بهترین فیلم ها با محوریت افراد معلول
در این مطلب به برخی از فیلمهای مطرح جهان درباره ی معلولیت پرداخته ایم 6 فیلم مطرح سینمای جهان که با تاکید به این موضوع ساخته شده اند را معرفی می کنیم :
بخشی از بهترین بازی های تاریخ سینما در نقش آدم های معلول بوده و جشنواره های ریز و درشت دنیا هم انگار طبق قانون نانوشته ای که بین آنها جریان دارد اگر قرار باشد در شرایط مساوی بین بازیگری که نفش یک معلول را بازی کرده و بازیگری که نقش آدم سالمی را داشته به یک نفر جایزه بدهند قطعا گزینه اول را در اولویت قرار می دهند. معمولا اوج ساخت این فیلم ها هم برمی گردد به سال هایی که جهان تازه از یک جنگ خانمان سوز خلاص شده است.
بازیگران سرشناس متعددی در طول همه این سال ها یک یا حتی چند نقش معلول را بازی کرده اند و توانسته اند تحسین جهان هنر و حتی خارج از هنر را به همراه داشته باشند. شاید اگر نخواهیم خیلی هم عقب برویم بهترین نمونه های متاخرش را بتوان دنیل دی لوئیس در فیلم پای چپ من ، تام کروز در «متولد چهارم جولای» یا تام هنکس در «فارست گامپ» دانست. دنیای سینمای معلولین پر اتفاق، پر استرس، پرفشار و پرکشش است، گاهی در روند ماجرا آدم امیدوار ابتدای داستان به انسان ناامید انتهای داستان تبدیل می شود و گاهی بالعکس.
فیلم هایی با محوریت افراد معلول
گاهی دو انسان سالم و معلول در موقعیتی که خودشان تصورش را نداشتند به تور هم می خورند، گاهی مخاطب فقط قرار است همه چیز را تا قبل از مرگ شخصیت اصلی ببینید و گاهی شخصیت اصلی کسی است که برای زندگی با یک انسان معلول به مشکل خورده است. دنیای سینما گاهی همدلانه و گاه بی رحمانه به سراغ دنیای معلولیت رفته و خب! نتیجه اش هم فیلم های عموما قابل قبولی از آب درآمده که سهم خوبی از تاریخچه سینما دارند. این هفته به بهانه آغاز رقابت های پارالمپیک به سراغ معرفی تعدادی از بهترین فیلم های ساخته شده با محوریت افراد معلول در دو دهه اخیر رفتیم.
زنگار و استخوان
ژاک اودیار با خلق «زنگار و استخوان» یکی از بهترین عاشقانه های اخیر را که یک طرف ماجرا به معلولیت دچار است، ساخته؛ فیلمی که داستانش اقتباسی است از داستان کوتاهی به همین نام اثر کریگ دویدسون.
ماجرا از زمانی شروع می شود که آلی با بازی ماتیاس شونارتس مشتزن دست شکسته و بیکار که گاهی دست به دله دزدی هم می زند در جریان یک درگیری به کمک زنی به نام استفانی می رود. این آغاز آشنایی آنهاست. استفانی که یک مربی نهنگ است مدتی بعد از این که با آلی آشنا می شود در یکی از نمایش های نهنگ ها، سکویی که او روی آن قرار دارد سرنگون می شود و داخل آب و بین نهنگ های قاتل می افتد.
او روی تخت بیمارستان به هوش می آید و آن جاست که می فهمد نهنگ های قاتل پاهایش را بلعیده اند. استفانی از شدت افسردگی و فشاری که بر اثر این اتفاق برایش رخ داده حتی تصمیم به خودکشی هم می گیرد، اما آلی نمی گذارد. از آن طرف آلی هم مردی است که مجبور است برای تامین هزینه های پسر 5 ساله اش به تنهایی مشکلات زیادی را تحمل کند. او اصلا رابطه خوبی با پسرش سم ندارد و این مساله روز به روز اوضاع زندگی را برای او بغرنج تر می کند. اخراج از محل کار و اتفاقات دیگر هم او را تحت فشار زیادی قرار می دهد.
آشنایی این دو نفر هر دو را به شناختی جدی از دنیای هم و مشکلاتی که با آن سر در گریبانند آشنا می کند و نتیجه اش علاقه ای می شود که بین آن دو ایجاد شده و زندگی آنها را دستخوش تغییراتی اساسی می کند. این فیلم که در سال 2012 ساخته شده یکی از نامزدهای اصلی کسب جایزه نخل طلای جشنواره کن بود. ویژگی مهم فیلم بازی بی نقص ماریون کوتیار فرانسوی در نقش استفانی است. کوتیار برای بازی در این فیلم نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر زن از گلدن گلوب شد و جوایز متعدد دیگری را هم به دست آورد.
بهترین فیلم ها درباره افراد معلول
ری
تصور کنید در دهه 30 آمریکا و اوج تبعیض های نژادی به عنوان یک سیاهپوست به دنیا آمده اید، آن هم در خانواده ای فقیر، هفت سال تان می شود و یکهو بر اثر بیماری ناشناخته ای بینایی خود را از دست می دهید، به این ترتیب تنها هفت سال توانستید دنیای اطراف تان را ببینید و بعد همه چیز برایتان تاریک شد. فکر می کنید در آن سن و سال می توانستید تصور کنید روزی برسد که تبدیل به یکی از مهم ترین نوابغ تاریخ موسیقی جهان شوید؟ کمتر کسی مثل ری چارلز وجود دارد که چنین بلایی سرش آمده باشد و ته اش تبدیل به همان اسطوره ای که گفتیم شده باشد.
ری چارلز یکی از موزیسین های مهم سبک ریتم و بلوز است که بدون داشتن بینایی تبحر بی نظیری در نواختن سازهای پیانو و کیبورد الکتریک داشت. او یکی از موزیسین های الهام بخش تاریخ معاصر و مشاهیر بزرگ هنری دنیاست. چارلز الگوی خوانندگان و نوازندگان زیادی بود و بسیاری از ترانه ها و آهنگ هایش بعدها توسط گروه های مهم و بزرگ موسیقی جهان بازخوانی شدند. او در سال 1930 به دنیا آمد و 74 سال زندگی کرد که نیم قرن آن در فضای موسیقی گذشت.
این هنرمند نابینا بسیاری از مهم ترین جوایز موسیقی جهان را چند باره به دست آورد. چند ماه پیش از مرگ چارلز در سال 2004 تیلور هیکفورد فیلمی به نام «ری» را کلید زد که مربوط به 30 سال از زندگی این نوازنده بزرگ بود. چارلز درست چند ماه پیش از اکران عمومی فیلم بر اثر سرطان کبد درگذشت، اما فیلم زندگی او آن قدر خوب ساخته شد که می توان گفت زندگی تصویری قرص و محکمی از او بعد مرگش ثبت شده است.
البته با این که دستپخت هیکفورد یکی از بهترین آثار زندگی نامه ای ساخته شده در سه، چهار دهه اخیر است، اما قطعا بدون بازی شگفت آور، دقیق و پرجزئیات جیمی فاکس نمی توانست به موفقیت امروزش برسد. فاکس برای بازی بی نقص خود که تقریبا جزئیات رفتاری چارلز در آن رعایت شده بود تمام جوایز معتبر سال 2015 در رشته بازیگری، از اسکار و گلدون گلوب تا بفتا و جوایز مختلف منتقدان را به دست آورد.
بازیگرانی که نقش افراد معلول را بازی کردند
من سام هستم
یکی از فیلم های تاثیرگذار چند سال ابتدایی هزاره جدید که از یک بازی درجه یک سود می برد. درست است که خیلی ها به جسی نلسون کارگردان این فیلم اعتراض کردند که چرا برای نقش سام دانسون حاضر نشده یک بازیگر معلول بیاورد تا همه چیز طبیعی تر جلوه کند، اما آن وسط کسی نبود که از بازی شان پن انتقادی کند.
پن چهار ماه تمام برای بازی در نقش سام تمرینات بدنی و بیانی فشرده انجام داد و در نتیجه یکی از بهترین بازی های کارنامه کاری اش را در «من سام هستم» به نمایش گذاشت اما از شانس بدی که داشت، دنزل واشنگیتن هم یکی از بهترین بازی های کارنامه کاری اش را در همان سال 2001 با بازی در «روز تمرین» انجام داد تا دست پن از کسب جایزه بهترین بازیگر مرد اسکار سال 1999 خالی بماند.
سام دانسون مرد میانسالی است که از عقب ماندگی ذهنی رنج می برد و مغزش تنها تا هفت سالگی رشد کرده، به همین دلیل رفتار و حرکات عجیب و دور از انتظاری در محافل اجتماعی از او سر می زند. سام پس از جدایی از همسرش به تنهایی دختر کوچکش لوسی را بزرگ می کند اما در هفت سالگی لوسی، معلم مدرسه اش برای حفاظت از این دختر بچه شیرین زبان و بامزه در برابر خطراتی که ممکن است با رفتارهای پدرش رخ دهد تلاش می کند لوسی را از سام بگیرد.
ظاهرا همه چیز به نفع معلم است و به زودی سرپرستی لوسی از سام گرفته خواهد شد که ناگهان وکیلی به نام رییتا هریسون تصمیم می گیرد کاری کند تا این دختر و پدر کنار هم بمانند. در کنار بازی شان پن بازی درخشان داکوتا فاینینگ دختربچه سرتق و خوش زبان این فیلم را هم نباید فراموش کرد. پن و فاینینگ توانستند دختر و پدری معصوم را خلق کنند که مخاطب به راحتی دوست دارد آنها تا آخر عمر کنار هم بمانند.
موفق ترین فیلم ها با موضوع افراد معلول
سیاه(تاریکی)
یکی از آن فیلم های جذاب و تماشایی هندی که معمولا خیلی ساخته نمی شوند، اما وقتی ساخته شوند مثل این یکی حسابی می توانند تاثیرگذار باشند. «سیاه» که آن را با توجه به داستانی که دارد، «تاریکی» هم می توان ترجمه کرد از داستان معروف زندگی هلن کلر اقتباس شده است. سانجی لیلا باسنالی این فیلم را در سال 2005 کارگردانی کرده و آمیتا باچان نقش اصلی آن است.
داستان فیلم از روزهای آخر زندگی پیرمردی آغاز می شود که مبتلا به آلزایمر شده است، اما او یک خاطره مهم و فراموش نشده دارد؛ آقای ساهایی برای مدتی به عنوان معلم دختر خانواده مک نلی به خانه آن ها می رود. میشل دختر این خانواده یک فرق اساسی با دخترهای اطراف خود دارد:او نابینا ، ناشنوا و لال است.
خانواده میشل تحت فشار عجیبی قرار دارند؛ چرا که نمی دانند دقیقا باید با دخترشان چه رفتاری داشته باشند و چگونه او را تربیت کنند، دختری که نه می داند آن ها کیستند و نه می داند خودش کیست. حالا آقای ساهایی باید تلاش کند تا هم میشل را به زندگی برگرداند و هم کاری کند که ارتباط برقرار کردن با جامعه اطرافش را یاد بگیرد. آمیتا باچان که در این فیلم یک دوره زندگی سی چهل ساله زندگی یک مرد معلم و ارتباط با عجیب ترین شاگردش را به تصویر کشیده باز هم توانسته در قد و قواره مهم ترین ستاره تاریخ سینمای هند قدرت نمایی کند.
«سیاه» از جایگاه بین المللی خوبی هم برخوردار شد و در بسیاری از جشنواره های معتبر سینمایی به نمایش درآمد. مجله «تایم» این فیلم را یکی از10 فیلم برتر سال 2005 سینمای دنیا دانسته و تقریبا در تمام جوایز معتبر سینمای هند این فیلم توانست جایزه های اصلی را به خود اختصاص دهد.
فیلم هایی با موضوع افراد معلول
اتاقک غواصی و پروانه
کم پیدا می شوند انسان هایی که روزی بفهمند تنها چند روز یا چند ماه به پایان زندگی شان باقی مانده ولی همچنان پرانگیزه باشند و دست به کارهای شگفت آور بزنند، «اتاقک غواصی و پروانه» به کارگردانی جولیان اشنابل محصول سال 2007 کشور فرانسه داستان زندگی یکی از همین آدم هاست.
بدون شک یکی از سرنوشت های عجیب در چند دهه اخیر متعلق است به ژان دومینیک بابی؛ سردبیر یکی از مجلات مهم مد دنیا. بابی که در سال 1952 به دنیا آمد تنها 44 سال زندگی کرد؛ چرا که بر اثر یک حمله عصبی فلج کننده در مدت کوتاهی توان حرکت را در همه اعضای بدنش از دست داد و مدتی پس از ابتلا به این بیماری هم درگذشت.
با این حال این اتفاق او را ناامید نکرد و در حرکتی استثنایی توانست با کمک پلک زدن با چشم چپش و طی روشی خلاقانه حروف مد نظر کلماتی را که در ذهنش می گذرد بازگو کند و به این ترتیب علاوه بر برقراری ارتباط با آدم های اطرافش، نوشتن کتاب زندگی نامه اش را آغاز کرد و 10 روز پیش از این که مرگش فرا برسد آن را به پایان رساند. فیلم «اتاقک غواصی و پروانه» روایتی تکان دهنده و جذاب از زندگی این مرد است؛ مردی که تا آخرین روزهای عمرش شوخ طبعی، نشان دادن علاقه شدیدش به غذا و تلاش برای حفظ روابط اجتماعی اش را قطع نکرد و به نمونه بی بدیلی از امید به زندگی تبدیل شد.
اشنابل با این فیلم جایزه بهترین کارگردانی جشنواره کن را به دست آورد و در رشته بهترین کارگردانی اسکار هم نامزد دریافت جایزه شد. بازی ماتیو آمالریک در نقش بابی تماشایی است، او برای نشان دادن همه احساسات جاری در شخصیت بابی تنها می توانست از چشم چپ خود استفاده کند که خب این کار را به بهترین شکل ممکن انجام می دهد.
افراد معلول دنیای سینما
تئوری همه چیز
استیفن هاوکینگ هم به دلیل نظریه های جنجالی اش یک استثنا در بین چهره های علمی حال حاضر دنیا است و هم زندگی پر اتفاق و منحصر به فردی داشته است. شاگرد اول دانشگاه آکسفورد در رشته علوم طبیعی و فیزیک کمی مانده به آغاز 21 سالگی و زمانی که برای تحصیل در مقطع فوق لیسانس به دانشگاه کمبریج رفته بود ناگهان متوجه بیماری نادر و عجیبی شد که به خوبی می دانست هیچ راه درمانی برای آن وجود ندارد. بیماری هولناکی به نام «ALS» که در آن دستگاه عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع فرد دچار حملات تخریبی از طریق نورون های حرکتی می شوند و پس از مدتی توان حرکت از تک تک ماهیچه های بدن گرفته می شود.
جالب است بدانید عموم بیمارانی که به «ALS» مبتلا می شوند بین 3 تا 5 سال بیشتر عمر نمی کنند و در مواردی استثنایی به عمری10 ساله هم می رسند، اما هاوکینگ بیش از نیم قرن است که به این بیماری مبتلاست و همچنان زنده مانده و زندگی می کند. او حتی قدرت حرف زدن هم ندارد و با صدای روباتیک با اطرافیانش صحبت می کند با این حال هنوز به فعالیت های علمی خود و نوشتن مقاله و گفت و گوهای جنجالی و تحقیق در زمینه کیهان شناسی ادامه می دهد. زندگی هاوکینگ استثنا و الگوی بسیار مهمی در بین مشاهیر تاریخ است.
جذابیت های زندگی هاوکینگ باعث شد جمیز مارش در سال 2014 به سراغ زندگی او برود. آن هم بخشی از زندگی او که سرنوشت و آینده اش را برای همیشه تغییر داد. درست همان زمانی که علائم بیماری «ALS» در او کم کم آشکار می شد. ادی ردمین برای بازی در هاوکینگ انتخاب شد بازیگر جوان و تقریبا ناشناخته ای که با نقش آفرینی خیره کننده اش در هاوکینگ یک شبه ره صد سال را پیمود و بخش مهمی از جوایز بازیگری سال را به دست آورد.
ردمین که هاوکینگ بازی او در «نظریه همه چیز» را آینه تمام و کمالی از خود دانسته است برای درست ایفا کردن «ALS» یک مربی متخصص در این زمینه استخدام کرد و عین به عین تمام حرکات این بیماران را یاد گرفت، کار سخت ردمین باورپذیر در آوردن حرکات آدم سالم و سرپایی بود که کم کم به یک بیماری لاعلاج مبتلا می شود، که به خوبی هم از عهده انجام این کار سخت برآمد.
