چرا مراسم عزاداری امام حسین (ع) پیش از شهادت ایشان صورت می گیرد
غم و مصیبت اهل بیت (ع) از همان آغازین روزهای ماه محرم آغاز می شود و از دوم این ماه که کاروان امام حسین (ع) به صحرای کربلا می رسد، این حزن و زاری دو چندان می شود.
اما درباره عزاداری هایی که در جامعه برگزار می شود و همه آن از رویِ ارادت به سیدِ و سالار شهیدان است، باید به نکاتی توجه کنیم؛ از جمله اینکه چرا بعد از روز عاشورا، مراسم های عزاداری هم برچیده می شوند و دیگر خبری از خمیه های عزا نیست؟ درحالیکه در این روز تازه امام حسین (ع) و یارانش به شهادت رسیده و اهل یت ایشان به اسارت درمی آیند.
به نظر باید این امر در جامعه ترویج پیدا کند که محرم و عزاداری اباعبدالله فقط به 10 روز ابتدایی این ماه محدود نشود.
یک مدرس فلسفه عالی و عرفان حوزه علمیه قم در این باره با اشاره به اینکه محرم در واقع نماد عزاداری یک ملت محسوب می شود، اظهار کرد:در رابطه با این نماد عزاداری بحث هایی وجود دارد که گاهی تحریف هایی در آن ها رخ داده و در طول زمان معاصر محور بحث های اباعبدالله و محرم متأسفانه به دست کسانی افتاده است که فقط از دار دنیا یک سرمایه حنجره دارند و معرفت و عرفانی در نهاد برخی از آن ها وجود ندارد و گاهی بی ادبی ها و بی اخلاقی هایی از آن ها سر می زند که قطعا امام حسین (ع) نیز از این رفتار راضی نیست.
وی خاطرنشان کرد:اینکه در دهه اول محرم صرفا برخی هیأت ها عزاداری می کنند و بعد از آن دیگر خبری از عزاداری نیست، جای کار بسیار زیادی دارد. امام حسین (ع) در روز عاشورا شهید می شود و عزاداری اصلی از همان روز تا دهه آخر صفر که اربعین است باید برگزار شود، ولی می بینیم که امام حسین (ع) هنوز شهید نشده است مردم عزاداری و سیاه پوشان را آغاز می کنند و کلا در روز عاشورا مراسم تمام می شود.
این مدرس فلسفه عالی و عرفان حوزه علمیه قم تصریح کرد:ما پس از برگزاری هر دوره عزاداری باید به حقیقت و معنای واقعی کربلا پی ببریم، اما متأسفانه این امر در جامعه ما وجود ندارد. یکی از زوایای برجسته عاشورا بردباری و صبوری است که در بین اهل بیت (ع) شاهد آن هستیم؛ اما آیا در عزاداری های ما نیز این سبک ها در بین مردم ترویج پیدا می کند و آیا سبک زندگی اجتماعی ما از محرم سال گذشته نسبت به امسال تغییراتی داشته است؟
این مدرس تأکید کرد:شجاعت و جانثاری، ترویج نماز اول وقت و امثال این ها جزء افکار و اندیشه های برجسته عاشورا و اباعبدالله (ع) است. متأسفانه در برخی مواقع می بینیم که محرم در بین ما به سمت دیگری می رود، در حالیکه اهداف اباعبدالله (ع) به سمت دیگری. محرم مجموعه ای از باورهاست که نمونه این باور را در شب عاشورا می بینیم. ما باید این ها را تجزیه و تحلیل کنیم تا محرم سال آینده که می آید، اندیشه محوری در جامعه ما در رأس امور باشد نه مداح محوری.
عزاداری امام حسین (ع)
وی یادآور شد:زمانی که محرم را به مداحی و فقط صدا سپردیم، دیگر نمی توانیم افکار اباعبدالله (ع) را در جامعه پیاده کنیم. برخی در بین این عزیزان هستند که سواد دارند، اما اغلب شان معرفت چندانی نسبت به قیام عاشورا ندارند. مجددا تأکید می کنم که دهه محرم از عاشورا شروع می شود. یکی از مواردی که باید به آن در عزاداری ها پرداخت همین امر است که هیات ها فقط 10 روز اول عزاداری می کنند.
سابقه تاریخی عزاداری در دهه اول ماه محرم
نقش عزاداری در حفظ فرهنگ عاشورا مهم است و آثار و برکات خوبی برای بشر داشته و خواهد داشت. افزون بر این، کاروان امام حسین (ع) روز دوم محرّم سال 61 هجری وارد کربلا شد، پس از آن سپاه کوفیان به تدریج وارد شدند و عزا و مصیبت خاندان اهل بیت(ع) از همان زمان آغاز شد. بنابراین چون اصل گرفتاری حضرت از دهه اول محرم آغاز شده است، پیروان حضرت از اول محرم عزاداری می کنند.
عزاداری از ابتدای محرم سابقه تاریخی دارد. آغاز عزاداری در دهه اول محرم آن هم به صورت فراگیر همانند عزاداری امروزه را می توان از عصر معزالدوله دیلمی از سلسله آل بویه دانست. (1)
معزالدّوله اولین کسی است که فرمان داد مردم شیعه بغداد در دهه اول محرم برای حضرت امام حسین (ع) سیاه بپوشند و بازار را سیاهپوش کنند و در روز عاشورا دکان ها را ببندند و از طباخی جلوگیری کنند و تعطیل عمومی اعلام کنند. این مراسم در تمام کشورهای اسلامی از جمله ایران تا اوایل سلطنت سلجوقیان معمول بود که تا به امروز ادامه دارد. (2)
1.مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج 17، ص 94
2.جواد محدّثی، فرهنگ عاشورا، ص 313
