توانایی پشه‌ها در انتقال بیماری‌های مرگباری مانند تب دنگی و زیکا آن‌ها را به آفتی برای تمام بشریت تبدیل می‌کند. اما آن‌ها به‌طور آشکار برخی افراد را بر دیگران ترجیح می‌دهند. مطالعه جدیدی نشان می‌دهد تغییر بهداشتی ساده‌ای می‌تواند میزان جذابیت شما را برای پشه‌ها تغییر دهد.
به‌گزارش وب‌سایت Technology Networks، مطالعه‌ای که اخیرا در مجله‌ی iScience منتشر شده است، نشان می‌دهد برخی از صابون‌ها می‌توانند پشه‌ها را دفع یا آن‌ها را جذب کنند. تاثیر دقیق هر صابون متغیر به‌نظر می‌رسد، زیرا رایحه‌ی صابون با بوی منحصربهفرد هر شخص برهم‌کنش دارد.
کلمنت وینوگر، عصب‌شناس مؤسسه پلی‌تکنیک ویرجینیا درباره‌ی بزرگی این اثر توضیح می‌دهد: «همان فردی که وقتی از صابون استفاده نکرده است، برای پشه‌ها بسیار جذاب است، می‌تواند درنتیجه‌ی استفاده از صابونی خاص برای آن‌ها جذاب‌تر شود یا در پی استفاده از صابون دیگری به‌عنوان دافع پشه‌ها عمل کند.»
انسان‌ها از دوران قدیم از صابون و سایر وسایل بهداشتی با بوی تند استفاده می‌کردند. می‌دانیم این مواد موجب می‌شوند بویی که دیگران از ما می‌شنوند، تغییر کند، اما این موضوع بررسی نشده بود که این مواد چگونه ممکن است بر بویی که حشرات از ما درک می کنند، تاثیر بگذارند.
برای پاسخ به این سوال، پژوهشگران بوی منتشرشده توسط چهار داوطلب انسانی را قبل و بعد از شستشو با چهار صابون از برندهای مختلف (داو، دیال، نیتیو و سیمپل تروث) ازنظر میزان جذابیت برای پشه‌ها دسته‌بندی کردند. طبق انتظار بوی هریک از داوطلبان منحصربهفرد بود، به‌طوری‌که برخی از بوها برای پشه‌ها نسبت‌به بوهای دیگر جذاب‌تر بود. پس از شستشو با صابون، این پروفایل‌ها به سرعت تغییر کرد.
کلوئه لاهوندر، از نویسندگان مطالعه افزود: «صابون‌ها بوی ما را به شدت تغییر می‌دهند؛ نه تنها با اضافه کردن مواد شیمیایی بلکه با ایجاد تغییر در ترکیباتی که به‌طور طبیعی تولید می‌کنیم.»
همه پشه‌ها تشنه خون نیستند. پشه‌های نر فقط از شهد گیاهان تغذیه می‌کنند، درحالی‌که ماده‌ها پس از جفت‌گیری از خون تغذیه می‌کنند. درنتیجه، پژوهشگران آزمایش خود را روی پشه‌های ماده که جفت‌گیری کرده بودند، انجام دادند. کربن‌دی‌اکسیدی که توسط بازدم انسان دفع می‌شود، نیز می‌تواند پشه‌ها را تحریک کند بنابراین، پژوهشگران در مطالعه خود این مورد را نیز درنظر گرفتند.
نتایج متغیر بود، داو و سیمپل تروث موجب شدند برخی (اما نه همه) داوطلبان برای پشه‌ها جذاب‌تر شوند، درحالی‌که صابون نیتیو به‌نظر می‌رسید حشرات را دفع می‌کند. وینوگر می‌گوید: «آنچه واقعا برای پشه مهم است، فراوان‌ترین ماده شیمیایی نیست، بلکه کل ترکیب صابون و بوی خود ما است.»
وی خاطرنشان کرد که همه صابون‌ها حاوی لیمونن بودند که به‌عنوان ماده دافع پشه شناخته می‌شود. با‌این‌حال، سه مورد از چهار صابونی که آزمایش شدند، درنهایت میزان جذابیت فرد برای پشه‌ها را افزایش دادند. لاهوندر می‌گوید: «می‌دانیم نسبت مواد شیمیایی در تعیین این موضوع اهمیت دارد که آیا پشه‌ها جذب یا دفع می‌شوند. تغییر نسبت مواد شیمیایی می‌تواند موجب شود که پشه‌ها جذب شوند، دور شوند یا نسبت به آن بی‌تفاوت باشند.»
با بررسی عمیق‌تر درمورد ترکیب شیمیایی صابون‌ها، چهار ماده شیمیایی یافت شد که موجب ترغیب پشه‌ها به خون‌خواری می‌شد و سه ماده شمیایی یافت شد که آن‌ها را دفع می‌کرد.
مواد شیمیایی دافع شامل ترکیبی از گل‌ها می‌شد که می‌تواند شپش و گال را درمان کند (بنزیل بنزوات) و همچنین مولکولی با بوی شبیه بوی نارگیل که گاما نونالاکتون نام دارد. پژوهشگران با ترکیب این مواد شیمیایی موفق شدند ترکیبات قوی ضدپشه و جاذب پشه ایجاد کنند.
وینوگر می‌گوید: «فقط از مواد شیمیایی استفاده کردیم که تجزیه‌و‌تحلیل آماری نشان می‌داد برای جذب یا دفع پشه‌ها اهمیت دارند و مواد شیمیایی بی‌تاثیر را کنار گذاشتیم. اگر بخواهم پشه‌ها را دور کنم، از صابونی استفاده می‌کنم که بوی نارگیل بدهد.»
پژوهشگران در مطالعات آینده خود به دنبال تکرار آزمایش با صابون‌ها و افراد بیشتر و همچنین درنظر گرفتن متغیرهای بیشتر هستند. وینوگر می‌گوید: «کنجکاو هستیم که دوره زمانی این اثر را بررسی کنیم و ببینیم که مثلا اگر صبح از صابون خاصی استفاده کنید، آیا همچنان هنگام عصر روی پشه‌ها اثر دارد؟»
