سونوگرافی لگن چیست و چگونه انجام می شود؟
ژیونولوژی یا پزشکی زنان شاخه ای از پزشکی است که در آن سلامت فرد را مورد بررسی قرار می دهند و مخصوصا روی لگن زنان مطالعه می کنند . سونوگرافی لگن در این نوع پزشکی برای زنان مورد استفاده قرار می گیرد . در این وضعیت ارگان های لگنی زن ، مثل رحم ، خط رحمی ، دهانه رحم و تخمدان مورد بررسی قرار می گیرد.
امواج سونوگرافی لگن از راهبردهای ترانس واژینال و ترانس شکمی استفاده می کند .سونوگرافی ترانس شکمی به اسکن شکم مربوط می شود . این نوع سونوگرافی معمولا می تواند تصاویر را با جزئیات بالا از شکم فراهم کند.
ارزیابی ترانس شکمی مشخصا برای آزمایش توده های بزرگ لگن به کار می رود که نمی توان این تصاویر را از طریق امواج ترانس واژینال بررسی کرد.
در رابطه با سوالات برخی کاربران از بخش سلامت پلاس وی در مورد رویه ی انجام سونوگرافی لگن باید توضیح دهیم که مقدار کمی از ژل سونوگرافی را روی پوست پایین شکم می گذارند و سپس ردیاب را روی شکم قرار می دهند تا داخل پوست را ببینند.
سونوگرافی ترانس واژینال یک سونوگرافی داخلی است که در این روش ، میله را داخل واژن قرار می دهند . این نوع سونوگرافی معمولا امواج بهتر و تمیزتری را از ارگان های لگن خانم ها فراهم می کند زیرا میله سونوگرافی به ساختار بدن نزدیک تر است.
ردیاب یا میله این نوع سونوگرافی معمولا نازک است و حدود 2 میلی متر قطر دارد . این ردیاب دارای یک پوشش محافظی می باشد . مثدار کمی ژل سونوگرافی را روی انتهای این میله می زنند و این میله را در فاصله کوتاهی داخل واژن قرار می دهند. تمام میله ها استرلیزه و تمیز هستند که استرلیزه آن ها پروسه خاصی دارد.
هرگز نگران ایجاد مشکل نباشید و مطمئن باشید که حریم خصوصی شما به خوبی حفظ می شود . معمولا یک حوله را در قسمت پایین تنه شما قرار می دهند.
آیا می توان این سونوگرافی را با مثانه پر انجام داد ؟
معمولا اگر بخشی از مثانه پر باشد ، عکس های واضح تری به دست می آید . به همین دلیل پیشنهاد می کنند که قبل از این آزمایش به اندازه کافی آب بخورید و آخرین باری که قبل از این آزمایش به دستشویی می روید، یک ساعت قبل باشد.
مثانه شما در حین آزمایش نباید خیلی پر باشد زیرا باعث ایجاد درد می شود . به همین دلیل باید مقداری از آن را خالی کنید تا احساس راحتی بیشتری داشته باشید و سپس بعد از اینکه سونوگرافی ترانس واژینال شما کامل شد، می توانید مثانه خود را کامل خالی کنید.
آیا حین انجام این نوع سونوگرافی نیاز به مسکن هست ؟
خیر ، هیچ مسکنی برای این آزمایش نیاز نیست . معمولا سختی و ناراحتی آن به قدری نیست که نیاز به مسکن داشته باشید.
اگر هنگام انجام این آزمایش، پریود بودیم چه ؟
این سونوگرافی را می توان در هر دوره ای از قاعدگی انجام داد . پزشک می تواند تشخیص دهد که دقیقا چه زمانی برای انجام این آزمایش مناسب تر است . معمولا بیشتر وضعیت های مربوط به لگن را می توان به راحتی در هر دوره از قاعدگی مشاهده کرد.
بهترین زمان بعد از اسکن لگن معمولا بعد از تمام شدن دوره پریود است . اگر پزشک در مورد مشکلاتی مثل پولیپ شک داشته باشد ، زمان آن را با دقت بیشتری تعیین می کند.
معمولا توصیه می شود که دقیقا بعد از خونریزی قاعدگی نباید این کار را انجام داد ؛ مخصوصا برای افرادی که قاعدگی نامنظم دارند . اگر پزشک به پولیپ مشکوک باشد، پیشنهاد می کند که بعد از تمام شدن پریود نیز دوباره سونوگرافی انجام دهید.
چه افرادی به سونوگرافی لگن نیاز پیدا می کنند ؟
معمولا برای افرادی با شرایط زیر، سونوگرافی لگن را تجویز می کنند:
- پریودهای سنگین یا دردناک
- درد در ناحیه لگن مخصوصا هنگام دخول
- ناباروری
- پریودهای نامنظم
- خونریزی های بعد از یائسگی
در امواج سونوگرافی چه چیزی خواهیم دید ؟
در این نوع آزمایش معمولا ساختارهای آناتومیک را مورد بررسی قرار می دهند که شامل موارد زیر است :
- رحم که اختلالات رحمی مثل فیبروم ، آدنومیوسیز را نشان می دهد . همه این وضعیت ها معمولا با پریودهای سنگین یا دردناک خود را نشان می دهند.
- غشاء داخلی رحم که معمولا مدل همیشگی قاعدگی را تغییر می دهد . این مشکلات معمولا بعد از پریود و قبل از تخمک گزاری خود را نشان می دهد. غشاء رحمی در این حالت سفید و ضخیم می شود. همچنین ممکن است که اختلال رحمی مثل پولیپ در فرد به وجود آمده باشد که از طریق این سونوگرافی قابل تشخیص است.
- دهانه رحم که قسمت پایین رحم است و به نوک میله ترانس واژینال نزدیک می باشد . مشکلاتی مثل فیبروم یا پولیپ به راختی در این آزمایش قابل تشخیص است.
- تخمدان که وجود مشکلی در آن ها باعث تغییر مدل قاعدگی می شود . سایز تخمک ها در این وضعیت تغییر می کند و تعداد آن ها در بافت تخمدان متغیر می شود.کیست های تخمدانی، پریودهای نامنظم ، آکنه ، چسبندگی، تغییر هورمون ها و زخم شدن بافت رحمی در این حالت مشخص می گردند.
- میله های فالوپ که نازک هستند و معمولا در سونوگرافی لگن خود را به راحتی نشان نمی دهند. ممکن است که این میله ها با مایعات مسدود شوند که قابل تشخیص است.
- زائده ها :در این نوع سونوگرافی اطراف رحم نشان داده می شود . در این شرایط ممکن است که زائده های اضافی در فرد وجود داشته باشد که معمولا مشکلات این زائده ها باعث مسدود شدن میله های فالوپ، بارداری خارج از رحمی می شود.
- کلیه ها : این نوع سونوگرافی اغلب می تواند وضعیت عمومی کلیه ها را نشان دهد . معمولا این پروسه در سونوگرافی ترانس شکمی انجام می شود.
آیا از عکس های دو بعدی و سه بعدی در سونوگرافی استفاده می شود؟
عکس های سه بعدی و چهاربعدی از لگن را هنگام سونوگرافی می گیرند اما عکس های دو بعدی هم می توانند اطلاعات خوبی را در اختیار پزشک قرار دهند . اول از همه از بیمار عکس های دو بعدی می گیرند و در صورت نیاز، عکس های سه یا چهار بعدی را از بیمار می گیرند.
برای هر نوع از این عکس ها از یک میله یا ردیاب سونوگرافی استفاده می کنند. معمولا در عکس های سه یا چهار بعدی قسمت هایی از رحم دیده می شود که در عکس های دوبعدی قابل تشخیص نیست.
وضعیت های زیر در عکس های سه یا چهار بعدی قابل تشخیص است :
- ناهنجاری مادرزادی رحمی که تغییرات غیر طبیعی را در رحم بعضی از بانوان نشان می دهد.
- محل قرار گرفتن پولیپ های رحمی.
- محل فیبروم ها.
- IUCD هایی که در محل نامناسب نصب شده اند.
- تشخیص هرگونه ناهنجاری در زایمان یا سقط جنین.