کولورکتال تا 22 درصد افزایش میابد.

برای محافظت در برابر سرطان، غذاهایی که سطح انسولین را تقویت می کنند، مانند غذاهای سرشار از قند و کربوهیدرات تصفیه شده را محدود کرده یا از مصرف آن به طور کل خودداری کنید.

گوشت فرآوری شده:

گوشت فرآوری شده عامل ایجاد سرطان است و به گوشتی گفته می شود که با دودی کردن، پختن، نمک سود کردن و یا اضافه شدن مواد نگهدارنده تهیه می شود. مانند؛ هات داگ، ژامبون ، بیکن و سالامی و ....

مطالعات انجام شده ارتباط بین مصرف گوشت فرآوری شده و افزایش خطر سرطان ، به ویژه سرطان روده بزرگ را نشان می دهند.

یک بررسی بزرگ از مطالعات نشان داد افرادی که مقادیر زیادی گوشت فرآوری شده مصرف می کنند، در مقایسه با افرادی که اصلا و یا در مقدار کم از این نوع مواد غذایی مصرف می کنند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ 50 تا 20 درصد در آنان افزایش یافته است.

 

یک بررسی دیگر در بیش از 800 مطالعه نشان داد که مصرف فقط 50 گرم گوشت فرآوری شده در روز یعنی چیزی حدود یک هات داگ خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را تا 18 درصد افزایش داده است.

برخی مطالعات دیگر نیز مصرف گوشت قرمز را با افزایش خطر ابتلا به سرطان مرتبط دانسته اند اما با این حال، این مطالعات اغلب بین گوشت فرآوری شده و گوشت قرمز فرآوری نشده تمایزی قائل نمی شوند.

چندین بررسی که نتایج حاصل از مطالعات متعدد را در بر گرفته است، نشان داد شواهدی که گوشت قرمز فرآوری نشده را با سرطان مرتبط می کند، ضعیف و متناقض است.

غذاهای زیاد سرخ شده یا پخته شده:

تهیه غذاهای خاص در دماهای بالا مانند گریل کردن ، سرخ کردن، تفت دادن ، بریان کردن و کباب کردن می تواند ترکیبات مضر مانند آمین های هتروسیکلیک و محصولات نهایی پیشرفته گلیکاسیون را تولید کند. تولید بیش از حد این ترکیبات مضر باعث ایجاد التهاب شده و در پیشرفت سرطان و سایر بیماری ها نقش دارد.

برخی از غذاها مانند غذاهای حیوانی پر چرب، پروتئین و همچنین غذاهای بسیار فرآوری شده، به احتمال زیاد هنگام قرار گرفتن در دمای بالا، این ترکیبات مضر را تولید می کنند و برخی دیگر از مواد غذایی از این قبیل شامل گوشت مخصوصاً گوشت قرمز ، پنیرهای خاص، تخم مرغ نیمرو ، کره، مارگارین، پنیر خامه ای، مایونز، روغن و آجیل می شود.

برای به حداقل رساندن خطر ابتلا به سرطان، از زیاد سرخ کردن مواد غذایی، مصرف غذاهای کنسرو شده، ترشی و مربا خودداری کنید و روش های پخت و پز نرم تر مانند بخارپز، خورشت و آب پز کردن را انتخاب کنید، به خصوص هنگام پختن گوشت.

لبنیات:

نتایج چندین مطالعه نشان داد که مصرف زیاد لبنیات خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش خواهد داد.مطالعه ای برروی تقریباً 4000 مرد مبتلا به سرطان پروستات انجام شد و نتایج نشان داد که مصرف زیاد شیر پر چرب خطر پیشرفت بیماری و مرگ آنان را افزایش داده است اما با این وجود برای تعیین علت و معلول احتمالی، تحقیقات بیشتری لازم است.

تئوری ها نشان می دهند که این یافته ها به دلیل افزایش کلسیم، فاکتور رشد 1 (IGF 1) انسولین مانند یا هورمون های استروژن از گاوهای باردار است که همه این موارد با سرطان پروستات ارتباط ضعیفی دارند.

اضافه وزن یا چاقی به افزایش خطر سرطان مرتبط است:

به غیر از استعمال سیگار و عفونت ها، چاقی یکی از بزرگترین عامل خطر سرطان در سراسر جهان است و خطر ابتلا به 13 نوع مختلف سرطان از جمله مری ، روده بزرگ ، پانکراس ، کلیه، سرطان پستان و ... را بعد از یائسگی افزایش می دهد. تخمین زده می شود که مشکلات مربوط به وزن و چاقی به ترتیب 14درصد و 20 درصد کل مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان و مردان را ناشی می شود.

چاقی می تواند خطر سرطان را از سه طریق مهم افزایش دهد که عبارتند از :

• چربی اضافی بدن می تواند در مقاومت به انسولین نقش داشته باشد و در نتیجه سلول های بدن قادر به جذب صحیح گلوکز نیستند و این امر باعث می شود سلول ها سریع تر تقسیم شوند.
• افراد چاق تمایل دارند سطوح بالاتری از سیتوکین های التهابی را در خون داشته باشند، که این امر باعث التهاب مزمن شده و سلول ها را به تقسیم تشویق می کند.
• سلول های چربی در افزایش سطح استروژن نقش دارند و این باعث افزایش خطر سرطان پستان و تخمدان در زنان یائسه می شود.

خبر خوب این است که براساس نتایج چندین مطالعه ، کاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن و چاقی احتمال خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد.

برخی غذاها که دارای خواص مبارزه با سرطان هستند:

در حقیقت هیچ یک از مواد غذایی نمی توانند از بروز سرطان جلوگیری کنند و انتخاب یک عادت سالم و کامل برای رژیم غذایی می تواند سودمندتر واقع شود.دانشمندان تخمین می زنند که داشتن یک رژیم غذایی مطلوب می تواند خطر سرطان را تا 70 درصد کاهش دهد ویا به بهبودی از آن نیز کمک می کند.آن ها بر این باورند که برخی از مواد غذایی می توانند با انسداد رگ های خونی که از سرطان تغذیه می کنند، در فرآیندی بنام ضد رگ زایی با سرطان مبارزه کنند. با این حال، انتخاب تغذیه صحیح پیچیده است و بسته به نحوه کشت، فرآوری، نگهداری و پخت آن ها در مبارزه با سرطان متفاوت است.

 

برخی از گروه های مهم غذایی ضد سرطان عبارتند از:

سبزیجات:

مطالعات نشان می دهند که مصرف بیشتر سبزیجات خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد.بسیاری از سبزیجات مانند گوجه فرنگی، هویج ، نخود فرنگی ، کدو تنبل ، شلغم ، جعفری و سبزیجات صلیبی از جمله کلم بروکلی، گل کلم و کلم حاوی آنتی اکسیدان و فیتوشیمیایی ضد سرطان هستند. این سبزیجات دارای ماده ای به نام ایزوتیوسیانات (isothiocyanates) هستند که این ماده با سرطان مبارزه می کنند.

قرار دادن مصرف سبزیجات برگ سبز در برنامه غذایی هفتگی 72 درصد احتمال ابتلا به سرطان را دور می کند.کلم حاوی سولفورافان (ماده ای که به نظر می رسد بیش از 50 درصد اندازه تومور در موش ها را کاهش می دهد) می باشد.گوجه فرنگی و هویج همچنین با کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات، معده و ریه در ارتباط هستند. مردم باید روزانه 5 تا 9 واحد سبزیجات مصرف کنند. هر واحد سبزی معادل یک لیوان سبزی خرد شده خام یا نصف لیوان سبزی پخته است.

میوه:

میوه هایی چون پرتقال، موز، هلو، کیوی، انبه، گلابی، توت فرنگی، آووکادو، زردالو ،انجیر و آلو نیز مانند سبزیجات حاوی آنتی اکسیدان و سایر مواد شیمیایی گیاهی هستند که به جلوگیری از سرطان کمک می کنند. یک بررسی نشان داد که مصرف حداقل سه وعده میوه و مرکبات در هفته خطر ابتلا به سرطان معده را به میزان 28 درصد کاهش می دهد. میوه ها و سبزیجات دارای فیبر زیاد و چربی اشباع کم می باشند، سرطان و دیگر بیماری های مزمن و خطرناک را از بدن فراری می دهند.

دانه ی کتان:

دانه کتان با اثر محافظتی در برابر برخی سرطان ها همراه بوده و حتی ممکن است گسترش سلول های سرطانی را کاهش دهد. به عنوان مثال، در یک مطالعه مشخص شد که مردان مبتلا به سرطان پروستات با مصرف روزانه 30 گرم یا حدود 4.5 قاشق غذاخوری از دانه کتان رشد سرطان کندی را تجربه کرده اند و همچنین نتایج مشابهی در زنان مبتلا به سرطان پستان مشاهده شد.

ادویه ها:

برخی از آزمایشات بر روی حیوانات نشان داد که دارچین دارای خاصیت ضد سرطانی بوده و مانع از گسترش سلول های سرطانی می شود .

علاوه بر این ، کورکومین موجود در زردچوبه به مبارزه با سرطان کمک می کند .یک مطالعه 30 روزه نشان داد که مصرف روزانه 4 گرم کورکومین ضایعات سرطانی در روده بزرگ را به میزان 40 درصد در 44 نفر که تحت درمان قرار نگرفتند کاهش داد.

لوبیا و حبوبات:

لوبیا و حبوبات سرشار از فیبر هستند و برخی از مطالعات حاکی از آن است که مصرف بیشتر این مواد مغذی از سرطان روده بزرگ محافظت کند.

یک مطالعه در بیش از 3500 نفر نشان داد افرادی که حبوبات بیشتری مصرف می کردند تا 50 درصد خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را کاهش داده اند.

آجیل:

مصرف منظم آجیل احتمال بروز انواع خاصی از سرطان را تا حد زیادی کاهش می دهد. به عنوان مثال، یک مطالعه در بیش از 19000 نفر نشان داد افرادی که آجیل بیشتری مصرف می کردند ، خطر ابتلا به سرطان در آنان کاهش یافته بود.

روغن زیتون:

بسیاری از مطالعات ارتباط بین روغن زیتون و کاهش خطر سرطان را نشان می دهند. یک بررسی بزرگ از مطالعات نشان داد افرادی که بیشترین میزان روغن زیتون را مصرف کرده اند، در مقایسه با گروه های دیگر میزان 42 درصد خطر ابتلا به سرطان کم تری دارند.

سیر:

سیر حاوی آلیسین است که در مطالعات آزمایشگاهی دارای خواص مبارزه با سرطان است .مطالعات دیگر ارتباط بین مصرف سیر و خطر ابتلای کم تری به انواع خاص سرطان از جمله سرطان معده و پروستات را نشان می دهند.

ماهی:

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مصرف ماهی تازه می تواند به محافظت در برابر سرطان کمک کند زیرا دارای چربی های سالمی است که می تواند التهاب را کاهش دهد .یک بررسی بزرگ از 41 مطالعه نشان داد که مصرف منظم ماهی 12 درصد خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش خواهد داد.

لبنیات:

اکثر شواهد نشان می دهند که خوردن برخی لبنیات خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد. نوع و میزان لبنیات مصرفی دارای اهمیت است به عنوان مثال، مصرف متوسط لبنیات باکیفیت، مانند شیر خام، فرآورده های شیر تخمیر شده و شیر گاوهای تغذیه شده با علف، خاصیت محافظتی دربرابر سرطان دارند بدان دلیل که حاوی مقادیر بالایی از اسیدهای چرب مفید، اسید لینولئیک کونژوگه و ویتامین های محلول در چربی می باشند.

دلایل این نتایج کاملاً درک نشده است اما ممکن است به دلیل هورمون های موجود در شیر از گاوهای باردار یا IGF 1 باشد.

نکته:توجه داشته باشید همان طور که پیش تر هم گفته شد، مصرف بیش از حد لبنیات برای سرطان مضر است.

 

رژیم های غذایی مبتنی بر گیاهان به مبارزه علیه سرطان کمک می کند:

رژیم های گیاهی یا وگان

مصرف بیشتر غذاهای گیاهی با کاهش خطر ابتلا به سرطان همراه است.مطالعات نشان داده اند افرادی که از رژیم های گیاهی یا وگان پیروی می کنند ، خطر ابتلا به سرطان یا مرگ در اثر سرطان در آنان کم تر است.

در حقیقت، یک بررسی بزرگ از 96 مطالعه نشان داد که گیاه خواران و وگان به ترتیب 8درصد و 15 درصد خطر ابتلا به سرطان را کاهش دادند.

با این حال ، این نتایج مبتنی بر مطالعات مشاهده ای است که شناسایی دلایل احتمالی را دشوار می کند اما به احتمال زیاد گیاهخواران و وگان؛ سبزیجات ، میوه، سویا و غلات بیشتری مصرف می کنند که آن ها را در برابر سرطان محافظت می کند و علاوه بر این، آن ها غذاهایی که فرآوری شده یا بیش از حد پخته شده اند را کم تر مصرف می کنند.

رژیم غذایی مناسب می تواند برای افراد مبتلا به سرطان اثرات مفیدی را به همراه داشته باشد:

سوء تغذیه و از دست دادن عضلات در افراد مبتلا به سرطان شایع است و تأثیر منفی بر سلامتی و بقا دارد. در حالی که هیچ رژیم غذایی برای درمان سرطان ثابت نشده است اما تغذیه مناسب برای تکمیل درمان های سنتی سرطان ، کمک به بهبودی، به حداقل رساندن علائم ناخوشایند و بهبود کیفیت زندگی بسیار حیاتی است.

از اکثر مبتلایان به سرطان خواسته می شود تا به یک رژیم غذایی سالم و متعادل که شامل مقدار زیادی پروتئین بدون چربی ، چربی های سالم، میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس دار است پایبند باشند و همچنین مصرف قند، کافئین، نمک، غذاهای فرآوری شده و الکل را تا حد زیادی محدود کنند.

رژیم غذایی حاوی پروتئین و کالری با کیفیت بالا می تواند به کاهش آتروفی عضلات کمک کند.

منابع پروتئین خوب شامل گوشت بدون چربی، مرغ، ماهی، تخم مرغ، لوبیا ، آجیل، دانه ها و لبنیات است.

عوارض جانبی سرطان و درمان آن گاهی اوقات می تواند غذاخوردن را دشوار کند و مشکلاتی از قبیل تهوع، تغییر طعم دهان، از بین رفتن اشتها، اختلال در بلعیدن، اسهال و یبوست را به همراه داشته باشد.

چنان چه هر یک از این علائم را تجربه کردید لازم است با یک متخصص تغذیه یا سایر متخصصان بهداشت مشورت داشته باشید تا بتوانید از نحوه کنترل این علائم و اطمینان از تغذیه مطلوب خود آگاهی کسب کنید.

علاوه بر این، مبتلایان به سرطان باید از مصرف مکمل های ویتامین بیش از حد خودداری کنند زیرا به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند و در صورت مصرف دوزهای زیاد می توانند در شیمی درمانی مداخله کنند و تاثیر منفی داشته باشند. 

رژیم غذایی کتوژنیک اهدافی برای درمان سرطان دارد اما شواهد ضعیف است:

مطالعات حیوانی و تحقیقات اولیه در انسان نشان می دهد که رژیم غذایی کم کربوهیدرات و پر چرب کتوژنیک ممکن است به پیشگیری و درمان سرطان کمک کند .قند خون بالا و افزایش انسولین از عوامل خطر در ایجاد سرطان هستند. رژیم کتوژنیک قند و انسولین خون را کاهش می دهد و به طور بالقوه باعث می شود سلول های سرطانی با سرعت کمتری گسترش یا رشد داشته باشند.

در حقیقت، تحقیقات نشان داده است که رژیم کتوژنیک می تواند رشد تومور را کاهش داده و میزان بقا را در هر دو آزمایش حیوانی و لوله آزمایشگاهی بهبود بخشد. براساس چندین مطالعه مقدماتی در افراد، حاکی از فواید رژیم کتوژنیک از جمله کاهش عوارض جانبی جدی و در بعضی موارد بهبود کیفیت زندگی نیست.

به نظر می رسد روند بهبود در نتایج سرطان نیز وجود دارد. به عنوان مثال، یک مطالعه 14 روزه در 27 نفر مبتلا به سرطان، اثرات رژیم غذایی مبتنی بر گلوکز را با رژیم های حاوی چربی مبتنی بر چربی مقایسه کرد و نتایج چنین بود که رشد تومور در افراد دارای رژیم غذایی مبتنی بر گلوکز 32 درصد افزایش یافته اما در کسانی که رژیم کتوژنیک دارند، 24 درصد کاهش یافته است. با این حال، شواهد لازم برای اثبات همبستگی آن ها وجود ندارد.

بر اساس نتیجه یک بررسی با نگاهی به نقش رژیم کتوژنیک در مدیریت تومورهای مغزی، این رژیم می تواند در تقویت تأثیر سایر درمان ها مانند شیمی درمانی و پرتودرمانی موثر باشد.

با این وجود ، هیچ مطالعه بالینی مبنی بر مزایای قطعی رژیم کتوژنیک در افراد مبتلا به سرطان نشان داده نشده است. توجه به این نکته ضروری است که رژیم کتوژنیک هرگز نباید جایگزین درمانی باشد که توسط متخصصان پزشکی انجام می شود.

چنان چه تصمیم دارید رژیم کتوژنیک را در کنار سایر روش های درمانی امتحان کنید ، حتما با پزشک یا یک متخصص تغذیه مشورت کنید زیرا دور شدن از قوانین سختگیرانه رژیم غذایی می تواند منجر به سوء تغذیه شود و بر پیامدهای سلامتی تأثیر منفی بگذارد.

 

سایر نکات در مورد تغذیه برای جلوگیری از سرطان

اگرچه هیچ غذای فوق العاده معجزه آسایی وجود ندارد که بتواند از بروز سرطان جلوگیری کند، اما برخی از شواهد نشان می دهد که تغییر در سبک زندگی و عادت های غذایی می توانند دربرابر سرطان مقابله کنند.

• یک رژیم غذایی حاوی غذاهای کامل مانند میوه، سبزیجات، غلات کامل، چربی های سالم و پروتئین بدون چربی می تواند از بروز سرطان جلوگیری کند و در مقابل ؛ گوشت های فرآوری شده، کربوهیدرات های تصفیه شده، نمک و الکل ممکن است خطرابتلا به سرطان را افزایش دهند.
• غذاهای حاوی عنصر کروم مخمر آبجو، بروکلی، آب انگور، برنج قهوه ای، پنیر، تمام غلات، جگر گاو، ذرت، لبنیات، تخم مرغ، سیب زمینی و قارچ نقش ضد سرطانی دارند.
• برای جلوگیری از ابتلا به سرطان ریه غذاهایی که دارای لوتئین مانند بروکلی، اسفناج و آب پرتقال را مصرف کنید.
• برای جلوگیری از ابتلا به انواع سرطان ورزش کنید.
• چربی غذایتان را کم کنید.
• برای جلوگیری از ابتلا به انواع سرطان چای سبز بنوشید.
• دودی کردن و سوختن غذاها باعث به وجود آمدن انواع سرطان ها می شود.
• برای جلوگیری از ابتلا به انواع سرطان غذاهایی را که دارای مواد رنگی و نگه دارنده هستند، را کم مصرف کنید.
• برای جلوگیری از ابتلا به سرطان معده مصرف نمک را کاهش دهید.
• برای پیشگیری از ابتلا به سرطان سینه غذاهای پر کالری مصرف نکنید.
• اگرچه هیچ رژیم غذایی ثابتی برای درمان سرطان اثبات نشده است اما رژیم های غذایی گیاهی و کتوژنیک ممکن است خطر ابتلا را کاهش دهند.
• به طور کلی افراد مبتلا به سرطان برای حفظ کیفیت زندگی و حمایت از نتایج بهبود سلامتی ، به دنبال یک رژیم غذایی سالم و متعادل باشند.