شایع ترین بیماری های مری و علل آن ها

بیماری های رایج مری از علائم و عوارض

مری، بخشی از دستگاه گوارش است که بین دهان و معده قرار می گیرد. مری یک لوله است و وظیفه اصلی آن حمل غذا و مایع پس از قورت دادنش از دهان به داخل معده است.مری لوله ای است که غذا، مایعات و بزاق دهان را به معده می رساند. شایع ترین مشکل بیماری های مری ریفلاکس معده به مری است که این بیماری با گذشت زمان، می تواند به مری صدمه بزند.

براساس اخبار و آمار منتشر شده بیماری های مری شایع هستند و از آنجا که مری در قفسه سینه قرار دارد و از پشت قلب عبور می کند، گاهی دردهایش با درد قلبی اشتباه گرفته می شود ؛ طبیعتا به دلیل اینکه بیماری های قلبی اهمیت زیادی دارند و بی توجهی به آنها یا غفلت ممکن است حتی به قیمت از دست رفتن جان بیماران شود، اگر بیمار از درد قفسه سینه شکایت می کند ابتدا باید از نبود مشکل قلبی در او مطمئن شد. اما رایج ترین علت درد قفسه سینه همچنان بیماری های مری است پس همه دردهای قفسه سینه مربوط به مشکلات قلبی نیست و علت بایستی توسط پزشک متخصص بعد از بررسی های دقیق تشخیص داده شود.

بیماری های مری چیست و چه علائمی دارد؟

آزمایش های انجام شده برای تشخیص بیماری های مری

آزمایش هایی که ممکن است برای تشخیص بیماری های مری مورد استفاده قرار گیرند، عبارتند از؛ باریم ایکس ری (یا باریم بلع)، اندوسکوپی بالایی و اندازه گیری PH است.

در طول بارم بلع، اشعه ایکس از مری پس از خوردن محلول باریم به دست می آید.در آندوسکوپی فوقانی، یک لوله با یک دوربین و یک نور در انتهایش از دهان و مری عبور می کند. pH مری با ابزار ویژه ای که به مری منتقل می شود، اندازه گیری می شود.

انواع رایج بیماری های مری و علل آنها

بیماری هایی که در ادامه این بخش از سلامت پلاس وی خواهیم گفت تمام بیماری های مری نیستند بلکه انواع رایج آن محسوب می شوند که آشنایی با علائم آنها برای همه لازم است.

اسفنکتر مری :

دریچه ها در بالای مری و در انتهای گلو و در پایین مری و در ورودی مری توسط ماهیچه ای به نام اسفنکتر بسته می شوند. اسفنکتر به منظور اجازه دادن ورود غذا و مایع باز می شود، اما بعد دوباره به هم نزدیک می شوند تا مانع از برگشت از معده به مری و تا دهان شوند.

بیماری اسفنکتر مری چگونه است؟

بیماری کرون مری:

مری می تواند تحت تاثیر بیماری کرون قرار گیرد، اگرچه بسیار نادر است، اما تخمین زده می شود که در کم تر از 1% از بیماران رخ می دهد. علایم بیماری کرون مری می تواند شامل مشکلاتی در بلعیدن و یا سوزش معده و سوزش سر دل باشد. اگر بیماری کرون در مری مظنون باشد، آندوسکوپی فوقانی ممکن است زخم، فیستول، جراحت و تنگی یا باریک بینی مری را آشکار کند. درمان بیماری کرون مری می تواند شامل دارو، انشعاب مری، تغذیه انترالی، و جراحی باشد.

بازگشت اسید معده یا رفلاکس مری :

یک مشکل نسبتاً شایع که می تواند بر مری اثر بگذارد، بیماری رفلاکس اسید معده است (GERD). در این مشکل، اسفنکتر بین مری و مری تضعیف می شود، که به غذا و آنزیم های گوارشی در معده اجازه می دهد وارد مری شوند. بسیاری از مردم گاه به گاه سوزش سر دل یا سوهاضمه را تجربه می کنند، اما GERDزمانی تشخیص داده می شود که برگشت اسید معده در هفته بیش از دو بار دهد. در طول زمان، GERD می تواند به شرایط جدی تر از جمله زخم یا جراحت منجر شود.

درد مری

در قسمت پایانی مری و در زیر مخاط انتهاهای عصبی وجود دارد.

علائم: افرادی که به مشکل ریفلاکس دچار هستند اگر اسید به زیر مخاط رود ، انتهای عصبی تحریک می شود و در بیمار درد ایجاد می شود.

درد مری با بیماری رفلاکس مری به معده

مری بارت

مخاط معده در مری بارت داخل لوله مری رشد می کنند. مخاط سفید رنگ مری در آندوسکوپی به رنگ صورتی دیده می شود. برای اینکه چنین تغییر رنگی تایید شود باید از بافت مری نمونه برداری شود و به آزمایشگاه آسیب شناسی فرستاده شود.

پیگیری: بیمارانی که مبتلا به مری بارت هستند باید هر دو یا سه سال یکبار آندوسکوپی انجام دهند و از بافت آنها نمونه گیری صورت گیرد.

درمان: این بیماری بدون درد است و اگر تغییرات سلولی در آن مشاهده نشود با روشی ویژه این ناحیه سوزانده یا برداشته می شود.

آشالازی بیماری مری

به بیماری که در آن اسفنکتر تحتاتی مری هنگام رسیدن غذا ، باز نمی شود، آشالازی گفته می شود.

عوارض این بیماری مری : هنگامی که اعصاب مری بر اثر ویروس هرپس یا همان تبخال کنار لب آسیب ببیند ، فرد دچار آشالازی می شود. در برخی از افراد به علت استعداد ژنتیکی ویروس به اعصاب مری آسیب وارد می کند و موجب بسته شدن دریچه انتهایی مری می شود، اما کم کم مری گشاد شده و غذا در آن گیر می کند.

علائم: این بیماری در افراد هنگام خوردن باعجله غذا و یا عصبی شدن تشدید می شود . این بیماران به علت اینکه گاهی مجبورند با انگشت غذا را برگردانند ، گاهی ترجیح می دهند به تنهایی غذا بخورند . بوی بد دهان می شوند و حالت نشخوار در اثر برگشت غذا به دهان نیز از دیگر علائم این بیماری است.

آشالازی بازنشدن اسفنکتر تحتاتی مری

شل شدن اسفنکتر تحتانی مری

این بیماری یک فرآیند فرسودگی است که به علت های فتق دیافراگمی یا اختلال مادر زادی رخ می دهد . فتق دیافراگمی در سنین بعد از 60 سالگی دیده می شود ، فتق دیافراگمی در افراد مبتلا به ریفلاکس موجب تشدید علائم می شود.

علائم خطر: از عوامل شلی دریچه مری چاقی، افزایش وزن، بارداری، پرخوری، پوشیدن لباس های تنگ، درازکشیدن بلافاصله بعد از خوردن غذا و مصرف بعضی از داروها می باشند .

عوارض بیماری ساز

بعد از ورود غذا به معده دریچه مری چند ثانیه باز و سپس بسته می شود. اسید معده بالا می آید و با بزاق دهان وارد شده به مری مخلوط و خنثی می شود. علت دیگر خنثی شدن اسید معده وارد شدن نیروی جاذبه در حالت نشسته است. در بیماران مبتلا به ریفلاکس، دریچه مری مدت زمان بیشتری باز می ماند و دفعات برگشت غذا افزایش می یابد.

درمانی دارویی:

این بیماران باید پرهیز غذایی و درمان دارویی داشته باشند . بیماران مبتلا به شل شدن اسفنکتر تحتانی مری باید به اصلاح رژیم غذایی خود بپردازند و از مصرف غذاهای ترش، تند، غذاهای چرب، سرخ کرده و پرحجم، استعمال الکل و سیگار، آب پرتقال، چای پررنگ، نوشابه های گازدار و قهوه اجتناب کنند. همچنین بعد از غذا دراز نکشند و 3ساعت قبل از خواب غذا میل کنند . درمان دارویی برای این بیماران ، مهارکننده اسید معده مانند امپرازول، پنتاپرازول و...است.

چگونگی درمان شل شدن اسفنکتر تحتانی مری

اسپاسم منتشر مری

تعریف: حرکات دودی ضعیف و منظم طبیعی در بیماری اسپاسم منتشر مری، از بین می رود و انقباضات مری بسیار قوی و طولانی تر می شود.

بیماری زایی: انقباض مری سبب حرکت نکردن غذا و ثابت ماندن آن می شود.

علائم: این بیماران درد شدید قفسه سینه دارند، به طوری که درد آنان معمولا با درد قلبی اشتباه گرفته می شود . گیر کردن غذا در مری نیز از علائم دیگر این بیماریست.

دشواری بلع

تعریف: هنگامی که قطر مری کمتر از 13 میلی متر شود ، فرد نمی تواند غذا را به راحتی ببلعد و غذا در گلو گیر می کند . مشکل در بلع دلایل فراوانی دارد که یکی از آنها ممکن است بدخیمی باشد.

علل: علت های این بیماری زخم مری و تنگی مری در اثر مواد سوزاننده در گذشته ، بیماری های حرکتی مری و سرطان مری است. سرطان مری متاسفانه بیماری بدون علامتی است که در بلع غذا مشکل ایجاد می کند و زمانی مشخص می گردد که بیماری پیشروی کرده باشد ، این نوع سرطان با توده ای در قسمت میانی مری مشخص می شود.

عوامل خطرساز: شیوع این سرطان در افراد سیگاری و الکلی بعد از 60-50 سالگی است اما مناطق که این سرطان در آن شیوع بیشتری دارد نقاطی از ایران مانند ساحل دریای خزر، بندر ترکمن و شمال شرق است. این افراد به علت زمینه ژنتیکی و استفاده از مواد غذایی سرطان زا درصد ابتلایشان بالاتر است.

مشکل در بلع چه علتی دارد؟

التهاب مری

تعریف: ازوفاژیت یا التهاب مری معمولا به علت ریفلاکس یا برگشت اسید مری ایجاد می گردد اما بیماری های قارچی مانند برفک دهان و مونیلیا هم به ندرت سبب ایجاد این بیماری می شود.

عوامل خطرساز: بیماران دارای سیستم ایمنی ضعیف مانند افراد مبتلا به ایدز، سیتومگالو ویروس و هرپس و بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی دچار التهاب مری شوند که موجب بلع دردناک و گیر کردن غذا می گردد.

تشخیص: این بیماران باید آندوسکوپی شوند و با نمونه برداری علت التهاب مری مشخص گردد و درمان دقیقی برای آن انجام شود.

صدا در مری

تعریف: برخی از بیماران احساس می کنند که صدایی در مری آنها ایجاد می شود.

علل: این صداها به علت ریفلاکس هوا و یا تیک عصبی است که در آن بیمار به طور ناخودآگاه غذا را به طرف بالا می فرستد.

درمان: این حالت خطری ندارد و نیازمند درمان نیست.

صدا در مری به علت ریفلاکس هوا یا تیک عصبی

تنگی مری

تعریف: بیماری های بدخیم، ریفلاکس شدید و طولانی، تماس مواد سوزاننده با دیواره مری ، آسیب های وارده با مصرف برخی داروها به مری سبب ایجاد این نوع بیماری می شود.

علائم: در این بیماری ، غذا در مری فرد مبتلا گیر می کند به طوری که دیگر نه می تواند غذا را بالا بیاورد و نه آن را قورت دهد و احساس خفگی می کند.

درمان: دراین بیماری فرد باید سریعا تحت درمان قرار بگیرد و پزشک از طریق آندوسکوپی لقمه را خارج یا داخل معده بفرستد.