زلزله احتمالی تهران چند میلیون نفر کشته می دهد؟

شامگاه یکشنبه 21 آبان 1396 در نزدیکی ازگله، استان کرمانشاه در نزدیکی مرز ایران و عراق در 32 کیلومتری جنوب غربی شهر حلبچه عراق ایران زلزله ای 7.3 ریشتری رخ داد و نه تنها کشورمان بلکه تمام جهان را در حزن و اندوه فروبرد. اگر به تاریخچه زمین لرزه های بزرگ گذشته که در این سرزمین به وقوع پیوسته است توجه کنیم، درمی یابیم که باوجود گسل های مهم در سطح تهران بزرگ و براساس پژوهش های سال های اخیر وقوع زمین لرزه ای ویرانگر با قدرت بالاتر از ٧ درجه ی ریشتر در تهران بسیار محتمل به نظر می رسد. این اتفاق برای پایتخت و شهر مرکزی ایران که بیشترین امکانات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در آن یک جا جمع شده است فاجعه آمیز خواهد بود و عواقب نگران کننده ای در پی خواهد داشت.

باید قبل از وقوع زمین لرزه برای جلوگیری از خطرهای ناشی از آن آماده شد

یک دکتری زلزله شناسی گفت:با توجه به اینکه در ساخت بیشتر سازه های بزرگ و کوچک تهران ضوابط و معیارهای مهندسی ناظر به مقاومت در مقابل زمین لرزه موردتوجه قرار نگرفته است، رویداد زمین لرزه ای در این شهر که کلیه امکانات اجتماعی و فرهنگی کشوری در آن یک جا جمع شده فاجعه آمیز خواهد بود و عواقب بسیار نگران کننده ای را خواهد داشت.

دکتر محمد کاویی افزود:معمولاً در زمان وقوع زلزله در دیگر نقاط کشور کمک های اولیه نیرو و تجهیزات از تهران ارسال می شود حال باید از خود بپرسیم اگر زمین لرزه ای شدید در تهران روی دهد کمک از چه نقطه ای به تهران خواهد رسید؟

وی در خصوص تلفات فراوان این بلای طبیعی عنوان کرد:با توجه به سستی ساختمان ها و آتش سوزی، تلفات زمین لرزه به سبب وجود لوله های گاز به احتمال زیاد از مرز یک میلیون نفر تجاوز خواهد کرد. باید قبل از وقوع زمین لرزه بامطالعه عمیق شهر و مردم را برای جلوگیری از خطرهای ناشی از آن آماده کرد.

کاویی با اشاره به اینکه وقوع زلزله در تهران بزرگ خطری جدی برای تمام تأسیسات مهم حیاتی به شمار می آید، بیان کرد:وارد شدن آسیب به بیمارستان ها، مراکز آتش نشانی، مراکز کمک رسانی، مدارس، پادگان ها، ادارات دولتی و دیگر مراکز پرجمعیت بسیار خطرناک است.

وی افزود:پس از وقوع زلزله در تهران آب و برق شهر قطع شده و به علت خرابی ساختمان ها خیابان ها و راه ها مسدود شده و بیمارستان ها و مراکز آتش نشانی ویران خواهند شد و روشن نیست چه کمکی و از چه نقطه ای به این شهر بزرگ و مردم آن می تواند، برسد.

این دکتری زلزله شناسی با اشاره به اینکه خطر آتش سوزی در لوله کشی گاز، انبار مواد شیمیایی برخی از کارخانه ها و پالایشگاه ها و انبارهای بزرگ فرآورده های نفتی در اطراف تهران وجود دارد، عنوان کرد:علاوه بر این موارد، سدهای کرج لتیان و لار در برابر زلزله های بزرگ مقاوم ساخته نشده اند و در صورت رویداد زمین لرزه بزرگ ویران شده و تأمین آب مصرفی تهران مسئله ای جدی خواهد بود.

وی همچنین در خصوص حرکت گسل شمال تهران و رویداد زمین لرزه گفت:لوله ها و کانال های تأمین کننده آب از سدهای مذکور به شهر تهران بریده شده و درنتیجه آبی برای آشامیدن و آتش نشانی و مصارف دیگر به تهران نخواهد رسید.

این استاد دانشگاه هرمزگان ادامه داد:لغزش و سنگریزش در شمیرانات و دیگر بخش های کوهپایه تهران نیز می تواند سبب خرابی ها و کشتار شود.

بایستی در مورد همه موارد آسیب پذیری شهر تهران مطالعه و برنامه ریزی شود

کاویی با بیان اینکه خطر شکسته شدن دکل های فشارقوی برق در کوهپایه های البرز و در شمال تهران براثر وقوع زلزله وجود دارد، افزود:بایستی در مورد همه موارد آسیب پذیری شهر تهران و نحوه پیشگیری از خطرات و کاهش صدمات مطالعه و برنامه ریزی شود.

وی در خصوص مقاومت پایین ساختمان های پایین شهر تهران و همچنین محلات قدیمی آن اظهار کرد:اصولاً تهران در تمام نقاط قدیمی تر آن مثل تجریش، قلهک و جنوب شهر دارای ساختمان هایی با طول عمر بیش از 30 سال است که با مصالح نامرغوب و ملات ضعیف یا خشت و گلی ساخته شده است، واضح است که این بناها نمی توانند در برابر زلزله های بزرگ یا حداقل متوسط مقاومت کنند.

این استاد دانشگاه هرمزگان بیان کرد:ساختمان هایی که در حال حاضر به صورت بساز و بفروش در تهران عرضه می شوند با مصالح نامرغوب بوده و کسانی که خانه جهت زندگی خودشان می سازند، به اندازه کافی از مهندسی زلزله آگاهی نداشته و ناآگاهانه در راه ساختمان سازی برای آینده خود و خانواده شان مشکل می آفریند.

کاویی عنوان کرد:نکته هایی مانند کوچه های تنگ و باریک در محلات قدیمی جنوب تهران که راه فرار را در زمان وقوع زلزله خواهد بست، تراکم خانه ها و جمعیت، نبودن فضای باز برای چادر زدن و کمک رسانی بعد از زلزله، وضعیت آشفته سیم کشی خیابان ها، کوچه ها و ساختمان ها بخصوص در مرکز و جنوب تهران از جمله گرفتاری های دست و پاگیر و تهران است.

این دکتری زلزله شناسی اظهار کرد:این مشکلات بیشترین تلفات را در مناطق جنوبی تهران مثل جوادیه، راه آهن و دیگر مناطق پرازدحام به همراه خواهد داشت.

ساختمان های بلند شهر تهران اغلب بدون رعایت کامل ضوابط مهندسی زلزله ساخته شده است

کاویی بیان کرد:ساختمان های بلند شهر تهران اغلب بدون رعایت کامل ضوابط مهندسی زلزله ساخته شده و حتی در تعداد طبقات آن ها نیز هیچ ملاحظه ای رعایت نشده است. در کشورهای لرزه خیز و پیشرفته چون ژاپن ساختن ساختمان های بتن آرمه بیش از 14 طبقه مجاز نیست، درصورتی که در تهران لرزه خیز ساختمان های بلندی حتی تا 30 طبقه نیز بناشده است.

این کارشناس در خصوص وضعیت لوله کشی تهران، بیان کرد:آتش سوزی پس از زلزله به دلیل وضعیت نامناسب لوله کشی گاز در این شهر می تواند خطرات بیشتری از خود زلزله ( ویرانی های بناهای نامقاوم) ایجاد می کند. مثلاً در زلزله بزرگ 1906 سانفرانسیسکو آتش 12 کیلومتر را سوزاند درصورتی که خسارات ناشی از زمین لرزه 20 درصد کل خسارت بود.

کاویی همچنین در خصوص مسئله غارت و به وجود آمدن ناامنی، افزود:غارت اموال مردم زلزله زده به وسیله بزهکاران فرصت طلب از مسائل اجتماعی است که زلزله ها با خود به همراه می آورند. در زمین لرزه ٢٣دسامبر١٩٧٢مانگوا در نیکاراگوا تا چند روز پس از زلزله دولت قادر به کنترل سارقین نبود.

تهران هیچ گونه آمادگی در برابر یک زمین لرزه بزرگ ندارد

وی عنوان کرد:به نظر می رسد شهر تهران هیچ گونه آمادگی در برابر یک زمین لرزه بزرگ ندارد. هماهنگی و همکاری میان سازمان ها و مؤسسات گوناگون کشوری و لشگری مسئول و چاره اندیشی در این زمینه و آماده ساختن شهر و مردم و مؤسسات مختلف در مقابل خطرهای ناشی از زمین لرزه و حراست بیشتر جان و مال مردم از مسئولیت های مقاماتی دولتی است.

کاویی اظهار کرد:محاسبات اسکلت کلیه ساختمان ها و مقاوم کردن آن ها در برابر زمین لرزه های بزرگ حداکثر دقت و سخت گیری لازم اعمال شود.

این کارشناس با اشاره به اینکه شهرداری تهران باید مفاد آیین نامه"ضوابط تعیین نیروهای حاصله از زلزله" را موردتوجه قرار دهد، افزود:این آیین نامه که به وسیله کمیته زلزله انجمن ایرانی مهندسان محاسب ساختمانی تهیه شده موردتوجه قرار دهد و رعایت آن را اجباری کند و همچنین نظارت مستمر بر اجرای صحیح آن داشته باشد.

کاویی در پایان بیان کرد:بروسی و برنامه ریزی تقویت ساختمان های ضعیف تهران، در نظر گرفتن فضای سبز باز با اندازه کافی در بخش های گوناگون شهر برای استفاده در زمان وقوع زلزله، مرمت و مقاوم سازی پل های بزرگ سطح شهر، پاک سازی سریع خیابان ها پس از ویرانی و آماده بودن سرویس های فوریتی، جایگزینی سریع سرویس های مخابراتی، غذایی، ترابری، امدادرسانی برق رسانی فاضلاب، سم پاشی، سوخت رسانی، خارج کردن زباله ها، بررسی وضعیت ساختمان های موجود و تقسیم بندی آن ها به امن-نیمه امن و نا امن، انبار کردن لوازم امدادرسانی، مواد غذایی و دیگر ملزومات از اقدامات قبل و بعد از وقوع زمین لرزه می باشند و آشنا بودن وزارت بهداشت و درمان، وزارت نیرو، سازمان هواپیمایی کشور با نحوه کمک رسانی خود به مردم و رفع مشکلات و نیز انجام پیش بینی های لازم سازمان انرژی اتمی به جلوگیری از وقوع خطرات ناشی از زمین لرزه در راکتورهای خود از مهم ترین اقدامات است.

انتهای پیام/م