تدابیر تغذیه ای طب سنتی برای اینکه «تابستان» به شما آسیب نرساند
طب سنتی در فصل تابستان تدابیر بیشماری را اندیشیده است تا همه افراد در این ماه سالم بمانند و دچار امراض و بیماری نشوند . افراد دارای مزاج گرم در این فصل بیشتر از دیگران باید مراقب سلامتی خود باشند . این افراد باید برای خنک شدن بدن و کاهش تولید اخلاط ، باید و نباید های تغذیه ای تابستان که در این بخش از پلاس وی بدان پرداخته ایم را رعایت کنند.
طبیعت یا همان طبع تابستان :در طب سنتی تابستان مزاج گرم و خشک دارد اما تابستان در نواحی ساحلی که در آن باران می بارد ، مزاج گرم و تر دارد.
فصل تابستان برای کدام یک از افراد سودمند است؟
هوای گرم تابستان برای سردمزاجان، پیران افراد مبتلا به بیماری های سرد مانند لقوه، تشنج، فلج، بیماری های روماتیسمی و ... مفید است . تابستان، سبب کاهش رطوبت و تعدیل سردی می شود بنابراین فصل خوبی برای پیران، بلغمی مزاجان و مرطوبان است.
در کل تابستان مشکلاتی در رابطه با تندرستی برای گرم مزاجان(صفراوی ها و به خصوص صفراوی های جوان) و افراد درمعرض گرما ایجاد می کند ، این افراد باید به توصیه های طب سنتی در تابستان عمل کنند تا از بیماری ها دور بمانند.
اگر مزاج شما گرم و خشک یا گرم و تر است یا گرما و غلبه صفرا بیش از پیش شما را اذیت می کند یا زود عصبانی می شوید، آب زیاد می خورید، حوصله تان کم است، به خشکی موی سر، شوره و ریزش مو دچارید ، با ادامه این بخش از پلاس وی همراه شوید.
تابستان بر بدن چه اثراتی دارد؟
در تابستان تولید صفرا افزایش یافته و برانگیخته می شود . در تابستان گرمی هوا در ابتدا سبب حرکت خون به سطح پوست و قرمز شدن پوست می شود . با تداوم گرمی هوا در تابستان منافذ پوستی بیشتر شده و تعریق افزایش می یابد . همچنین ادرار کاهش و اخلاط تحلیل می روند.
در تابستان، دستگاه گوارش دچار ضعف و سستی ، بدن لاغر ، رنگ چهره زرد ، اخلاط سوخته ، قوا و افعال طبیعی تضعیف و بیماری های قدیمی و مزمن، عود می کنندو فرد دچار بی خوابی ، سردرد ، کندی حواس ،خون دماغ، خونریزی های رحمی ، اسهال خونی ، کاهش اشتها و عطش فراوان می شود.
در تابستان گرمی قلب افزایش می یابد و رطوبت خلطی بیش ازحد طبیعی باشد، این گرمی از راه قلب به همه بدن سرایت می کند و سبب ایجاد بیماری های عفونی و تب می شود.
توصیه های طب سنتی در تابستان برای مزاج های مختلف
افراد صفراوی و افراد دموی مزاج برای گذراندن فصل تابستان به سلامت باید به توصیه های طب سنتی در این فصل توجه نمایند اما افراد بلغمی، نیازی نیست باید و نبایدهای فصل تابستان را رعایت کنند زیرا این گرما برای آنها خوشایند است. افراد سوداوی، نیز باید بیشتر به دنبال جبران رطوبت بدن خود باشند و به کاهش گرمای درونی نیاز ندارند.
خوراکی هایی با طبع سرد و تر میل کنید:
برای اطفای حرارت و خنک کردن بدن و برای جلوگیری از آسیب های گرمی و خشکی مفرط هوا به بدن ، جلوگیری از تولید زیاد صفرا در تابستان خوراکی های که طبع سرد و تر دارند و از اعتدال و لطافت و سبکی برخوردارند میل نمایید.
از خوردن مواد غذایی گرم و خشک بپرهیزید:
در تابستان مصرف انواع ادویه و فلفل، چربی ها، شیرینی ها، نمک، موز، خرما، کاکائو، انواع سس ها، سیر، خورش فسنجان، گوشت شتر، دم نوش های گرم (مانند نعناع، بابونه، اسطوخودوس) و ... را کاهش داده و خوردنی ها و آشامیدنی های گرم و خشک مصرف نکنید.
روغن های دارای طبع بسیار گرم مانند روغن کنجد و روغن حیوانی هم بهتر است در فصول سرد مصرف شوند.
غذاهای غلیظ و دیر هضم نخورید:
در تابستان، قوه هاضمه دچار سستی و کم توانی می شود و از پس هضم غذای دیرهضم یا زیاد برنمی آید ، پس از خوردن غذاهای سنگین و دیرهضم مانند انواع فست فودها، کله پاچه، هلیم، آش رشته، سرخ کردنی ها و غذاهای چرب، نیمرو و املت، سالاد اولویه، ماکارونی و لازانیا، ماهی به خصوص سرخ کرده آن، غذاهای دودی و... خودداری کنید و در غذا خوردن زیاده روی نکنید.
اگر غذاهای چرب یا سنگین، میل نمودید حتما کمی آبغوره، آبلیمو یا سرکه بعد از آن میل کنید.
مواد غذایی خام و خنک مصرف نمایید:
در تابستان غذاهایی که خنکی ایجاد می کنند و طبع خنکی دارند، مصرف نمایید و مصرف غذاهای پخته را کاهش دهید.
در تابستان گوشت خروس و بزغاله مصرف کنید:
در تابستان از مصرف گوشت های گرم مانند گوشت شتر و گوشت های غلیظ مانند گاو پرهیز کرده و گوشت خروس و بزغاله مصرف کنید یا گوشت گوسفند، را با ادویه مناسبی مانند گردغوره، سماق یا پودر تخم گشنیز مصرف کنید.
در فصل تابستان آب یخ نخورید:
در تابستان، افراد عطش زده و تشنه که معده آنها حرارت زیادی دارد، نباید نوشیدنی های بسیار خنک، بخورند زیرا چنانچه در بخش سلامت پلاس وی عنوان شده است اینگونه معده دچار انقباض شدید می شود و این امر، سبب ضعف معده و بروز مشکلات مختلف گوارشی خواهد شد.
همچنین مصرف آب یخ سبب بروز رفلکس پاراسمپاتیک شدید و حتی سنکوپ به دلیل تمایل شدید کبد به جذب آب، وارد شدن سریع آب به روده می شود. از پیامدهای دیگر مصرف آب یخ کبد چرب، ضعف قلب، ضعف اعصاب، بیماری های روماتیسمی، سینوزیت و انواع نزله ها می باشد.
برای پیشگیری از این عوارض:
- نوشیدنی های بسیار سرد را کنار بگذارید.
- هنگام عطش، در نوشیدن عجله نکنید و آب را بسیار آرام و جرعه جرعه بنوشید.
- بعد از مصرف یکی دو لیوان آب کمی صبر کنید و آب ننوشید زیرا عطش شما فروخواهد نشست.
- چند دقیقه در مکان خنک استراحت کنید تا تمایل شما به آب، آرام بگیرد و سپس آب بنوشید.
- در ماه های گرم سال افراد گرم مزاج، کمی آب خنک در صبح ناشتا بنوشند.
- برای رفع عطش از آب یا شربت های طبیعی استفاده کنید.
نوشیدنی های مناسب تابستان در طب سنتی
- شربت انار
- شربت غوره
- شربت ریواس
- شربت خاکشی
- شربت عناب
- شربت زرشک
- شربت سکنجبین
- شربت آبلیمو
- شربت نارنج یا بالنگ
- شربت سماق
- شربت آبغوره و ربّ انار
- ماءالشّعیر طبّی
غذاهای و میوه های مفید برای تابستان
- آش های تهیه شده با آلو بخارا
- آش ها و پختنی هایی تهیه شده با انار، آب انار یا رب انار
- آش های خنک مانند آش سماق، آش دوغ، آش گشنیز، آش گوجه، آش جو و ....
- آب دوغ خیار
- نان با کاهو و سکنجبین
- نان با میوه هایی مانند طالبی، خربزه، گرمک و هندوانه.
- میوه های تر میخوش ( ترش و شیرین) مانند آلو، آلبالو، گیلاس و ریواس.
- سبزی های خنک مثل کاسنی، خرفه، گشنیز، اسفناج، کاهو و ....
- خنکی ها مانند لعاب اسپرزه، لعاب بهدانه، خیار و تخم خیار، خرفه و تخم خرفه، هندوانه و آب هندوانه، تمبرهندی و ....
نکته :هنگام مصرف یا طبخ غذا از آبغوره(بی نمک)، آبلیمو، سرکه، آلوبخارا، لیموعمانی، زرشک، گردغوره، سماق، پودر تخم گشنیز، کدو و ... استفاده کنید.
تدابیر دیگر طب سنتی برای فصل تابستان
- افرادی که دچار عطش شدیددر تابستان می شوند هر شب در نصف لیوان آبغوره بی نمک ، یک قاشق مربّاخوری پودر تخم گشنیز را بریزند و در یخچال گذاشته و صبح ناشتا، آن را صاف و آبغوره را کم کم میل کنند.
- برای تامین رطوبت بدن روزانه دو سه لیوان شربت عسل و آبلیموی طبیعی خنک به جای صبحانه بنوشند.
- خواب، سبب افزایش رطوبت بدن و کم خوابی، سبب افزایش خشکی بدن می شود پس در فصل تابستان خواب کافی داشته باشید.
- در تابستان فعّالیت بدنی و ورزش باید سبک و در ساعات خنک اوّلیه روز باشد.
- در طول روز برای کاهش حرارت بدن با آب ولرم دوش بگیرید.
- در تابستان رابطه زناشویی باید کمتر و با فواصل زمانی بیشتری انجام شود.
- لباس نخی طبع خنکی دارد، جاذب عرق است و به بدن نمی چسبد پس در تابستان لباس نخی و خنک بپوشید.
- در تابستان خونگیری(حجامت، فصد، زالواندازی و ...) باید به حداقل برسد و درصورت لزوم در ساعات خنک انجام شود.
