علائم تاثیر گذاری یا بی اثر بودن شیمی درمانی
شیمی درمانی یک پروسه قدرتمند است که به تخریب سلول های سرطانی می پردازد. زمانی که شیمی درمانی روی فرد انجام می شود ، باید میزان نتیجه بخش بودن آن را روی سلول های سرطانی بررسی کرد که این تکنیک ها شبیه به تست های تشخیص سرطان هستند. می توان از طریق معاینه فیزیکی ، تومور یا غدد لنفاوی فرد را مورد بررسی قرار داد.
بعضی از تومورهای سرطانی درونی می توانند خودشان را از طریق اشعه ایکس و یا سی.تی اسکن نشان دهند و یا با خط کش قابل اندازه گیری باشند. آزمایش خون می تواند عملکرد قسمت ها و ارگان های مختلف بدن را نشان دهد . آزمایش مارکر یا نشان گر تومور نیز می تواند برای سرطان های خاص به کار برده شود.
فرقی ندارد که آزمایش شما به کدام دسته تعلق داشته باشد و چگونه باشد ، در هر صورت برای نتیجه بخش بودن و قطعی بودن جواب باید چندین بار انجام شود .
جواب آزمایش را چگونه تعریف می کنند ؟
جواب آزمایش های مربوط به درمان سرطان از طریق راه های زیر تعریف می شود :
جواب کامل :
زمانی که تمام سرطان یا تومور ناپدید شده باشد و هیچ گونه علامتی از بیماری وجود نداشته باشد ، یک نشان گر تومور می تواند در این بخش کارساز باشد.
پاسخ جانبی :
زمانی که درصد سرطان کاهش پیدا کرده اما بیماری هنوز باقی مانده باشد ، در این مواقع علائم بیماری هنوز مشخص هستند .
بیماری ماندگار :
زمانی که سرطان نه رشد و نه کاهش داشته است و میزان آن هیچ تغییری نکرده است ، در این زمان مارکر تومور هیچ تغییری را نشان نمی دهد .
پیشرفت بیماری :
زمانی که سرطان رشد داشته باشد ، در این مواقع میزان رشد بیماری بیش از قبل درمان می باشد که نشان گر میزن افزایش را نشان می دهد .
چه زمانی این میزان پاسخگویی اندازه گیری می شود؟
برای کسی که شیمی درمانی تجویز می شود ، قطعا درمان های دیگری نیز وجود دارد . مثلا پزشک ممکن است که به هر فرد یک دوره و یا سیکل خاصی از درمان شیمی درمانی را پیشنهاد دهد که این پاسخ ها در طول شیمی درمانی مورد اندازه گیری قرار می گیرند و تعداد سیکل ها نیز معمولا تغییر نمی کند ، مگر این که سرطان رشد پیدا کرده باشد . اگر سرطان رشد کند ، شیمی درمانی متوقف می شود و یا داروهای فرد را عوض می کنند .
فردی که با پیشرفت بیماری اش مواجه می شود ، باید تعداد خاصی از سیکل ها را اعمال کند ، حتی اگر برایش تجویز نشده باشد . معمولا 2 الی 3 دوره یا سیکل برای فرد تجویز می شود و بعد میزان جواب گرفتن آن را اندازه می گیرند . اگر بیماری ثابت بود و یا افت پیدا کرده بود، تا جایی که سمی بودن شیمی درمانی برای بدن قابل تحمل باشد ، باز هم می توانند جلسات شیمی درمانی را افزایش دهند . عموما به صورت حداقلی دو یا سه دوره از شیمی درمانی برای اندازه گیری میزان پاسخ به آن مورد نیاز است . یک دوره شیمی درمانی نمی تواند برای ارزیابی تاثیرپذیر بودن آن کافی باشد .
به طور کل اثر بخشی شیمی درمانی چقدر زمان می برد ؟
شیمی درمانی معمولا در چند دوره ، چند ماه و یا حتی چند سال زمان می برد . بازه زمانی دقیق بستگی به نوع سرطان ، انواع داروهای استفاده شده در آن و چگونگی پاسخ سرطان به داروها است .
اثر بخش بودن شیمی درمانی به عواملی که در ادامه ی بخش سلامت پلاس وی گفته شده است بستگی دارد :
- مرحله تشخیص درمان
- درمان های قبلی اعمال شده
- دیگر آپشن های درمانی مناسب برای فرد
- سن و سلامت کلی
- وضعیت پزشکی و دارویی فرد
- چگونگی مقابله بدن با عوارض جانبی
شیمی درمانی می تواند رشد اولیه تومور را متوقف کند یا به طور کل آن را از بین ببرد و از شیوع سلول های سرطانی در سرتاسر بدن جلوگیری کند اما این روش برای همه کارآمد نیست. بعضی از انواع سرطان نسبت به بقیه به شیمی درمانی مقاوم تر هستند و بعضی دیگر بعد از گذشت زمان این مقاومت را به دست می آورند.
در این قسمت نشانه هایی را به شما معرفی می کنیم که نمایانگر نتیجه بخش نبودن شیمی درمانی هستند :
- تومورهایی که کوچک نمی شوند.
- تومورهای جدید که هنوز در حال شکل گیری هستند .
- سرطان در حال پخش شدن به قسمت های جدید است.
- علائم جدید یا شدیدتر بروز پیدا کرده اند.
اگر شیمی درمانی در طولانی مدت اثربخش نباشد و یا علائم را به حداقل نرساند ، باید به دنبال گزینه های دیگر باشید.
حال این بازه زمانی بر اساس موارد زیر تعیین می شود :
- کاهش سلول های خونی
- تاثیرات شدید به ارگان های اصلی بدن
- عوارض جانبی سخت
شیمی درمانی بسته به نوع جریان های خاص، می تواند قبل ، بعد و یا همزمان با درمان های دیگر مانند جراحی ، رادیو تراپی و یا درمان های هدفمند دیگر اعمال شود .
که سایر این گزینه ها عبارتند از:
اگر فکر می کنید که شیمی درمانی برای شما موثر نیست، می توانید به گزینه های دیگر فکر کنید. تمام سرطان ها به این درمان پاسخ یکسان و مناسب نمی دهند ، بنابراین ممکن است که برای شما مفید واقع نشوند. حتما در مورد تمام فواید و یا خطرات احتمالی آنها با درمانگر خود گفتگو کنید.
درمان ها یا تراپی های هدفمند
این درمان ها روی سلول های سرطانی تمرکز می کنند و آن ها را تغییر می دهند و معمولا جلوی پیشرفت و رشدشان را می گیرند.
این درمان ها که برای هر نوع سرطانی مناسب نیستند ، می توانند تغییرات زیر را به وجود بیاورند:
- کار سیستم ایمنی را برای پیدا کردن سلول های سرطانی راحت تر می کند.
- کار سلول های سرطانی را برای تقسیم شدن، رشد کردن و یا پخش شدن سخت تر می کند .
- تشکیل سلول های خونی جدید را که به رشد سرطان کمک می کند ، متوقف می کند.
- مستقیما سلول های سرطانی مورد هدف را تخریب می کند.
- از دسترسی سرطان به هورمون ها جلوگیری می کند .
ایمن درمانی
ایمن درمانی یک درمان بیولوژیکی است که از قدرت سیستم ایمنی برای مبارزه با سرطان استفاده می کند . این درمان های سیستم ایمنی را تقویت می کنند تا مستقیما با سرطان مبارزه کنند و بهره وری خود را نیز افزایش دهند .
انواع ایمن درمانی شامل موارد زیر می باشد:
- انتقال سلول های انتخابی
- بازدارنده ها
- سیتوکین ها
- آنتی بادی های مونوکلونال
- درمان با واکسن
- هورمون تراپی
سرطان های خاص مثل سرطان های سینه ، پروستات از طریق هورمون ها سوخت رسانی می شوند . هورمون تراپی یا غدد تراپی برای مسدود کردن این هورمون ها و جلوگیری از تغذیه شدن توسط سلول ها استفاده می شوند.
پرتو افکنی
دز بالای پرتو افکنی یا تشعشعات می تواند باعث تخریب سلول های سرطانی شود. پرتوافکنی یک درمان سیستماتیک مثل شیمی درمانی نیست ، بلکه می تواند رشد تومورها را آهسته کند و یا آن ها را در نقطه ای هدف در بدن مورد تخریب قرار دهد که با درد و علائم دیگر همراه است.
اگر تمام درمان ها را به یکباره متوقف کنیم ، چه اتفاقی می افتد؟
شاید سرطان پیشرفته باشد و درمان های زیادی به طور همزمان در پیش گرفته شود. شاید به نوعی سرطان مبتلا شده اید که در برابر درمان های خاص پاسخگو نیست یا شاید گزینه هایی در اختیار شما قرار گرفته باشد که فواید زیادی ندارند و از لحاظ احساسی و جسمی شرایط سختی را برای شما به وجود آورده اند.
مطالعات نشان می دهد که اگر سه درمان مختلف در سرطان را در پیش گرفته اید و هنوز سرطان شما در حال رشد و شیوع است ، معمولا هیچ درمان دیگری نمی تواند به بهبود سرطان کمک کند.
گاهی اوقات توقف درمان هایی مثل شیمی درمانی نه تنها مضر نیست ، بلکه یک اقدام مفیدتر می باشد که در این صورت می توانید درمان های جایگزین زیر را نیز در پیش بگیرید.
مراقبت پالیاتیو
این مراقبت یک راهبرد است که روی کاهش علائم و از بین بردن فشار درمان ها تمرکز می کند . فرقی ندارد که سرطان در چه مرحله ای قرار گرفته است . این نوع درمان و مراقبت به فرد کمک می کند تا عوارض جانبی درمان های قبلی و بیماری را کاهش دهد و بتواند لذت بیشتری از زندگی خود ببرد .
مراقبت بیمارستانی
این تیم مراقبتی به کیفیت زندگی فرد بیش از طول زندگی توجه می کند . ممکن است که در این مراقبت با درمان های همراه با دردی هم مواجه شوند که در هر صورت مطمئن هستند روح و روان در سلامت به سر می برد و می توانند روحیه خود را بازیابی کنند . این درمان می تواند اثرات بسیار مثبتی روی روح و روان و اعضای خانواده نیز بگذارد که همین بهبود روحی به بهبود بیماری کمک می کند .
درمان های بکار گرفته شده در این نوع مراقبت بیمارستانی شامل موارد زیر است :
- طب سوزنی
- ماساژ درمانی
- تنفس عمیق و دیگر تکنیک های ریلکسیشن
- تمرینات ورزشی مثل تای شای و یوگا
- هیپنوتیز
- رایحه درمانی
- مدیتیشن
- موسیقی درمانی
