روشهای درمانی انواع فوبیا در کودکان
فوبیا ، واکنش غیر طبیعی و وسواس گونه فرددر برابر خطرات احتمالی است که زندگی روزمره را مختل می کند . فوبیا بیماری است که ریشه در کودکی افراد دارد بنابراین باید در همان کودکی نیز درمان شود ما در این مقاله به روشهای درمان انواع فوبیا در کودکان می پردازیم.
فوبیا در کودکان را چگونه درمان کنیم؟
تقریبا همه آدم ها حس ترس را تجربه کرده اند. البته در مورد خیلی ها این حس موقتی و گذرا است اما گاهی اوقات هم به یک ترس همیشگی و آزاردهنده تبدیل می شود که زندگی طبیعی فرد را مختل می کند. هر چند روان پزشکان ترسیدن را یک واکنشی طبیعی و ضروری برای حفاظت از جان افراد در برابر خطرات احتمالی می دانند اما در صورتی که این واکنش طبیعی به طور وسواس گونه ای از حالت اعتدال خارج شود و همه زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد به فوبیا تبدیل می شود.
همان ترس مفرط و دایمی و غیرمنطقی که نیاز به درمان دارد. پس چه بهتر که فوبیای بچه ها در همان دوران کودکی از بین برود. به طور کلی افراد هنگام مواجه شدن با شرایط و موقعیت های ترسناک دچار اضطراب، تپش قلب، رنگ پریدگی، تعریق بدن به خصوص کف دست ها، افت فشار خون و ضربان قلب، گرفتگی عضلانی و ... می شوند. اما گاهی این علایم نشان دهنده ترس از یک موقعیت ثابت و همیشگی است که هیچ دلیل عقلانی هم ندارد و تحت عنوان فوبیا شناخته می شود. بد نیست بدانید تا امروز صدها نوع فوبیا شناسایی شده و حتی یکی از آنها ترس از ابتلا به فوبیاست!
در این بین بعضی از متخصصان علت بروز این اختلال روان شناختی را عوامل ژنتیکی عنوان می کنند، عده ای دیگر بر این باورند دلیل مشخصی برای بروز انواع فوبیا وجود ندارد و گروهی هم معتقدند فوبیای والدین یا اقوام نزدیک می تواند به بچه ها منتقل شود؛ حتی اگر کودک به طور مستقیم با عامل ایجاد کننده ترس روبرو نشده باشد.
مثلا وقتی کودکی می بیند مادرش از گربه می ترسد به طور ناخودآگاه یاد می گیرد که به محض دیدن و نزدیک شدن به این حیوان عکس العمل نشان دهد و ترسش را بروز دهد اما کودکی که با یک حیوان خانگی بزرگ شده و یا اعضای خانواده نسبت به حیوانات مهربان هستند، معمولا ترسی از آنها ندارد به طوری که عوامل محیطی هم نمی توانند عامل ایجاد کننده این نوع ترس های غیرمنطقی باشند.
با انجام این روشها فوبیا در کودکان درمان کنید
درمان پله ای فوبیا
با وجود علل متفاوت ایجاد کننده فوبیا مواجه کردن تدریجی یا ناگهانی فرد با موقعیت ترس آور یکی از مهمترین اصول درمانی است. البته گاهی اوقات بیمار از مواجهه با عامل ترس اجتناب می کند.
بنابراین بسته به شدت بیماری مدتی (از چند هفته تا چندین ماه) طول می کشد تا کودک (بسته به سن) به مرور زمان و به صورت پلکانی ترس و حساسیتش را نسبت به موضوع یا چیزی که از آن می ترسد از دست بدهد و درمان شود؛ پلکانی به این معنا که برای درمان فوبیا باید مرحله به مرحله اقدامات درمانی را سپری کند.
سوسک علیه تندرستی
فرض کنید کودکی به شدت از سوسک می ترسد. همیشه دنبال این حشره می گردد، کابوس سوسک می بیند و مدام دچار استرس است که مبادا سر و کله این موجود ترسناک پیدا شود. با این حساب نمی توانیم از کودک بخواهیم برای غلبه بر ترس خود با یک سوسک ملاقات کند!
البته مقابله با این فوبیا نیز مرحله ای و قدم به قدم است؛ کمک گرفتن از تصاویر مبهم گرفته تا عکس های چند بعدی، از توضیحات علمی گرفته تا مواجه شدن با مدل پلاستیکی و ... همه از جمله روش های درمانی فوبیا علیه حشراتی مثل سوسک، هزارپا، مارمولک و ... هستند که به تشخیص روانپزشک صورت می گیرند و به مرور زمان بیمار متوجه می شود که عوامل ایجاد فوبیا غیرعقلانی است و می تواند آن را شکست دهد.
هر ترسی نیاز به درمان ندارد
گاهی اوقات افراد نسبت به ترس های طبیعی هم حساسیت نشان می دهند و فکر می کنند کودکشان دچار فوبیا شده است. همانطور که گفته شد فوبیا ترس شدیدی است که با علایم شدید جسمانی همراه است و زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار می دهد و هیچ دلیل منطقی هم برای این ترس وجود ندارد.
مثلا اگر کودک شما از ارتفاع می ترسد و به همین دلیل هم از ایستادن لبه پرتگاه دچار استرس می شود، این حس کاملا طبیعی است اما در صورتی که با بالا رفتن از یک نردبان کوچک دچار ترس شدید و علایمی مثل افزایش تپش قلب، تعریق، اضطراب غیرطبیعی و ... می شود و هرگز نمی تواند با این حالت ها مقابله کند، احتمالا دچار فوبیا است و باید به روانپزشک مراجعه کنید.
البته در بعضی مواقع هم، ترس نه یک واکنش طبیعی است و نه آنقدر جدی است که فوبیا نامیده شود. در چنین شرایطی بدون مراجعه به متخصص هم می توان ترس کودک را کنترل کرد. به عنوان مثال رویارویی تدریجی با عامل ترس مثلا تاریکی مفید خواهد بود.
درمان انواع فوبیا در کودکان با به کار بردن این روش ها موثر است
درمان ویژه فوبیا
هر چند درمان انواع فوبیا از یک سری اصول کلی پیروی می کند اما در بسیاری از مواقع هم شیوه های درمانی متفاوت است. مثلا برای درمان سوشیال فوبیا یا همان ترس از جمع و اجتماع باید به کمک رفتاردرمانی خجالت بیش از حد کودک و استرس های شدید ناشی از حضور در جامعه را به حداقل رساند
ناامیدی ممنوع!
فراموش نکنید هنگام مقابله با انواع فوبیا ممکن است در مراحل ابتدایی همه چیز طبق پیش بینی های شما پیش نرود که این اصلا غیرطبیعی نیست.
در این شرایط هرگز نباید ناامید شوید و فکر کنید ترس از اراده کودک شما قوی تر است. کافی است بارها و بارها توصیه های گفته شده را با فرزندتان تمرین کنید و همه تمرکزتان روی شکست ترس او باشد.
در این بین تصویرسازی مثبت ذهنی هم تاثیر بسزایی در کاهش ترس دارد. به عنوان مثال اگر کودک شما فوبیای پرنده دارد برای او اسباب بازی های پرنده یا کارتون هایی را بخرید که نقش اصلی آن یک پرنده است. به مرور زمان می توانید به باغ پرندگان سربزنید.
به این ترتیب قدم های کوچک به پیشرفت های بزرگ تبدیل می شوند و کودک شما بالاخره با موقعیت هایی که از آن می ترسید مواجه خواهد شد که هرگز تصورش را هم نمی کردید. البته یادتان باشد کمک گرفتن از یک روان درمانگر مسیر غلبه بر فوبیا را برایتان هموارتر می کند.
ویژگی های ترس در کودکان
* برخی از ترس ها در کودکان ریشه فطری دارد(ترس از صداهای مهیب) و برخی دیگر از همان ماه های اول و به صورت اکتسابی در کودک شکل می گیرد(ترس از حیوانات مثل سوسک و گربه) و والدین برای جلوگیری از ترسو شدن کودکان باید خود الگوی شجاعت باشند.
* ترس کودکان ممکن است ثبات و دوام نداشته باشد، زود پدید آید و زود هم از بین برود.
* گاهی ترس کودکان مبتنی بر واقعیت نیست یعنی از چیزی می ترسند که بی خطر است.
