غلظت خون | تمامی راه های موثر در درمان قطعی “غلظت خون”

علائم غلظت خون و راه های کنترل و پیشگیری از آن

غلظت خون یا پلی سیتمی ورا یکی دیگر از شرایط پزشکی است که به علت عدم توازن تولید نوع خاصی از سلول های خون رخ می دهد که اگر به موقع تشخیص داده نشود تبدیل به یک شرایط تهدید کننده می شود، متاسفانه هیچ درمان احتمالی برای آن وجود ندارد.

اما هنوز هم برخی روش های طبیعی میتوانند به مبارزه با آن کمک کنند قبل از اینکه درمان های طبیعی برای غلظت خون را بخوانید, در این بخش از سلامت نمناک ابتدا نگاهی به خلاصه ای از معرفی آن می اندازیم.

از علت تا درمان بیماری غلظت خون یا پلی سیتمی ورا

بیماری غلظت خون یا پلی سیتمی ورا بسیار آهسته رشد میکند معمولا بیشتر از چند سال؛ با اینکه اگر این بیماری را درمان نکنید یک تهدید برای زندگیتان است اما کسانی که به خوبی از آن مراقبت کنند شانس یک زندگی طولانی مدت را خواهند داشت.

اغلب افراد، زمانی متوجه این شرایط می شوند که در سن 60 سالگی و یا بیشتر هستند اما این می تواند در هر سنی اتفاق بیافتد. گفتنی است این شرایط در مردان، بیشتر از زنان رایج است.

اگرچه ممکن است برخی از علائم هشدار دهنده مانند سرگیجه، احساس ضعف و خستگی داشته باشید اما دلایل زیادی می تواند باعث این مشکلات شود، اگرشما غلظت خون داشته باشید اولین نشانه آن می تواند زمانی باشد که یک آزمایش خون معمولی نشان دهد که تعداد زیادی سلولی خونی دربدن شما وجود دارد.

درمان این شرایط به سن و نوع خاص بیماریتان بستگی دارد اگرشما نشانه های زیادی نداشته باشید پزشک شما بدون هیچ درمانی شما را معاینه می کند. 

علل افزایش غلظت خون و غلیظ شدن خون کدامند؟

علت اولیه:

در افزایش غلظت اولیه خون یا پلیستمی، مغز استخوان بدون هیچ محرکی از بیرون، خودبه خود رفتار آنارشیستی نشان داده و شروع به تولید گلبول قرمز می کند.

علت ثانویه:

اغلب افراد دچار غلظت خون ، به غلظت خون ثانویه دچارند. علت غلظت خون ثانویه نرسیدن اکسیژن کافی به بافت های بدن است.

چنانچه در بخش سلامت نمناک عنوان شده است با کمبود اکسیژن در بدن، هورمونی به نام اریتروپویتین از کلیه ترشح می شود که این هورمون، مغز استخوان را برای ساخت بیشتر گلبول قرمز تحریک می کند تا بتواند کمبود اکسیژن رسانی به بافت های بدن را با افزایش تولید گلبول قرمز جبران کند.

سایر علل غلظت خون :

• مشکلات خونی
• هموگلوبین مادرزادی
• کشیدن سیگار
• مسمومیت با مونوکسیدکربن
• مصرف دخانیات
• بیماری قلبی و ریوی
• زندگی در مناطق کوهستانی (ارتفاعات)
• بیماری های زمینه ای
• پلی سیتمی ورا نوعی بیماری یا اختلال خونی

انواع غلظت خون یا پلی ستیمی

افزایش غلظت خون انواع مختلفی دارد که ما در ادامه آن ها را شرح میدهیم:

پلی ستیمی مطلق

اگر تولید گلبول های قرمز ،به علت فرآیند اولیه مغز استخوان و یا زمانی که از طریق یک فرآیند دیگر گلبول های قرمز اضافی دریافت شود، پلی سیتمی مطلق نامیده میشود.

پلی سیتمی اولیه

به علت عامل های ذاتی سلول های قرمز است و زمانی اتفاق می افتد که به دلیل اختلالات مغز استخوان سلول های قرمز اضافی در خون تولید میشود در مواردی خاص سلول های سفید و پلاکت ها، نیز بیش از حد تولید میشوند.

پلی سیتمی ثانویه

به علت افزایش طبیعی و یا ساختگی سطح رشد اریتروپویتین ها است بدین ترتیب منجر به افزایش تولید اریتروسیکل ها میشود در این شرایط ،اندازه اریتروسیکل ها میتواند از 6تا 8 میلیون و گاهی 9 میلیون شود.

ممکن است غلضت خون برای چندین سال علائمی ایجاد نکند وقتی علائم اولیه شروع می شوند، به اندازه کافی خفیف به نظر می رسند، شما ممکن است تازمانی که یک آزمایش خون ساده مشکلی نداشته باشد متوجه نشوید که غلضت خون دارید.

تشخیص زود هنگام به شما کمک میکند که درمان را شروع کنید و امیدوار باشید که از لخته شدن خون و عوارض آن جلوگیری خواهید کرد.

علائم غلظت خون بالا

غلظت خون می تواند با علائم مختلفی خود را نشان دهد که ما آن ها را برای شما شرح می دهیم:

نشانه های رایج غلظت خون عبارتند از:

• خستگی
• خارش
• مشکل تنفسی، زمانی که دراز میکشید
• مشکل تمرکز
• کاهش وزن
• احساس درد در شکم
• احساس راحتی کامل
• تاری دید یا دوبینی
• سرگیجه
• ضعف
• عرق کردن شدید
• خون ریزی و یا کبودی

علائم جدی غلظت خون:

همانطور که بیماری شما پیشرفت میکند و خونتان با سلول های قرمز غلیظ تر میشود,علائم جدی تری ممکن است رخ دهد مانند:

• خون ریزی شدید
• مفاصل متورم
• درد استخوان ها
• قرمز شدن رنگ پوست صورت
• خون ریزی لثه
• احساس سوزش در دست یا پا

اکثر این موارد میتواند، در شرایط دیگر نیز اتفاق بیافتد پس تشخیص پزشک ضروری است.

عوامل خطر و علت های غلظت خون 

این بیماری در مردان بیشتر از زنان رخ میدهد و ممکن است بعد از 60 سالگی به این بیماری مبتلا شوید اما میتواند در هر سنی شروع شود.

علت اصلی این بیماری جهش(تغییر) ژن jak2است ، این ژن پروتئینی که باعث تولید سلول های خونی میشود را کنترل می کند.

تقریبا 95 درصد افرادی که به بیماری غلظت خون مبتلا هستند این جهش ژن را دارند، جهش هایی که باعث ابتلا به این بیماری می شود از طریق خانواده انتقال میابد اما اغلب بدون هیچ ارتباط خانوادگی اتفاق می افتد.

تحقیقات برای یافتن دلیل اختلال ژنتیکی که باعث بیماری غلظت خون میشود در حال انجام است. اگر شما به بیماری غلظت خون مبتلا هستید خطر ابتلا به عوارض جدی به این بستگی دارد که لخته خون در بدن شما چگونه تولید شده است.

عوامل موثر در بروز غلظت خون بالا

در بروز بیماری غلظت خون عوامل بسیاری تاثیر گذار است.

عواملی که خطر لخته شدن خون در بیماری غلظت خون را دارند عبارتند از:

• سابقه لخته شدن خون
• فشارخون بالا
• دیابت
• سیگار کشیدن
• کلسترول بالا
• بارداری
• خون غلیظ تر از حدطبیعی، میتواند خطرلخته شدن خون را بدون علت افزایش دهد.

راه و روش های تشخیص غلظت خون

اگر فکر میکنید که ممکن است غلظت خون داشته باشید پزشک ابتدا یک آزمایش به نام شمارش کامل خون(CBC) انجام خواهد داد.

CBC عوامل زیر را در خون شما اندازه گیری میکند:

• تعداد گلبول های قرمز خون
• تعداد گلبول های سفید خون
• تعداد پلاکتها
• مقدار هموگلوبین(پروتئینی که اکسیژن را حمل میکند)
• فضایی که گلبول های قرمز خون اشغال میکنند ،به عنوان هماتوکریت شناخته شده است.

روش تشخیص غلظت خون یا پلی سیتمی ورا

اگر غلظت خون دارید, احتمالا شما بیشتر از حد طبیعی گلبول های قرمزو هموگلوبین و هماتوکریت بالایی دارید شما همچنین ممکن است شمارش تعداد پلاکت های غیر طبیعی و گلبول های سفید داشته باشید.

اگر نتایج CBC غیرطبیعی باشد دکتر شما احتمالا خون شمارا برای جهشjak2 بررسی خوهد کرد افرادی که برای این نوع جهش هستند،آزمایش غلظت خون مثبت دارند همراه باسایر آزمایشات خون به احتمال زیاد برای تشخیص غلظت خون به بافت برداری از مغز استخوان نیاز خواهید داشت.

به یاد داشته باشید اگر پزشکتان به شما بگوید غلظت خون دارید زودتر میتوانید درمان را شروع کنید و درمان خطر ابتلا به عوارض ناشی از آن را کاهش میدهد.

اگر پزشکتان فکر میکند که شما غلظت خون دارید,شما با یک معاینه فیزیکی شروع کنید:

• آزمایش خون
• آزمایش مغز استخوان
• آزمایش ژنتیکی

شما احتمالا برخی از آزمایش هارا انجام می دهید نه همه ی آنها را این به شما کمک میکند که مطمئن شوید غلظت خون و بیماری خون مشابه نیستند.

احتمالا پزشکتان شما رابه یک متخصص خون که بیماری های خونی را درمان میکند میفرستد، معاینه فیزیکی شما با این مرحله شروع می شود این به پزشک شما حس بهتری میدهد که بفهمد چه اتفاقی در بدن شما میافتد. 

آزمایش خون

برای بررسی آزمایشات خون بسیار رایج هستند حتی اگر قبلا انجام داده اید ممکن است به دیگری نیاز داشته باشید پزشک شما ممکن است هریک از این آزمایشات را تجویزکند.

آزمایشات خون:

• شمارش کامل خون
• لکه خون
• سطح اریتروپویتین

شمارش کامل خون

شمارش کامل خون اغلب اولین آزمایش است که نشان میدهد ممکن شما غلظت خون داشته باشید.

این اقدامات هموگلوبین پروتئینی است که به گلبول های قرمز خون کمک میکند که اکسیژن را در سراسر بدن شما حمل کند، برای فهمیدن هماتوکریت به خون خود به عنوان تیله های رنگی در یک شیشه آب فکر کنید تیله های قرمز گلبول های قرمز خون شما هستند و هماتوکریت یک عدد است و این به شما میگوید که چقدر تیله های قرمز درون شیشه یا چقدر گلبول قرمز خون شما در خونتان جا میگیرد؟ 

تعداد گلبول های خونی

شما 3نوع سلول های خونی دارید:قرمز,سفید و پلاکت ها.CBC شمارش آنهایی را که شما دارید را دارد؛ تعداد زیاد هموگلوبین, هماتوکریت یا شمارش گلبول های خون می تواند نشانه هایی از غلظت خون باشد.

CBC تنها چند دقیقه طول میکشد پزشکتان یک سوزن را در بازو معمولا نزدیک آرنج شما قرار میدهد و خون میگیرد ممکن است نتایج را 1- 2روز بعد دریافت کنید یا بیشتر هم میتواند طول بکشد. 

لکه خون

مانندCBC، لکه خون تعدادسلول های خون را افزایش میدهد همچنین شکل سلول خون شمارانشان میدهد، این به پزشک شما کمک میکندکه بفهمد غلظت خون دارید و چقدر پیشرفت کرده است آزمایش لکه خون سریع است ,دکتر شما ممکن است خون را از آرنج یا باسوزن از انگشتتان بگیرد و معمولا نتایج را بعد از 1-2روز دریافت میکنید.

اریتروپویتین

اریتروپویتین(EPO)یک هورمون است که به مغز استخوان شما میگوید سلول های جدید خون را تولید کند سطح بسیار پایین میتواند نشانه دیگری از غلظت خون باشد.

آزمایش EPO باخون گرفتن از آرنج سریع انجام میشود. شما میتوانید نتایج آزمایش EPO را 2-3 روز بعد دریافت کنید اما ممکن است آزمایشات شمابیشتر طول بکشد.

آزمایشات مغز استخوان

مغز استخوان بخش مرکزی اسفنجی استخوان های شما است که سلول های خونی شماراتولید میکند پزشک ممکن است تصمیم بگیردکه شما نیاز به آزمایش مغز استخوان دارید.

2نوع از آزمایشات مغز استخوان وجود دارد:

برای یک نمونه از مغز استخوان از آسپیراسیون(دمش) استفاده می شود. برای مغز استخوان یک نمونه از بافت برداری استفاده می شود.

هردو آزمایش نشان میدهد که مغز استخوان شما سلول های خونی زیادی تولید میکند ؛ ممکن است هردو آزمایش همزمان انجام شود و 10-30دقیقه طول میکشد؛ برای انجام این آزمایش پزشکتان ابتدا اطراف ناحیه استخوان سینه یا استخوان لگن شما را بی حس میکند؛ اگر درمورد آزمایش احساس اضطراب میکنید می توانید از دارو برای آرام شدن کمک بگیرید، سپس از یک سوزن برای نمونه برداری از مغز استخوان استفاده میکند شما میتوانید نتایج را در 3-4روز دریافت کنید اما ممکن است بیشتر هم طول بکشد. 

آزمایش ژنی

اکثر افراد مبتلا به غلظت خون در یک ژن به نام jak2 مشکل دارند پزشک شما میتواند از یک نمونه خون یا بافت برداری از یک نمونه مغز استخوان برای بررسی ژن jak2 استفاده کند، شما م یتوانید نتایح را در 4-6روز دریافت کنید اما آزمایش شما ممکن است بیشتر نیز طول بکشد

 درمان های دارویی غلظت خون

روش های درمانی زیادی اعم از روش های دارویی و گیاهی برای درمان غلظت خون وجود دارد.

داروی Hydroxyurea

بعد از اینکه میزان گلبول قرمز خون شما کاهش یابد یکی از داروهای تجویزی را برای کاهش تولید گلبول های قرمز جدید در مغزاستخوان خود انتخاب کنید.

Hydroxyurea یک داروی سرطانی است که باعث کاهش رشد سلول های جدید در بدن شما میشود.

در غلظت خون تعداد گلبول های قرمز خون و پلاکت ها را کاهش میدهد سلولهایی هستند که به لخته شدن خون کمک میکنند.

اگر این داروها را مصرف کنید ممکن است به حجامت نیاز نداشته باشید.

Hydroxyurea همچنین میتواند طحال بزرگ را از عوارض غلظت خون جلوگیری و درمان کند. Hydroxyurea درون یک کپسول قرار دارد که آن را در دهان میگذارید که میتواند عوارض جانبی ایجاد کند مانند:

 

عوارض جانبی Hydroxyurea

• حالت تهوع

• استفراغ

• یبوست

• اسهال

• جوش

این بسیار بعید است اما ممکن است سلول ها را سرطانی کند، هرچند این خطر بسیار کم است پزشک شما بایدسرطان را چک کند درحالی که Hydroxyurea را مصرف می کنید. 

اینترفرون -آلفا (اینترون آ-روفرون آ) داروی غلظت خون

برروی سیستم ایمنی بدن شما کار میکند و به سرعت تجزیه سلول های قرمزخون برای کاهش تولید خود را هدف قرار میدهد ، شما اینترفرون آلفا را فقط به زیر پوست خود میبرید.

 برخی از عوارض جانبی احتمالی از اینترفرون آلفا:

• تب و لرز و درد عضلانی
• خستگی
• تهوع و استفراغ

آسپیرین

خون شما را رقیق میکند و از لخته شدن جلوگیری میکند همچنین علائمی مانند:سوزش دست و پاها,خارش و درد استخوانی را کاهش میدهد. پزشک شما ممکن است توصیه کند که هرروز یک دوز کم از آسپیرین را مصرف کنید.

مصرف روزانه آسپیرین دارای برخی خطرات است و میتواند باعث احتمال خون ریزی بیشتر به ویژه در معده و سایر قسمت های دستگاه گوارش شود.

قبل از اینکه مصرف آسپیرین را به طور منظم شروع کنید باپزشک خود درمورد اینهاو دیگر خطرات صحبت کنید.

پزشک شما همچنین ممکن است درمان های جدید مانند آناگرلاید,بوسولفان(میلران), ایماتینیب (گلیویک) و روکسولیتینیب (جاکافی)استفاده کند.

این داروها به بهتر کار کردن نوع خاصی از سلول های خونی کمک میکنند بنابراین جریان خون شما بهبود میابد و کمتر غلیظ می شود، اگر درمان های دیگر کار نکند یا اگر نمیتوانید داروهایی مانند hydroxyurea و اینترفرون آلفا را مصرف کنید ممکن است یک گزینه دیگر باشد. هر دارویی متفاوت است.

پزشکتان باشما درباره عوارض جانبی واینکه آخرین تحقیقات چه چیزی را نشان میدهد صحبت میکند.

پرتو درمانی

این درمان تولید گلبول های قرمز را در مغز استخوان کاهش میدهد که خون شما را رقیق میکند و به جریان راحت تر کمک میکند بااین حال,پزشکان از پرتو درمانی استفاده نمیکنند زیرا میتواند سرطان(لوسمی) خون را بیشتر کند برای بهبود بهتر، در طول درمان علاوه بر برنامه پزشکی خود از این نکات مراقبت از خود استفاده کنید تا به شما کمک کند تا احساس بهتری داشته باشید.

درمان های دیگر غلظت خون

ورزش روزانه

فعال بودن به حفظ جریان و جلوگیری از لخته شدن خون کمک میکند همچنین برای بهبود جریان خون به طور منظم پا و مچ پایتان را کشش دهید.

برای جلوگیری از تحریک پوست ، وش آب سرد بگیرید سپس آن خود را به آرامی خشک کنید و پوست خود را بمالید.خودتان را گرم نگه دارید زیرا بیماری غلظت خون با تاثیر بر روی جریان خون، میتواند باعث از دست دادن گرمای دست و پایتان شود و زمانی که هوای بیرون سرد است دستکش و جوراب بپوشید.

مقدار زیادی آب بنوشید

مایعات اضافی از غلیظ شدن خون جلوگیری میکنند. 

سعی کنید به پاهایتان آسیب نرسانید.

برای محافظت از پوست در برابر آسیب ها ،کفش بپوشید پاهای خودرا مرتبا برای هرگونه زخم و خراش بررسی کنید. 

خارش پوست را درمان کنید

از مرطوب کننده و یا آنتی هیستامین استفاده کنید و از پوست خودتان در برابر آفتاب مراقبت کنید. از یک کرم ضد آفتاب ،با spf30 و یا بیشتر برای هربار بیرون رفتنتان استفاده کنید ، لباس هایی بپوشید که از اشعه آفتاب محافظت کند و از کلاه های لبه دار استفاده کنید.

زمانی که یک وضعیت جدی دارید داشتن احساسات متفاوت طبیعی است ، اگر نگرانی های شما به اضطراب تبدیل شده است با پزشک خود درمانگر,مشاور و یا گروه پشتیبان صحبت کنید.

اجازه دهید دوستان و افراد خانواده تان بدانند که چه چیزی را میگذرانید و آنها چگونه میتوانند به شما کمک کنند.

درمان های گیاهی و خانگی غلظت خون بالا

درحالی که غلظت خون یک بیماری مزمن غیر قابل درمان است درمان های بسیاری برای منظم کردن این شرایط در دسترس است مکمل های طبیعی مانند :سیر و فلفل قرمز به جلوگیری از رقیق و لخته شدن خون کمک میکند علاوه بر این برخی از روش های زندگی برای درمان موثرگزینه های مناسبی هستند.

سیر

سیر، یگ گیاه است که در مجموعه ای از درمان ها حضور دارد ، این گیاه خواص ضد انعقادی خون دارد به همین دلیل یک گزینه مناسب برای درمان موثر پلی سیتمی است. این مکمل کمک میکند که با توجه به شرایط خون را رقیق و از لخته شدن آن جلوگیری کند. 

فلفل قرمز

فلفل قرمز یک مکمل دیگر برای مدیریت رقیق کردن خون است کپسایسین های موجود در فلفل قرمز باعث تحریک جریان خون میشود همچنین این ترکیب خون را رقیق و گردش خون را منظم میکند.

یونجه

یونجه نه تنها یک آنتی اکسیدان است بلکه دارای عناصر جلوگیری از سرطان نیز هست. 

آلوئه ورا برای بیماری پلی سیتمی ورا

آنتی اکسیدان موجود در آلوئه ورا به مبارزه با عفونت و تقویت مغز استخوان کمک میکند. 

پنجه گربه

پنجه گربه دارای توانایی تقویت کننده سیستم ایمنی, ضد التهاب و کوچک کننده تومور است. 

ریشه گیاه بابا آدم

این ریشه دارای خواص آنتی اکسیدان است که برای پاک کردن خون بدن از سم هایی که مغز استخوان را تحریک میکند مفید است. 

جنسینگ

جنسینگ یک آنتی اکسیدان بسیار محبوب است که به پیشگیری از سرطان کمک میکند.

رژیم غذایی برای افراد مبتلا به پلی سیتمی و غلظت خون بالا

رژیم غذایی مناسب می تواند تاثیر بسزایی در روند بهبود غلظت خون داشته باشد.

رژیم غذایی متعادل

حفظ رژیم غذایی برای نگه داشتن وزن برای افراد مبتلا به پلی سیتمی بسیار مهم است ، رژیم متعادل با هدف فرآهم کردن مقدار مناسب کالری,پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی که بدن شما برای حفظ وزن و عملکرد درست به آنها نیاز دارد پزشک و یا متخصص تغذیه میتواند به شما در تعیین نیاز های شخصی کمک کند.

به طور کلی یک رژیم عذایی غنی از مواد معذی است از گروه غذایی مانند:میوه ها ,سبزیجات ,تمامی دانه ها,پروتئین ها و غذاهای کم چرب است. 

رژیم غذایی کم سدیم

علاوه بر خوردن یک رژیم غذایی متعادل,شما باید مراقب مصرف سدیم خود باشید ، افزایش حجم خون باعث خطر ابتلا به فشار خون بالا می شود.

محدود کردن مصرف سدیم میتواند به مدیریت بهتر فشار خون کمک کند ؛ گام اول در کاهش مصرف سدیم این است که در هنگام پختن و یا در کنار غذا از نمک استفاده نکنید.

در مرحله دوم باید از مصرف غذاهای فرآوری شده با سدیم مانند:

• گوشت گاو
• سوسیس
• وعده های یخ زده
• چیپس و سوپ های پر نمک

خودداری کنید در عوض از غذا های تازه تر و سالم تر که به راحتی و رایگان در خانه درست میشوند را بخورید. 

نگرانی درباره آهن

اگر شما به عنوان فلوبتومی در درمان پلی سیتمی تحت تاثیر قرار میگیرد باید نگران کمبود آهن باشید، درحالی که ممکن است سطح خون شما کمتر ازسطح آهن طبیعی باشد.

طبق مقاله ای که درمجله انجمن هماتولوژی آمریکا منتشر شده است افراد مبتلا به پلی سیتمی از علائم معمول کمبود آهن رنج نمیبرند علاوه بر این ایجاد حالت مزمن فقر آهن میتواند با کاهش تولید خون برای افراد مبتلا به پلی سیتمی مفید باشد.

راه های پیشگیری از غلظت خون بالا

برای پیشگیری از غلظت خون بالا یا همان پلی سیتمی ورا می توان اقدامات زیر را انجام داد.

برخی اقدامات پیشگیرانه عبارتند از:

• ترک سیگار
• جلوگیری از مصرف بیش از حد مونوکسید کربن
• مدیریت مناسب برای بیماری های مزمن ریوی
•  درمان بیماری های قلبی 
• مدیریت بیماری آپنه
• کنترل انسداد خواب 

پلی سیتمی اولیه به علت جهش ژن هایی است که به طور کلی قابل پیشگیری نیستند.