سه گروه که مورد لعن پیامبر خدا هستند
کافران چه کسانی هستند؟
حکم رشوه خواری در اسلام چیست؟
پیامبر لعنت فرستاد به سه گروهی که در رشوه خواری و رشوه گیری دست دارند. رشوه یکی از ریشه های اصلی فساد و تضییع حقوق افراد جامعه است. فقها این عمل را به چهار دلیل:قرآن کریم، سنّت، اجماع و عقل حرام می دانند که شرحش در این مجال نمی گنجد.
اما گاهی برخی افراد دچار اشتباه می شوند و گمان می کنند رشوه حتما برای انجام کار حرام است و اگر کارمندی از مردم هدیه گرفت تا کار آنها را انجام بدهد این اسمش هدیه است نه رشوه. این گناه آنقدر خطرناک است که گفته اند حتی در مواردی که احتمال رشوه می دهید هم احتیاط کنید زیرا ائمه آن را معادل کفر بر شمرده اند!
در اجوبة الاستفتائات مقام معظم رهبری آمده است:
سوال 1244:چنانچه فردی از باب تشکر و قدردانی از کارمند، هدیه ای به او اهداء کند، حکمش چیست؟ هرچند آن کارمند بدون هیچ گونه چشم داشتی، کاری را انجام داده باشد؟
جواب:«هدیه در محیط کار و از جانب ارباب رجوع، یکی از خطرناک ترین چیزها است و هر چه بیشتر از آن اجتناب کنید، به صرفه دنیا و آخرت شما، خواهد بود. فقط در یک صورت، دریافت آن جایز است و آن، این است که هدیه دهنده، با اصرار زیاد و با امتناع مأمور از قبول، بالآخره به نحوی آن را اهداء کند. آنهم بعد از انجام کار و بدون مذاکره و حتّی توقّع قبلی.»
حکم رشوه خواری در اسلام
سه نکته:
معادل کفر!
پیامبر خدا (ص) فرمود:«أخذ الأمیر الهدیّة سحت و قبول القاضی الرّشوة کفر؛ هدیه گرفتن فرمانروا و حاکم (هر مسئولی) حرام و رشوه پذیرفتن قاضی به منزله کفر است.» (نهج الفصاحه، ص 173)
این روایت نشان می دهد که رشوه گرفتن از سوی قاضی بسی خطرناک تر و معادل کفر است. شاید به این علت که قاضی با این کار حق مظلومی را ضایع خواهد کرد و گردن ظالمی را کلفت تر از قبل.
هدیّت ستاند چو فرمانروای...
شاعر خوش ذوقی روایت فوق را به نظم درآورده است:
هدیّت ستاند چو فرمانروای
هر آن چیز باشد بود ناروای
ولی قاضی ار رشوه گیرد ز کس
همینش دلیل است بر کفر و بس
لعنت پیامبر(ص) بر این سه گروه
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله سه گروه را در رابطه با گناه رشوه لعنت می کنند:
«لَعَنَ اللّهُ الراشیَ والمُرتَشِیَ والرائشَ الذی یَمشِی بَینَهُما.»
«خدا لعنت کند رشوه دهنده و رشوه گیرنده و واسطه بین آن دو را.» (کنز العمّال، 15080)
پس فرقی نمی کند که رشوه را بگیریم یا بدهیم یا واسطه این گناه شویم. چقدر ناپسند است که در روزگار ما تعاون بر اثم و گناه بیشتر از تعاون بر برّ و نیکی شده است حال آنکه خداوند متعال در آیه 2 سوره مائده می فرماید:«... وَ تَعَاوَنُواْ عَلَی الْبرِّ وَالتَّقْوَی وَلاَ تَعَاوَنُواْ عَلَی الإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ؛ و در نیکوکاری و پرهیز همکاری کنید نه در گناه و تجاوز و از خدای بترسید که او به سختی عقوبت می کند.»